Kur dikush ju bërtet me zemërim, truri juaj vuan. Tek ju aktivizohet një ndjenjë alarmi që ju nxit të ikni ose të përgjigjeni në të njëjtën mënyrë: me më shumë zemërim. Ju e bëni këtë duke bërtitur më fort për t’u mbrojtur dhe duke dashur t’ia ktheni tjetrit atë goditje psikologjike. Në një moment, të gjithë kemi qenë në të njëjtën situatë, në atë në të cilën dikush komunikon me ne në mënyrë të dhunshme.
Kjo lloj dinamike mund të ketë qenë i zakonshëm në fëmijërinë tonë. Ka baballarë dhe nëna që u bërtasin fëmijëve të tyre dhe që nuk janë të vetëdijshëm për efektin që kjo praktikë ka tek fëmijët. Ne gjithashtu mund të jemi në një marrëdhënie në të cilën personi tjetër shpesh përdor të bërtiturat. Për më tepër, ne mund të kemi edhe një shef me zë të lartë.
Nuk është e lehtë të jetosh në një kontekst në të cilin ky lloj agresioni dialektik është i shpeshtë. Mirëpo, ky realitet bëhet edhe më problematik kur na bërtasin nga inati , ajo formë armiqësie dhe eksitimi fiziologjik që ndonjëherë krijon frikë tek ne… Çfarë mund të bëjmë në këto raste?
Të bërtiturit është një formë abuzimi. Askush nuk duhet ta përjetojë këtë situatë.
Ka nga ata që, për shkak të modeleve të mësuara, mendojnë se të bërtiturit është e justifikuar.
Strategjitë që mund të aplikoni kur dikush ju bërtet në zemërim
Njerëzit bërtasin shpesh dhe ne e bëjmë këtë për arsye nga më të ndryshmet. Britma është një shprehje emocionale, si për gjendjet pozitive (si gëzimi ) ashtu edhe për ato negative. Ne i drejtohemi të bërtiturave për të paralajmëruar të tjerët në situata paniku ose rreziku, dhe shfryn me këtë burim kur përjetojmë dhimbje të forta. Problemi me këtë lloj shprehjeje është se nuk kalon pa u vënë re nga truri ynë. Një studim nga Universiteti i Gjenevës, për shembull, zbulon diçka të rëndësishme. Ne jemi të programuar të reagojmë ndaj zërave që shprehen në një lartësi më të lartë se normalja. Truri i përpunon britmat si sinjale alarmi, siç është afërsia e rrezikut të mundshëm. Kjo shpjegon pse, mesatarisht, ne përjetojmë tre reagime kur dikush komunikon me ne duke bërtitur. Ka nga ata që ndjejnë dëshirën për të sulmuar (ose për t’u përgjigjur në të njëjtën mënyrë). Të tjerët ngecin dhe shumica ndiejnë nevojën për të ikur.
Këto përgjigje janë mekanizmat instinktivë me të cilët ne veprojmë përballë rrezikut. Prandaj, kur dikush ju bërtet në zemërim, është logjike të ndiheni të kërcënuar ose të frikësuar sepse është një lloj komunikimi qartësisht i dhunshëm.
Çfarë duhet bërë në këto raste?
1.Mbani mendjen të qetë, merrni frymë dhe vendosni një distancë psikologjike
Personi që po ju bërtet ndoshta është mësuar të komunikojë në këtë mënyrë. Ose për shkak të modeleve të mësuara nga familja juaj ose për shkak të një paaftësie të thjeshtë për të kontrolluar emocionet tuaja. Sido që të jetë, është diçka e natyrshme për të dhe gjëja më e zakonshme është që ai ose ajo kërkon t’ju kushtëzojë në mënyrë që të përmbushni pritshmëritë e tij ose të saj. Mos e lejo. Qëndroni të qetë dhe mbi të gjitha mos u mashtroni nga zemërimi. Parandaloni që gjithçka të përshkallëzohet. Shkëputeni veten nga ajo situatë, merrni frymë thellë dhe imagjinoni një imazh relaksues në mendjen tuaj. Shënoni distancën që të mos rrëmbeheni nga ajo dhunë verbale.
2.Bëni një hap prapa dhe largohuni. Bërtitësi nuk kërkon të komunikojë, ai kërkon të sulmojë
Kur dikush ju bërtet me zemërim, duhet t’i kujtoni vetes këtë mantrën e thjeshtë: ” Unë nuk e meritoj këtë lloj keqtrajtimi”. Është e rëndësishme të përvetësohet kjo ide. Sepse, shpesh, ashtu siç ka nga ata që mësohen të komunikojnë me britma, ka nga ata që mësohen të bërtasin. Ndodh kur kemi një baba ose nënë që e ka bërë gjithmonë. Gjithashtu, kur jemi në një marrëdhënie në të cilën partneri ynë shpesh i drejtohet të bërtiturave. Është e nevojshme të mbrohemi, të bëjmë një hap prapa për t’i dhënë fund kësaj situate. Sepse komunikimi me ton zëri të ngritur dhe zemërimi nuk zgjidh asgjë, por përkundrazi e pengon atë. Kështu, është plotësisht e ligjshme që ne të zgjedhim të kthehemi dhe të largohemi. Kur një person ngre zërin ndërsa flet me ne dhe vepron nga inati, është e nevojshme ta ndalojmë atë situatë. Ne mund ta thërrasim atë person në një moment tjetër kur, me qetësi dhe pjekuri, ai dialog mund të rifillojë. Qoftë personalisht apo përmes kanaleve të tjera, askush nuk duhet të na flasë me zemërim dhe duke ngritur zërin.
3.Kërkoni që kjo situatë të mos përsëritet më
Ka shumë mundësi që bashkëbiseduesi juaj të mos e marrë mirë faktin që ju zgjidhni të largoheni kur ai ju bërtet. Për këtë person është e zakonshme ngritja e zërit, e kanë normalizuar, është pjesë e regjistrave të tyre komunikues. Megjithatë, dikush duhet ta thyejë atë dinamikë. Dikush duhet ta bëjë atë të kuptojë se të bërtiturit dhemb, se ngritja e zërit është një formë dhune dhe se asnjë dialog nuk është produktiv në këtë mënyrë. Shtyjeni atë bisedë për një kohë tjetër kur shpirtrat dhe emocionet janë më të relaksuara. Bashkëbiseduesi juaj duhet ta kuptojë këtë dhe duhet të kuptojë se kjo situatë nuk mund të përsëritet më. Nëse nuk i vendosim kufij bërtitësit, ai do të normalizohet dhe do të supozojë se mund të komunikojë me ne në atë mënyrë. Të mos e lejojmë.
Le të japim shembull me dialogun tonë, qëndrimin tonë, me trajtimin, tonalitetin, sjelljet e mira dhe këmbënguljen tonë. Nuk ka rëndësi për ne nëse personi tjetër jep komente si “Nuk mund ta ndihmoj” dhe “kjo jam unë”. Le të shpjegojmë efektet që ka tek ne ky lloj komunikimi , çfarë ndjejmë dhe si e përpunojmë këtë formë të dhunës verbale. Asnjëri prej nesh nuk meriton të bërtasë.
Le të kujtojmë gjithmonë se ku ka britma, nuk ka mençuri, ka injorancë dhe dhunë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
