Dëshmitarët e bullizmit janë një pjesë kyçe e ekuacionit. Një trekëndësh që përfshin sulmuesit dhe viktimat, por edhe ata që janë dëshmitarë të abuzimit.
Bullizmi është një fenomen që përfshin autorët, viktimat, por edhe ata që janë dëshmitarë të asaj që ndodh. Dëshmitarët e bullizmit ndonjëherë nuk pajtohen me atë që po ndodh, herë të tjera nuk u intereson dhe në disa raste madje kënaqen me skenën.
E vërteta është se edhe pse në shumë raste ato nuk merren parasysh në ekuacion, sipas studimeve edhe ato janë pjesë e problemit.
Dëshmitarët janë në fakt një faktor kyç në fenomenin e bullizmit. Ashtu si në shumë raste ato janë karburanti që mbajnë zjarrin ndezur, mund të jenë edhe vendimtare në zgjidhjen ose parandalimin e tij.
Ngjashëm me atë që ndodh në shoqëri, aktet abuzive fitojnë forcë kur gëzojnë miratimin ose lejimin e mjedisit. Qëndrimi individualist lejon që farat e ngacmimit të zënë rrënjë dhe të rriten. Edhe pse në parim abuzimi ka për qëllim një person tjetër, nuk përjashtohet që në të ardhmen të ridrejtohet tek ata që janë sot dëshmitarë. Kthimi nga ana tjetër mund të bëhet një qëndrim shumë kundërproduktiv.
Dëshmitarët e bullizmit janë gjithashtu përgjegjës për vuajtjet. Në shumicën e rasteve, ata që luajnë këtë rol janë gjithashtu të prekur nga situata dhe në fund shihen si viktima dytësore. Nuk është e pazakontë që këta fëmijë ose të rinj të shfaqin simptoma të ngjashme me ato të viktimës direkte. Frika, ankthi, luhatjet e humorit apo performanca më e ulët akademike janë disa nga shenjat që i tradhtojnë. Frika e tyre e madhe është që një ditë të zënë vendin që tani e zë viktima.
Problemi i bullizmit është më i lehtë për t’u korrigjuar kur mjedisi është kundër tij. Prindërit, mësuesit dhe fëmijët ose të rinjtë që nuk kanë lidhje me problemin mund ta ndalojnë ose rrisin këtë dinamikë. Problemi është se në shumicën e rasteve bullizmi mbahet i fshehtë dhe dëshmitarët punojnë së bashku për ta mbajtur atë në atë mënyrë.
Po kështu, në shumë raste dëshmitarët e bullizmit nuk flasin, sepse nuk duan të shfaqen si spiun në sytë e bashkëmoshatarëve të tyre, por edhe sepse nuk kanë besim të mjaftueshëm te të rriturit që i rrethojnë.
Si do të reagojnë institucionalisht pjesa tjetër e shokëve të klasës, prindërit apo qendra shkollore kur të mësojnë për problemin?
Llojet e dëshmitarëve të bullizmit
Reagimi më i zakonshëm i dëshmitarëve ndaj ngacmimit është të qenit i mbushur me frikë dhe ndjenja e pengimit për të vepruar. Megjithatë, frika shpesh manifestohet në mënyra të ndryshme nga ato konvencionale. Kjo shkakton sjellje të ndryshme. Dëshmitarët mund t’i përgjigjen situatës në mënyra të ndryshme, si në vijim:
Në mënyrë aktive | Frika i shtyn ata të bashkohen me sulmuesit, edhe nëse fillimisht nuk pajtohen me ta. Bashkojnë forcat për të fituar favorin dhe kështu shmangin të bëhen viktima të ngacmimeve.
Pasive – agresive | Në këtë rast, ata nuk marrin pjesë plotësisht në abuzim, por e miratojnë atë me të qeshura apo komente që nënkuptojnë pranimin e tyre për atë që po ndodh, edhe nëse në thelb nuk e besojnë. Ata veprojnë si përforcime.
Qëndrim i vëmendshëm | Ai korrespondon me ata që vëzhgojnë në heshtje dhe kështu përpiqen ta bëjnë veten të padukshëm. Praktikisht është sjellje miratuese, pasi nuk janë kundër asaj që po ndodh.
Qëndrimi prosocial | U referohet fëmijëve ose të rinjve që përballen me situatën dhe shprehin hapur mospajtimin ose mosmiratimin e tyre. Herë thjesht e komentojnë dhe herë të tjera shkojnë më tej dhe e denoncojnë.
Bërja e dëshmitarëve më të fortë
Dëshmitarët e bullizmit duhet t’i shmangin këto sjellje. Autorët e bullizmit janë pothuajse gjithmonë një pakicë. Shpesh ata kanë nevojë për një audiencë për t’i mbështetur, sepse loja e tyre është të bëhen figura pushteti dhe askush nuk e bën këtë pa dëshmitarë. Për më tepër, prania e shikuesve përforcon aktin e poshtërimit të nënkuptuar në ngacmim.
Dëshmitarët e bullizmit vuajnë pjesërisht pasojat e ngacmimit, por mund të ndodhë edhe diçka më e keqe, domethënë bëhen indolent – duke prodhuar një fenomen dhome (çfarë është anormale bëhet normale) – si një mekanizëm mbrojtës për të përballuar situatën.
Kjo është shumë negative, pasi nxit dhunën sociale dhe është një helm për solidaritetin. Vendos një lloj barbarie në marrëdhënie, nga e cila në afatgjatë askush nuk del i padëmtuar.
Ndonjëherë edhe prindërit dhe mësuesit bëhen dëshmitarë të heshtur të ngacmimit, sepse nuk ndërmarrin veprime të plota për të adresuar problemin. Kjo është edhe më negative, pasi dërgon një mesazh miratimi të plotë për atë që po ndodh.
Edhe pse këto situata duhen korrigjuar, është gjithashtu e rëndësishme parandalimi i tyre me edukimin e dëshmitarëve; është e nevojshme të jetë shumë e qartë për intensitetin e vuajtjes që mund të ndjejë viktima. Gjithashtu, duhet të dini protokollin e veprimit kur zbulohet një problem ngacmimi.
Përgatiti Orjona Tresa | Burimi La Mente e Meravigliosa
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
