Anatomia e dashurisë me shikim të pare është e lidhur midis kimisë, ndjenjave dhe e fundit, por jo më pak e rëndësishme, fati…
Dashuria me shikim të parë godet pa paralajmërim dhe pa rregulla, na bën euforik dhe një çast më vonë të dëshpëruar, na shtrëngon mes ngricës dhe zjarrit dhe personi që na vodhi zemrat papritur bëhet pasuria më e çmuar që mund të pushtohet me çdo kusht. Por, pse ndodh kjo dhe pse goditemi nga një person dhe jo nga një tjetër?
MEKANIZMA MISTERIOZË – Rënia në dashuri, dhe më në përgjithësi, tërheqja që bashkon dy njerëz të seksit të kundërt, është mjeti që përzgjedhja natyrore ka zgjedhur për të siguruar riprodhimin dhe për këtë arsye vazhdimin e specieve. Prandaj është një mekanizëm atavist dhe kryesisht i pavetëdijshëm, në sajë të të cilit, kur arrijmë moshën e lindjes së fëmijëve, në mënyrë të pavetëdijshme fillojmë të kërkojmë një bashkëshort. Mijëvjeçarë të trashëgimisë kulturore janë shartuar në këtë themel biologjik, duke rafinuar gradualisht sjelljen tonë, duke imponuar kode dhe rregulla dhe duke krijuar një univers simbolesh dhe kuptimesh. Baza, megjithatë, mbetet e njëjtë: një burrë dhe një grua tërheqin njëri-tjetrin sepse diçka në to sugjeron se ky është partneri më i mirë i mundshëm për të gjeneruar një pasardhës të fortë dhe të shëndetshëm, për t’i mbrojtur dhe për t’i shoqëruar në moshën madhore.
SI FUNKSIONON – Sipas neuroshkencëtares amerikane, dashuria me shikim të parë përbëhet nga katër dimensione: kimia, njohja, zgjedhja dhe dëshira. Kimia është përgjegjëse për shkëndijën e parë, kur bëhemi të vetëdijshëm për ekzistencën e tjetrit, shpesh me anë të një loje të thjeshtë vështrimesh; Njohja është faza tjetër, e cila përfshin të ndërgjegjësohesh për një tërheqje dhe një ndjenjë që po lind tek ne; Zgjedhja nënkupton gatishmërinë për të vazhduar dhe për të krijuar një marrëdhënie me atë person specifik dhe jo me një tjetër. Së fundi, dëshira, si fizike, ashtu edhe psikologjike, na shtyn të afrohemi gjithnjë e më shumë me tjetrin dhe të përpiqemi të bëhemi të rëndësishëm për të. Kjo dëshirë mund të kthehet në varësi: dihet se rënia në dashuri aktivizon të njëjtat mekanizma neuronale që qeverisin varësitë, për shembull ndaj drogës.
NJË NGJASHMËRI E CAKTUAR – Mençuria konvencionale pohon se të kundërtat tërheqin. Kjo është e vërtetë deri në një pikë: ndarja e të paktën vlerave thelbësore dhe një sasi e caktuar interesash përfundimisht e bën jetën më të lehtë. Për më tepër, disa studime sugjerojnë pikërisht të kundërtën: ne priremi të ndihemi të tërhequr nga fytyrat që, në mënyrë të pavetëdijshme, na kthejnë tek njerëzit që tashmë i njohim dhe i duam, duke filluar nga prindërit apo partnerët e tjerë që kemi dashur në të kaluarën. Zakonisht mekanizmi aktivizohet sepse kjo reminishencë gjeneron tek ne një ndjenjë sigurie dhe një dëshirë për t’u mbështetur tek vetja jonë.
SI TË SILLEMI – Nuk ka asnjë mënyrë “të drejtë” për t’u përballur me një situatë të tillë. Dashuria me shikim të parë mund të na godasë në çdo kohë, edhe nëse tashmë jemi në një marrëdhënie të qëndrueshme dhe rrethanat nuk mund të mos ndikojnë në sjelljen tonë. Ka nga ata që mbeten të petrifikuar dhe nuk kanë guximin t’i afrohen objektit të tyre të dëshirës; Nga ana tjetër, ka njerëz që zakonisht janë të turpshëm dhe të qetë dhe që shndërrohen në luanë në mënyrë që të futen në hiret e mira të së mirës së dashur. Në çdo rast, nëse nuk duam të na mungojë personi që na vodhi zemrën, e vetmja gjë që nuk duhet të bëjmë është të mbetemi të pandjeshëm: le të përpiqemi të vendosim të paktën një kontakt, me një buzëqeshje dhe një vështrim magjepsës; Instinkti dhe fati i mirë ndoshta do të na japin një dorë.
/Revista Psikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
