Dhimbja emocionale është një realitet universal që çdo individ e përjeton gjatë gjithë jetës. Është një përgjigje e natyrshme ndaj ngjarjeve të dhimbshme, stresuese ose traumatike. Ndërsa dhimbja fizike është e dukshme dhe e prekshme, dhimbja emocionale mund të jetë po aq intensive, por më e vështirë për t’u kuptuar dhe menaxhuar. Ndoshta dikush kalon shumë kohë në të kaluarën, duke jetuar me keqardhje, ndoshta duke kujtuar momente të lumtura nga një jetë e kaluar që nuk do të kthehet më kurrë. Ose ju ndodh të krahasoni veten me të tjerët.
Të tjerët duket se jetojnë kaq të lumtur dhe të kënaqur, ndërsa ne? Ne jemi të ndaluar dhe të bllokuar nga dhimbja jonë. Së fundi, disa njerëz pyesin veten pse ka kaq shumë dhimbje, mendojnë se jeta është e padrejtë ose mendojnë se janë të pafat.
Dhimbja mund të bëjë shumë gjëra
Mund t’ju bëjë më impulsivë ose më të zhytur në mendime, më të zemëruar ose më të durueshëm, mund t’ju bëjë më cinik ose më të dhembshur, më indiferent ose më të ndjeshëm, më sipërfaqësor ose më të thellë, më mosbesues ose më të besueshëm (…). Po, siç e keni marrë me mend, dhimbja mund t’ju formësojë në shumë mënyra dhe mund t’ju bëjë shumë gjëra, por, sado e trishtueshme të jetë, në asnjë rast nuk ju jep më shumë të drejta se të tjerët dhe, në asnjë rast, nuk duhet të ndaloni së luftuari për të pushtuar një fat më të mirë. Jeta mund të jetë shumë e padrejtë, ndonjëherë edhe mizore, por kjo nuk do të thotë që ju mund ta shkarkoni dhimbjen tuaj tek të tjerët dhe kjo nuk do të thotë që duhet të hiqni dorë nga pjesa juaj e lumturisë. Vuajtja nuk zhduket me zemërimin, akuzat, inatet apo kritikat. Dhimbja duhet të përjetohet, të kuptohet, të kalohet, të ngushëllohet dhe më pas të lihet. Kur ndodh diçka e pariparueshme dhe tragjike, ju keni një detyrë të shenjtë ndaj vetes që të punoni për t’u shëruar, reflektuar dhe vepruar. Shërim do të thotë të mësosh të ecësh përpara duke u përpjekur të kuptosh gjërat e bukura që jeta mund të mbajë ende për ty. Mos krijoni më shumë fat të keq për veten tuaj vetëm sepse, në të kaluarën tuaj, keni qenë vërtet të pafat. Shërohuni nga e kaluara dhe filloni të jetoni realisht. Bëhu heroi i vetvetes. Shpëtoni veten!
Shpëto nga e kaluara
Mund të fillojmë nga dhimbja jonë për të kultivuar sigurinë, besimin, çiltërsinë, dhembshurinë, sasinë e duhur të durimit dhe masën e duhur të ndjeshmërisë. Por si bëhet e gjithë kjo? Para së gjithash, fillojmë me pranimin dhe, rrjedhimisht, rregullimin emocional, dy tema themelore në psikologji, por shumë të nënvlerësuara. Është e vështirë të pranojmë veten (dhe të pranojmë plotësisht emocionet tona, në mënyrë që t’i rregullojmë ato) sepse në të kaluarën tonë kemi pasur përvoja që na kanë mësuar të tjetërsojmë, të zhvlerësojmë veten. Megjithatë ju meritoni një kohë dhe hapësirë, filloni të gdhendni kohë dhe hapësirë për t’u kujdesur për veten.
Reflektoni! – Emocionet dhe mendimet janë të lidhura në thelb. Emocionet tuaja ndikojnë në mendimet tuaja dhe mendimet tuaja ndikojnë në emocionet tuaja. Do të kuptoni se nga kjo ndërvarësi mund të lindin qarqe të fuqishme vicioze apo… të virtytshme. Po, sepse edhe ju mund të ndjeni dhe mendoni me vetëdije. Shumë shpesh ne e lëmë mendjen të endet vetë, në mënyrë që mendimet dhe emocionet tona të bëhen një pasqyrim i pakushtëzuar i një sërë faktorësh që i shpëtojnë ndërgjegjes sonë. Megjithatë, nëse mësojmë të reflektojmë vërtetë, emocionet që ndjejmë do të fillojnë të kenë më shumë kuptim dhe, brenda një kohe të shkurtër, edhe mendimet do të bëhen më pak të zhurmshme.
