Lao-Tzu është një fjalë kineze që do të thotë “mjeshtër i vjetër”. Është gjithashtu emri i një filozofi dhe mendimtari që me sa duket ka jetuar në shekullin e VI para Krishtit. Ai vlerësohet se ka shkruar “Tao Te Ching”. Megjithatë, gjithçka rreth tij është plot mistere. Në fakt, shumë dyshojnë se ajo ka ekzistuar ndonjëherë.
E sigurt është se një trashëgimi intelektuale e nënshkruar nën rubrikën Lao-Tse ka mbijetuar deri më sot. Nëse ishte një burrë i vetëm apo disa, ndoshta nuk ka shumë rëndësi. Ajo që është e rëndësishme për këtë shifër është të kesh aftësinë për të kapur mësime që janë ende të vlefshme, madje edhe mijëra vjet më vonë.
Ne i detyrohemi Lao-Tzu-së një trashëgimi mençurie. Mendimi i tij pasqyron disa nga parimet thelbësore të kulturës lindore . Është një thirrje për maturi, thjeshtësi dhe qetësi. Ai përfaqëson një ekzaltim të inteligjencës dhe maturisë. Më poshtë po paraqesim pesë nga aforizmat dhe fjalitë e tij të mrekullueshme.
1.Lumturia në sytë e Lao-Tzu
Lao-Tzu pasqyronte lumturinë. Nga këndvështrimi i tij, dhe shumë shekuj përpara se të vinte epoka e konsumit, filozofi lindor e ndau lumturinë nga pasuria. Një nga ato fraza të pavdekshme, në të cilën ai iu referua temës, thotë: “Kush nuk është i kënaqur me pak, nuk do të jetë i lumtur me shumë”. Ky reflektim synon ta vendosë lumturinë brenda një kuadri në të cilin ajo nuk varet nga ajo që ka. Në këtë mënyrë, të kesh pak nuk është sinonim i fatkeqësisë. Edhe të mos kesh shumë është e barabartë me të qenit i lumtur. Mirëqenia arrihet nga realitete që nuk kanë të bëjnë fare me pasurinë. Lumturia dhe pakënaqësia janë në qenie, jo në atë që e rrethon.
2.Rreth ngurtësisë dhe fleksibilitetit
Shumë flasin për qëndrueshmërinë dhe vertikalitetin si një virtyt të madh. Megjithatë, kjo perspektivë ndoshta nuk konsultohet me logjikën e asaj që është e gjallë. Nëse ka jetë, ka ndryshim. Dhe nëse ka ndryshim, përshtatjet duhet të ndodhin. Në vend që të qëndrojmë si çelik, ajo që na kërkon jeta është të rrjedhim si ujë. Lao-Tse na la trashëgim këtë reflektim të mrekullueshëm për këtë çështje: “Në jetë, njeriu është elastik dhe evoluon. Në momentin e vdekjes është i ngurtë dhe i pandryshueshëm. Bimët në diell janë fleksibël dhe fibroze, por ato zhduken të thata dhe të çara. Për këtë arsye, ajo që është elastike dhe fleksibël lidhet me jetën dhe ajo që është e ngurtë dhe e pandryshueshme shtrëngon duart me vdekjen.”
3.Duani dhe jini të dashuruar
Shumë kohë përpara se doktrinat humaniste të shfaqeshin dhe të bëheshin të njohura, Lao-Tzu ofroi një vizion të dashurisë si fuqi. Ai thekson dallimin e thellë midis të dashuruarit dhe të qenit i dashuruar në një nga fjalitë e tij: “Të jesh i dashuruar thellësisht të jep forcë, ndërsa të duash dikë thellësisht të jep guxim”. Ekziston një ndryshim delikate, por i rëndësishëm midis forcës dhe guximit. Forca mund të përkufizohet si aftësi fizike ose subjektive për të bërë diçka. Guximi, nga ana tjetër, i referohet guximit dhe vendimit për ta bërë këtë. Forca është të jesh në gjendje të bësh. Guximi, dëshira për të bërë. Ekziston një plejadë e tërë emocionale ndryshimi midis një koncepti dhe tjetrit. Ndërsa dëshira të çon në pushtet, e kundërta nuk është domosdoshmërisht e vërtetë.
4.Dëshira dhe zhgënjimi
Orientalët janë shumë të theksuar në refuzimin e dëshirës. Ata e konsiderojnë atë burim të shumë vuajtjeve. Filozofia e tij fokusohet më shumë në aftësinë për të hequr dorë nga ajo që keni, në vend që të kërkoni atë që dëshironi. Besnik ndaj kësaj filozofie, Lao-Tzu bën këtë reflektim për këtë çështje:
“Ai që nuk dëshiron, nuk zhgënjehet. Dhe kushdo që nuk është i frustruar nuk është i poshtëruar. Kështu, njeriu i mençur i vërtetë pret në qetësi, ndërsa gjithçka ndodh dhe dëshirat nuk sundojnë. Kështu ndodh paqja dhe harmonia dhe bota ndjek rrjedhën e saj natyrore.” Për perëndimorët ky mendim mund të duket pothuajse absurd. Në këto shoqëri, ambicia është burim i rritjes dhe përparimit. Megjithatë, realiteti aktual tregon se dëshira mund të jetë një gropë pa fund, e cila nuk kënaqet kurrë.
5.Luftoni ose tërhiquni
Lindja është djepi i arteve marciale. Por, në mënyrë paradoksale, shumica e arteve marciale kërkojnë shmangien e luftimeve si parimin përfundimtar. Mençuria më e madhe që sjell lufta është pikërisht ajo e përpjekjes për ta shmangur atë. Këtë pohon edhe filozofi kur thekson: “Libri i strategut thotë: Mos e provokoni luftën, pranojeni; “Është më mirë të ktheheni një metër mbrapa sesa të shkoni përpara një centimetër.” Mendimi i Lao-Tzu-së është padyshim një dhuratë e madhe mençurie. Jo vetëm që ofron një udhërrëfyes për artet e të jetuarit mirë, por gjithashtu përdor gjuhën e poezisë për të dhënë mësimet e saj. Kemi shumë për të mësuar nga ai personazh i lashtë që sot duket më i gjallë se kurrë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
