Pushimet verore janë shpesh periudha që prindërit e presin me ankth po aq sa dhe me dëshirë. Nga njëra anë, ato janë një rast për t’u lidhur më shumë me fëmijët; nga ana tjetër, kjo periudhë sjell një rritje të kërkesave, tekave dhe përballjeve të papritura që vënë në provë durimin dhe aftësitë edukative të prindërve. Çfarë duhet t’u lejosh fëmijëve në pushime? A duhet të jesh më tolerant, më fleksibël, apo të ruash të njëjtën vijë strikte si në përditshmëri?
Psikologjia zhvillimore na ofron disa udhëzime të çmuara për të gjetur ekuilibrin mes lirisë dhe kufijve, veçanërisht kur jemi jashtë rutinës.
Liria në pushime nuk do të thotë mungesë drejtimi
Shpesh, prindërit bien në grackën e dy ekstremeve: ose e lëshojnë tërësisht dorën duke u ndjerë fajtorë që “nuk kanë kohë tjetër për t’i lënë të lirë”, ose përpiqen të kontrollojnë çdo detaj për të mos humbur autoritetin. Por asnjë nga këto qasje nuk i ndihmon fëmijët të zhvillojnë vetëpërmbajtje, pavarësi apo ndjenjën e përgjegjësisë. Pushimet janë ideale për të eksperimentuar me lirinë e kontrolluar. Kjo nënkupton t’u japësh fëmijëve më shumë hapësirë për vendimmarrje, por brenda një kuadri të sigurt ku rregullat bazë nuk negociohen. Për shembull: mund t’i lejosh të flenë më vonë, por jo të përdorin telefonin deri në orët e para të mëngjesit.
Si të reagoni ndaj një teke apo kërkese urgjente?
Një akullore për të tretën herë në ditë? Një lodër që s’ishte pjesë e planit? Një “dua të shkoj menjëherë në park”? Kërkesat e fëmijëve në pushime vijnë më të shpeshta, më impulsive dhe shpesh të shoqëruara me lot ose shpërthime emocionale. Ky është momenti për të ushtruar ndjeshmërinë, pa humbur rolin udhëheqës. Në vend që të thoni menjëherë “jo”, provoni të:
Vlerësoni ndjenjën: “E kuptoj që e do shumë atë lodër”.
Vendosni kufirin: “Sot kemi blerë diçka tjetër, nuk mund të blejmë sërish”.
Ofroni alternativë: “Mund ta shohim nesër dhe vendosim bashkë”.
Kjo mënyrë reagon ndaj nevojës së fëmijës për të ndjerë që dëgjohet, por pa e shkatërruar strukturën që i jep siguri. Kjo është thelbësore për zhvillimin emocional.
Le të flasim për pavarësinë
Një nga dhuratat më të mëdha që mund t’i bësh një fëmije gjatë pushimeve është t’i japësh shansin të mësojë të menaxhojë vetveten në situata reale. Pavarësia nuk mësohet duke i predikuar, por duke i lejuar të provojnë.
Për shembull:
Lëri të përgatisin rrobat për në plazh vetë (edhe nëse harrojnë diçka).
Jepu përgjegjësi të vogla, si të porosisin vetë një akullore ose të ndihmojnë në përgatitjen e një ushqimi të thjeshtë.
Inkurajoji të zgjidhin vetë konfliktet me bashkëmoshatarët, me mbështetjen tënde afër në rast nevoje.
Vera është një stinë e butë, me më pak presion, ndaj gabimet e vogla janë pjesë e të mësuarit – jo fundi i botës.
Të mos i mbushim pushimet me aktivitete të pakuptimta
Një gabim tjetër i zakonshëm është përpjekja për ta bërë çdo ditë “të paharrueshme” me shumë aktivitete, udhëtime, dhurata apo befasira. Fëmijët nuk kanë nevojë për një spektakël të përditshëm. Ata kanë nevojë për lidhje të vërtetë, prani të sinqertë dhe mundësi për të eksploruar në mënyrë të lirë.
Pushimet janë momenti ideal për t’i mësuar se mërzitja është normale, se loja e lirë është po aq e vlefshme sa një udhëtim, dhe se shijimi i së tashmes nuk kërkon gjithmonë stimuj të jashtëm.
Prindi si “trajnues emocional”, jo si menaxher i çdo situate
Në fund të ditës, prindi nuk është aty për të zgjidhur gjithçka, por për të ndihmuar fëmijën të përballojë ndjenjat që situatat sjellin. Edhe kur i themi “jo” një dëshire, po i japim një mësim të madh: se jeta ka kufij, dhe ne mund t’i përballojmë me dinjitet dhe mirëkuptim.
Prindërimi gjatë pushimeve është një mundësi për të testuar jo vetëm durimin tuaj, por për të ndërtuar një marrëdhënie më të thellë me fëmijën, një marrëdhënie që mbështetet në respekt të ndërsjellë, dëgjim aktiv dhe besim të ndërtuar përmes përvojës së përbashkët.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
