Në këtë periudhë, shumë njerëz akuzojnë çrregullimet e gjumit dhe televizionin se reklamon shumë shpesh suplemente dhe kura shërimi për të përmirësuar pushimin e natës. Por a janë vërtet efektive? A ka ndonjë rrezik për shëndetin? A janë melatonina dhe kamomili alternativa të mira? Psikiatrja Cristina Selvi u përgjigjet të gjitha këtyre pyetjeve.
Nuk është rastësi që ka kaq shumë reklama në televizione që sponsorizojnë suplemente të melatoninës dhe kamomilit që premtojnë gjumë të gjatë dhe të qetë. Sipas hulumtimit të botuar në Journal of Clinical Sleep Medicine, në 5 muajt e parë të vitit 2020 fjala pagjumësi u kërkua për 2.77 milion herë në Google, 58% më shumë se në muajt e njëjtë të vitit 2019. Në vitin e fundit, me izolimin, ndryshimi i ritmeve të zakonshme dhe ankthi për Covid, jo vetëm që ka ndryshuar jetën tonë të përditshme, por edhe mënyrën tonë të gjumit. Dhe ka shumë njerëz që përjetojnë shqetësime të gjumit në këtë periudhë. “Duhet të dallojmë pagjumësinë primare nga pagjumësia dytësore, – shpjegoi për Fanpage.it Dr. Cristina Selvi, psikiatre. – Në rastin e parë ka probleme në lidhje me gjumin. Në rastin e dytë lidhet me një çrregullim ankthi ose depresioni dhe në këto raste një psikiatër është në gjendje ta njohë atë”.
Ankthi: fajtor i pagjumësisë
Ankthi, veçanërisht nëse është kronik, shkon paralelisht me pagjumësinë. “Kjo ndodh veçanërisht kur është i madh dhe pushtues. Dhe në këtë periudhë nuk është e çuditshme të vuash nga ai.”
Puna, për ata që e kanë atë, është gjithnjë e më e ngushtë, puna nga shtwpia i ka privuar punëtorët nga kontakti midis kolegëve, ka anuluar ndryshimin midis kohës për punë dhe pushimit. Dhe pastaj ka shqetësime ekonomike, pasiguri, duke mos qenë në gjendje të bëjmë plane për të ardhmen që vënë një barrë shtesë në gatishmwrinw tonë. “Edhe informacioni i tepërt me të cilin jemi ballafaquar mund të na shkaktojë çorientim dhe të bëhet shkak i mëtejshëm i stresit”. Për të gjitha këto arsye, hapi i parë për të përmirësuar jo vetëm gjumin, por jetën tonë në përgjithësi, është një vetëdije e vërtetë. “Duhet të bëhemi të vetëdijshëm për stresin që na është nënshtruar. Gjithashtu, e shoh atë në mesin e pacientëve të mi: shumë vazhdojnë të bëjnë sikur asgjë nuk ka ndodhur dhe pastaj kuptojnë kur është tepër vonë se kufiri është tejkaluar në masë të madhe”.
Zakonet e këqija
Përveç stresit, ndër shkaqet e pagjumësisë ka edhe zakone të këqija: nga përdorimi i telefonave inteligjentë në shtrat deri te pak aktivitet fizik: “Të lëvizësh pak, të jesh ulur – paralajmëron psikiatrja, – sigurisht që nuk është e mirë për gjumin tonë. Siç është dhe për rënien në gjumë në divan menjëherë pas darkës: një zakon i keq për ata që kanë vështirësi të flenë”. Por ushqimi gjithashtu ka peshën e tij në gjumë: “Në darkë është mirë të hani lehtë dhe mbi të gjitha ngadalë. Një sasi e vogël e karbohidrateve mund të nxisë gjumin. Kini kujdes nga alkooli: të shmangeni nëse kemi probleme të gjumit”.
Cilat janë efektet e pagjumësisë?
Nervozizmi dhe lodhja janë efektet e para negative të pagjumësisë: “Nëse shqetësimi është i vazhdueshëm dhe zgjat për një ose dy javë, efektet anësore nuk do të vonojnë. Përveç lodhjes natyrore, do të ketë gjithashtu humbje të përqendrimit dhe vëmendjes”. Nëse pagjumësia është shkaktuar nga ankthi, simptoma të tjera të tilla si depresioni dhe sulmet e panikut mund të ndodhin gjithashtu. “Në këto raste do të thotë që ankthi është bërë në mënyrë efektive një patologji dhe se po tregon të gjitha simptomat e tij. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të ndërhyhet në mënyrë të përshtatshme”.
Si ta përmirësojmë gjumin?
Hapi i parë për të marrë, do të jetë qartë përsëritja e tij, por është zgjidhja më e vlefshme, është miratimi i një stili jetese më të shëndetshëm. “Të qenit i vetëdijshëm për stresin që i nënshtrohemi është thelbësore për të përmirësuar gjumin tonë dhe në përgjithësi jetën tonë të përditshme”. Pastaj duhet të ndiqni disa rregulla të rëndësishme, të tilla si vëmendja ndaj temperaturës në dhomën e gjumit (asnjëherë shumë e lartë), fikja e dritave LED dhe shmangia e telefonave inteligjentë. “Nëse e kemi kaq të vështirë të flemë, ndërkohë fillojmë të flasim për këtë me mjekun e përgjithshëm, për dhitë nëse ka pagjumësi primare ose sekondare dhe pastaj vendosim rrugën që duhet të marrim”.
Ushqyesit shtesë dhe ilaçet natyrore: po apo jo?
Ilaçet e lehta duket se i kemi vetë në dorë. Në farmaci, në vitrina, shfaqen suplemente të bazuara te melatonina dhe kamomili, të cilat duket se janë zgjidhja përfundimtare e pagjumësisë. Por a funksionojnë vërtet ato? “Sigurisht që disa barëra të tilla si valeriana, lulja e pasionit dhe kamomili janë të mira, – shpjegon psikiatrja, – kanë një efekt qetësues dhe pastaj ekziston edhe një lloj efekti placebo, sepse njerëzit që i marrin ato mendojnë se po bëjnë diçka të dobishme. Për veten e tyre ata mund të jenë mirë për një ose dy javë, por nuk mund të bëhet rregull”. Shumë vëmendje në fakt për melatoninën. “Duhet të jemi shumë të kujdesshëm për atë që blejmë, veçanërisht në internet: në fakt, në Itali nuk mund të shesësh suplemente me një sasi më të madhe se 1mg melatoninë. Në internet, megjithatë, ajo gjithashtu gjendet me doza më të larta. Situata e njerëzve që kanë probleme me pagjumësinë e shkaktuar nga një formë (edhe e lehtë) është depresioni”.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi donna.fanpage
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
