Paulo Coelho, një nga shkrimtarët më të dashur bashkëkohorë, ka përmbledhur thelbin e një të vërtete të thellë psikologjike në një fjali të vetme: “Dashuria do frymëzim, por edhe shumë punë.” Në një epokë ku shpesh dashuria idealizohet nga rrjetet sociale, filmat dhe letërsia romantike, kjo thënie na kujton se emocionet e mëdha kërkojnë edhe përkushtim të madh.
Frymëzimi: Zanafilla e dashurisë
Nga këndvështrimi psikologjik, faza fillestare e dashurisë shpesh quhet “faza e mjaltit”. Ajo karakterizohet nga idealizimi i tjetrit, ngazëllimi i ndërsjellë dhe një ndjenjë euforie që buron nga lëshimi i kimikateve si dopamina dhe serotonina. Kjo është ajo që Coelho e quan frymëzim, ajo shkëndijë që ndez gjithçka dhe krijon ndjesinë se “kjo është e duhura”. Por psikologët si Sternberg dhe Gottman paralajmërojnë: nëse një marrëdhënie mbështetet vetëm në këtë fazë fillestare, ajo ka gjasa të zbehet me kohën. Dashuria që mbijeton, kalon në një fazë tjetër, atë të punës dhe përkushtimit të vetëdijshëm.
Dashuria do punë
“Shumë punë”, siç thotë Coelho, është ajo që psikologjia moderne e quan “dashuri e qëllimshme”. Kjo përfshin:
-Komunikim të hapur dhe të ndershëm – të mësosh të dëgjosh dhe të shprehësh veten pa gjykim.
-Empati dhe mirëkuptim – aftësia për të parë botën nga këndvështrimi i partnerit.
-Zgjidhje të konflikteve – jo shmangie apo agresion, por dialog dhe kompromis.
-Rritje personale dhe të përbashkët – një marrëdhënie ku të dy palët përpiqen të bëhen më të mirë, si individë dhe si çift.
Psikologu John Gottman, i njohur për studimet mbi martesat afatgjata, thekson se çiftet që mbijetojnë nuk janë ato që nuk kanë probleme, por ato që investojnë në mënyrë aktive për të zgjidhur dhe përballuar problemet.
Dashuria si udhëtim, jo si arritje
Fjalët e Coelhos nuk janë thjesht poetike. Ato janë një udhëzim praktik. Frymëzimi është flaka që ndez zjarrin, por puna është druri që e mban atë të ndezur. Psikologjikisht, marrëdhëniet e shëndetshme janë një proces i vazhdueshëm ndërtimi, jo një destinacion.
Dashuria nuk është një dhuratë që na jepet dhe ruhet në një kuti. Ajo është një projekt që kërkon kujdes të përditshëm, mirëkuptim, përpjekje dhe guxim për të ecur bashkë edhe kur rrugët bëhen të vështira. Coelho, me thjeshtësinë e tij brilante, na kujton se dashuria e vërtetë nuk është një mrekulli e rastësishme – por një vepër e vetëdijshme arti, që kërkon frymëzim dhe shumë punë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
