Në shumë familje të shtresës së mesme të ulët, dhuratat e Krishtlindjeve ndjekin një logjikë krejt tjetër nga ajo që shihet në familjet e pasura. Psikologët e zhvillimit theksojnë se mënyra se si prindërit zgjedhin dhuratat e festave zbulon mekanizma të thellë ekonomikë, emocionalë dhe kulturorë, të cilët formësojnë mënyrën se si fëmijët e perceptojnë dashurinë, kujdesin dhe vetë botën që i rrethon.
Në këto familje, Krishtlindja nuk është vetëm një ditë dhuratash simbolike, por edhe një moment strategjik për të përmbushur nevoja themelore të fëmijëve. Veshjet e dimrit, çizmet, dorezat dhe shallët shfaqen si dhurata kryesore, të mbështjella me kujdes dhe të vendosura nën pemë, jo si zgjedhje ekonomike, por si shprehje e përpjekjes së familjes për të siguruar mirëqenie në kushtet e mungesës. Për familjet me më shumë të ardhura, këto artikuj janë blerje rutinë, të padukshme në dimensionin emocional, ndërsa për fëmijët nga familjet me burime të kufizuara ato marrin peshën simbolike të një kujdesi të planifikuar dhe të menduar.
I njëjti mekanizëm vërehet edhe në dhënien e materialeve shkollore, ku shpesh një kalkulator, një çantë e re apo një atlas i përfshirë te dhuratat e Krishtlindjeve nuk përfaqësojnë nivel të ulët imagjinate, por një mënyrë për të shmangur presionin financiar të vitit shkollor. Në familjet e pasura këto artikuj nuk perceptohen as si dhurata, sepse nevojat merren si të mirëqena; ndërsa për fëmijët e shtresës së mesme të ulët, ato përfaqësojnë një sistem ku dëshirat dhe nevojat takohen në një pikë të vetme: momentin e festës. Kjo krijon një raport të veçantë me mungesën dhe me vlerën e sendeve, duke ndikuar në zhvillimin psikologjik që në moshë të hershme.
Rrobat që rrinë si duhet, jo gjithmonë trendy, por të domosdoshme, bëhen pjesë e pandashme e dhuratave të festës. Në këtë kontekst, Krishtlindja shërben si periudhë rinovimi të veshjeve, duke zëvendësuar ato që janë bërë të vogla ose të konsumuara. Në kontrast, fëmijët e familjeve të pasura rriten me një përjetim të vazhdueshëm të bollëkut, ku rrobat e reja janë po aq të zakonshme sa edhe përditshmëria. Kjo ndarje e heshtur formon qasje të ndryshme ndaj meritës, mirënjohjes dhe pritshmërive.
Një element tjetër karakteristik i familjeve me më pak të ardhura janë dhuratat e përbashkëta për të gjithë fëmijët: një lojë tavoline, një pajisje argëtimi për familjen, apo një aktivitet i përbashkët. Këto dhurata, të lindura nga kufizimet ekonomike, rrjedhin drejt përforcimit të marrëdhënieve dhe rritjes së ndjenjës së bashkësisë. Në familjet e pasura, secili fëmijë ka pajisjen e vet, hapësirën e vet dhe dhuratat e veta, duke e zhvendosur argëtimin drejt individualizimit. Ndërsa në familjet më modeste, loja dhe përvoja janë të negociuara, të ndara, të përbashkëta—duke krijuar një stil lidhjeje të bazuar më shumë në ndërveprim sesa në zotërim.
Edhe librat që përzgjidhen në mënyrë të kujdesshme, shpesh me vlerë edukative, përfaqësojnë një investim simbolik për të ardhmen e fëmijës. Në familjet me më pak burime, çdo libër ka peshë të veçantë, sepse nuk ka shumë prej tyre. Ai bëhet një urë drejt dijes, por edhe një provë e dashurisë prindërore. Ndërsa në ambientet e bollëkut, librat janë pjesë e një bollëku material, jo domosdoshmërisht emocional.
Në të njëjtën linjë, edhe çorapet e Krishtlindjeve tregojnë qartësisht dallimin midis klasave: në njërën anë, familjet më të varfra i mbushin me sende praktike – çorape, deodorant, furça dhëmbësh – duke i shndërruar nevojat e përditshme në një moment festimi; në anën tjetër, familjet e pasura i mbushin me artikuj luksozë të vegjël, duke e trajtuar këtë element të festës si një shtesë argëtuese të dhuratave të vërteta.
Nga këndvështrimi psikologjik, ky model dhurimi tregon se familjet e shtresës së mesme të ulët jetojnë në një realitet ku nevojat dhe dëshirat janë në konkurrencë të vazhdueshme, ndërsa familjet e pasura operojnë në një dimension ku të dyja plotësohen pa konflikt. Për fëmijët, kjo përkthehet në perceptime të ndryshme për sigurinë, bollëkun, përkujdesjen dhe vetë konceptin e dashurisë prindërore. Pavarësisht këtyre dallimeve, në të gjitha kontekstet dhuratat mbajnë një mesazh të rëndësishëm emocional: prindërit, secili sipas mundësive të veta, kërkojnë të krijojnë një ndjenjë gëzimi dhe përkatësie. Por mënyra se si ky gëzim ndërtohet ndryshon thellësisht në varësi të kushteve ekonomike që formësojnë përditshmërinë e familjes.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
