Dopamina, një neurotransmetues thelbësor për mekanizmat e kënaqësisë dhe shpërblimit, motivimin, të mësuarit dhe kontrollin e lëvizjeve vullnetare, mund të luajë një rol kyç për të na lejuar të interpretojmë emocionet. Sipas një artikulli të botuar në PLOS Biology, në fakt do të kishte një lidhje midis kësaj substance (ose mungesës së saj) dhe aftësisë ose ndryshe për të mentalizuar, domethënë për të gjurmuar sjelljen në një gjendje mendore specifike.
Zbulimi mund të ketë pasoja në kërkimin dhe trajtimin e sëmundjes së Parkinsonit, e karakterizuar nga shkatërrimi i neuroneve në substantia nigra, një zonë e vogël e sistemit nervor qendror përgjegjës për prodhimin e dopaminës. Për shkak se dopamina shërben si një lajmëtar kimik për të kontrolluar lëvizjet dhe qëndrimin e vullnetshëm, shqetësimet motorike të tilla si pasiguria në ecje, dridhjet dhe ngurtësia janë tipike për sëmundjen e Parkinsonit. Por kjo gjendje sjell me vete edhe një vështirësi në njohjen e emocioneve, të cilat deri më tani ishin të lidhura më shumë me izolimin social dhe pasojat psikologjike të sëmundjes sesa me mungesën e dopaminës.
Në vend të kësaj, studimi i ri sugjeron një arsye “kimike” për vështirësitë në mentalizimin e treguar nga pacientët. Bianca Schuster dhe kolegët në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Birminghamit (MB) përfshinë 33 vullnetarë të shëndetshëm në një eksperiment të dyfishtë të verbër (në të cilin as eksperimentuesit dhe as subjektet nuk e dinin se kush mori çfarë), të kontrolluar nga placebo. Testi u zhvillua gjatë dy ditëve, në njërën prej të cilave subjektet morën haloperidol, një ilaç që bllokon receptorët e dopaminës në tru; në tjetrën, ata morën një placebo. Në të dyja ditët, pjesëmarrësit u ftuan të interpretonin emocionet e përcjella nga ndërveprimet e disa trekëndëshave të animuar, së pari, dhe më pas nga silueta njerëzore të bëra nga pika drite që lëviznin në një sfond të errët. Ata që kishin marrë haloperidol dhe për këtë arsye nuk ishin në gjendje të “bënin funksionimin e dopaminës” ishin shumë më pak në gjendje të interpretonin gjendjet mendore që mund të kuptoheshin nga skenat e animuara.
“Përveç prodhimit të simptomave primare të lidhura si simptomat motorike në sëmundjen e Parkinsonit, çekuilibri i dopaminës ndikon gjithashtu në aftësitë social-kognitive të individëve,” sqaron Schuster. Zbulimi mund të shpjegojë, nga njëra anë, disa çrregullime të përjetuara nga pacientët e Parkinsonit, dhe nga ana tjetër, terapi më të drejtpërdrejta për t’i luftuar ato.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
