Në kohën e dhunës fizike dhe verbale, të fyerjeve të lira, live dhe nëpërmjet rrjeteve sociale, a ka ende kuptim të flitet për delikatesë? A jemi gjithnjë e më të dënuar për një akt që tenton të shkelë tjetrin, të imponohet me teste muskulare dhe jo me energjinë e shkëlqyer të bindjes?
Delikatesa ka pasur gjithmonë një pozicion të rëndësishëm në mendimin filozofik, që nga Greqia e lashtë dhe në letërsi, duke filluar nga klasikët e mëdhenj. Por jo vetëm dhe jo aq si një ndjenjë, se si të veprosh, por si një metodë, një mënyrë jetese për t’iu qasur të tjerëve në mënyrë të hapur, empatike. Një person delikat jo vetëm që është i arsimuar, njeh sjellje të mira, di të jetë në botë, por mbi të gjitha është i aftë të përdorë atë cilësi shumë të butë dhe delikate që bashkon njerëzit, në kohët kur dukemi të destinuar të largohemi.
Kuptimi i delikatesës
Nëse delikatesa është një metodë, butësia është shprehja e saj më e plotë. Dhe të dyja, delikatesa dhe butësia, të çojnë në rrugën e të dëgjuarit, të asaj aftësie për të mos qenë vetë-referues dhe narcisist, dhe të prirjes drejt harmonisë, sesa përballjes me njerëzit. Sidomos me ata që mendojnë ndryshe nga ne. Imagjinoni një lloj detergjenti natyral. Delikatesa pastron, nëpërmjet një qëndrimi të natyrshëm, mbeturinat që kemi mbi vete dhe që mund të kushtëzojnë mënyrën se si lidhemi me të tjerët. Ata që janë delikatë, e shikojnë jetën dhe botën me mendje dhe sy të hapur. Gati për t’u mrekulluar.
Delikatesë e shpirtit
Flitet për “delikatesë shpirti” kur bëhet fjalë për ata njerëz që tregojnë një ndjeshmëri të veçantë, dhe janë më të aftë se të tjerët për të përballuar edhe kthesat e konfliktit me prekjen e një pende. Nuk besoj se delikatesa, siç e kam thënë deri tani, mund të kufizohet në sferën e shpirtit. Na sjell në lojë edhe mendjet tona, mënyrën se si mendojmë dhe veprojmë, një racionalitet i frymëzuar nga ideja e bashkëjetesës së mirë, dëshira për të qenë brenda një komuniteti dhe jo të mbyllur në vetvete. Dhe madje e vë trupin në lojë. Njerëzit delikatë nuk kanë nevojë të ngrenë duart për t’u imponuar, nuk i tundin as kur flasin. Ata nuk shfaqin muskuj, por kanë një prekje, një veprim përmes trupit që i bën të dallueshëm në impaktin e parë.
Delikatesa kundër dhunës
Profesor Michele Dantini shkroi një libër shumë të bukur (Për delikatesën) për të vendosur delikatesën brenda diskursit publik, në krahasim me gënjeshtrën dhe shtypjen. Dhe niset edhe ai nga larg, nga Platoni, i cili u rekomandoi rojeve të qytetit kombinimin e “butësisë dhe vigjilencës së guximshme”, duke i dhënë kështu delikatesës një vend të spikatur në leksikun e qytetarisë. E dini, edhe në aspektin estetik, gjuhën e talk show-ve dhe mediave sociale se si vijon debati publik për thjeshtësimet dhe ofendimet? Këtu, delikatesa është një kundërhelm për të gjitha, një disiplinë e mendimit që nuk përfshin paaftësinë dhe zhgënjimin. Duke pasur parasysh se sa më i paaftë të jetë njeriu, aq më shumë priret të ngacmojë, të fshehë zbrazëtinë e dobësive të tij.
Botuar tek Revista Psikologjia, Nr.179, muaji Maj
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