Kujdesuni për ndjeshmërinë tuaj – Reflektimi kognitiv (dhe jo përtypja!) mbi emocionet tuaja, arsyetimi rreth tyre duke i shndërruar emocionet në fjalë, mund t’ju ndihmojë të zvogëloni intensitetin e ngarkesave tuaja negative. Nëse edhe ju jeni pjesë e grupit të personave “shumë të ndjeshëm”, dijeni se këto dy pikat e para do t’ju japin mundësinë të dozoni siç duhet emocionet tuaja. Një studim me rezonancë magnetike funksionale zbuloi se ata që arrijnë të shprehin emocionet e tyre me fjalë, duke i dhënë një shpjegim përvojës emocionale, arrijnë të aktivizojnë zona të trurit që ngadalësojnë përshkallëzimin emocional.
Çlironi mendjen tuaj – Kur thjesht nuk mund të vlerësoni situatën në mendjen tuaj dhe mendimet tuaja janë aq të zhurmshme sa ju pengojnë të angazhoheni edhe në një aktivitet të këndshëm, çlirojeni mendjen… duke e mbajtur atë të zënë! Provoni dorën tuaj në diçka aq sfiduese sa të ngjyrosni një libër me figura! Ky aktivitet është mekanik por jo shumë, kërkon vëmendje për të mos “dalë nga skaji”. Ndoshta ngjyros duke dëgjuar heshtjen. Nëse luani muzikë, dëgjoni muzikë të re dhe jo gjithmonë të njëjtat këngë që ka shumë të ngjarë të lidhen me kujtime. A e dini se mund t’i përdorni ato për t’u ndjerë më mirë?
Përdorni kujtimet tuaja – Të kujtosh është një term shumë sugjestionues, rrjedh nga latinishtja «recordari» dhe do të thotë «të kthesh në zemër». Kur kujtoni, ju sillni diçka nga vetja në zemrën tuaj. Në jetën tuaj të përditshme, çfarë thërrisni në zemrën tuaj? Këtu, përpiquni të reflektoni mbi përmbajtjet e kaluara që sillni në mendjen tuaj. A flet përmbajtja e asaj që sillni në zemrën tuaj për sukseset apo dështimet tuaja? E keni fjalën për braktisje apo arritje? Nëse në mes të askundit të vjen turp për një episod të 5 viteve më parë, mirë, po e zhvlerëson veten! Po e lini dhimbjen t’ju pushtojë, po e distanconi veten nga shërimi. Nëse jeni të pasigurt, të mbyllur në kafaz (për shkak të përvojave tuaja të së kaluarës) do të gjurmoni në mënyrë të pavullnetshme një trajektore më shumë vuajtjeje, më shumë paqëndrueshmëri dhe pasiguri. Kur përfundoni duke kujtuar diçka të keqe nga e kaluara juaj, vazhdoni të gërmoni në kujtimet tuaja për ta zëvendësuar atë me diçka të mirë. A ju kujtohet hera e fundit kur u ndjetë të kënaqur me veten? Këtu, mendoni përsëri për atë ndjenjë, ju jeni i njëjti person.
Përkushtojuni asaj që mund t’ju japë lehtësim – Bëni një listë të gjërave që doni dhe mos harroni t’u kushtoni kohë atyre në baza ditore. Është e drejtë të duash të jesh efikas, punëtor… por është edhe më e drejtë të kujdesesh për veten. Nëse identiteti juaj po përpiqet të afirmohet dhe shpesh ndiheni të pasigurt, mos harroni ta kultivoni atë. Mendimi aktiv për gjërat që ju sjellin gëzim (i fokusuar në kënaqësinë personale, jo për t’u ndarë me të tjerët!) stërvit mendjen tuaj për të kërkuar atë që mund të kënaqë nevojat tuaja afatgjata. Pra, çfarë po prisni? Kujtoni aktivitetet që ju pëlqen të bëni, nuk ka pse të jetë ndonjë gjë monumentale, qoftë edhe gëzime të vogla që të japin kënaqësi, të vogla sa një filxhan kafe! Ne kërkojmë gjëra të mëdha nga vetja, ndërmarrje dhe arritje të mëdha, aq sa harrojmë rëndësinë e gjërave të vogla.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
