Faji është një ndjenjë që shumë prej nesh e përjetojnë shpesh, por rrallë ndalemi për të kuptuar pse ndodh dhe çfarë po përpiqet të na tregojë. A është një ndjenjë negative që duhet shmangur me çdo kusht, apo një sinjal i brendshëm që na ndihmon të rritemi?
Çfarë është faji në thelb?
Faji është një emocion moral – një ndjesi që lind kur besojmë se kemi vepruar kundër vlerave tona, kemi lënduar dikë ose kemi dështuar në përgjegjësitë tona. Por ndryshe nga turpi, që fokusohet tek ajo që jemi (“Jam një njeri i keq”), faji fokusohet tek ajo që kemi bërë (“Kam bërë diçka të gabuar”). Kjo e bën fajin potencialisht të dobishëm: është një sinjal që na kujton kur kemi shkelur parimet tona dhe na nxit të korrigjojmë gabimet.
6 mesazhe që faji mund të përpiqet të të dërgojë
“Ke vepruar kundër vlerave të tua”
Ndonjëherë ndjejmë faj sepse kemi vepruar ndryshe nga ajo që besojmë se është e drejtë. Kjo mund të jetë një mundësi për reflektim: A ishin rrethanat më të ndërlikuara nga sa mendonim? Apo kemi nevojë të qëndrojmë më besnikë ndaj parimeve tona në të ardhmen?
“Ke lënduar dikë – dhe ndoshta duhet të marrësh përgjegjësi”
Faji mund të jetë një thirrje për ndreqje. Në vend që ta shohim si ndëshkim, mund ta shohim si një ftesë për të kërkuar ndjesë, për të rregulluar marrëdhënien apo për të ndihmuar dikë që kemi lënduar.
“Po mban përgjegjësi për më shumë sesa duhet”
Ndonjëherë ndjejmë faj për gjëra që nuk janë nën kontrollin tonë. Ky është faji i pashëndetshëm – kur e mbajmë barrën për ndjenja apo sjellje të të tjerëve, ose për pritshmëri të pamundura. Ky lloj faji ka nevojë për dhembshuri ndaj vetes dhe një rishikim të kufijve tanë.
Si të menaxhojmë fajin në mënyrë të shëndetshme?
Reflekto, mos u ndëshko! Pyete veten: “Çfarë po më mëson kjo ndjenjë?” Në vend që të zhytesh në vetëkritikë, përdor fajin si mjet vetëdijeje dhe zhvillimi.
Kërko falje kur duhet – dhe mëso të falësh veten
Të pranosh përgjegjësinë nuk do të thotë të qëndrosh përgjithmonë i mbërthyer në ndjenjën e fajit. Pasi të veprosh për të ndrequr gabimin, lëre fajin të të udhëheqë drejt rritjes, jo vetëdënimit.
Vendos kufij ndaj fajit të panevojshëm
Nëse ndihesh fajtor për diçka që nuk ishte nën kontrollin tënd, ndoshta po mban barrë që nuk të takon. Rishiko rolin tënd në situatë dhe praktiko dhembshuri për veten.
Përfundim
Faji nuk është gjithmonë një armik. Në shumë raste, ai është një udhëzues – një sinjal që na ndihmon të jetojmë në përputhje me vlerat tona dhe të ndërtojmë marrëdhënie më të ndershme. Sekreti është ta dëgjosh, ta kuptosh, por të mos e lejosh të të kontrollojë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
