Solidariteti është një prej vlerave thelbësore për marrëdhëniet ndërkombëtare në shekullin njëzetenjë, duke theksuar se: “Sfidat globale duhet të menaxhohen në një mënyrë që shpërndajnë kostot dhe barrën në mënyrë të drejtë, në përputhje me parimet themelore të barazisë dhe drejtësisë sociale. Ata që vuajnë ose që përfitojnë pak, meritojnë ndihmë nga ata që përfitojnë më së shumti. Në kontekstin e globalizimit dhe sfidës së pabarazisë në rritje, forcimi i solidaritetit dhe bashkëpunimit ndërkombëtar është i domosdoshëm për realizimin e Objektivave të Zhvillimit të Mijëvjeçarit.
Zerina Qendro, psikologe këshillimi
Çfarë do të thotë solidaritet?
Të jesh indiferent apo i sjellshëm? Të jesh i drejtë apo i dobishëm? Të gjithë duhet të ofrojmë solidaritetin tonë, herë pas here. Solidariteti është thjesht një fenomen që ekziston. Ai mund të jetë thjesht një mënyrë jetese, për të ofruar mbështetje, në të mirë dhe në të keq, në suksese dhe dështime. Është gjë e bukur dhe humane të ndihmosh dhe mbështesësh të tjerët, në çdo fushë të jetës sonë. Por sot fjala solidaritet po përjeton një krizë. Si është e mundur kjo?! Arsye mund të jenë paragjykimet tona, zilia dhe mungesa e vullnetit, ose mungesa e vendosmërisë për të ndryshuar diçka. Kjo ka bërë që kuptimi origjinal i fjalës solidaritet të zhduket! Secili duhet të gjykojë vetë. Duke filluar nga vetja, të veprojë ndryshe. Ndjenja për të ndihmuar dikë, duhet të jetë reciproke dhe e barabartë, por sigurisht, kjo nuk funksionon në këtë mënyrë. Në jetën tonë ka disa njerëz që ia kushtojnë jetën të tjerëve dhe ka të tjerë që jetojnë vetëm për vete. Manipuluesit, kontrolluesit, abuzuesit nuk pyesin, por besimi i të pafajshmit është mjet i dobishëm për ta. Ndershmëria është gjithmonë një dhuratë e shtrenjtë, të cilën ne nuk mund ta presim nga njerëzit e lirë. Është shumë e vështirë për të përcaktuar konceptin e solidaritetit, sepse çdo përkufizim i prodhuar do të ishte i paplotë, thjesht pikëpamje. Fjalori e përkufizon fjalën solidaritet si mbështetjen e njëri-tjetrit, reciprocitet, bashkësi dhe barazi. Ky është një përkufizim i thjeshtë i fjalës, e cila natyrisht do të thotë shumë më tepër se vetëm kuptimin e tij të fjalëpërfjalshëm. Njerëzit janë domosdoshmërisht të varur nga njëri-tjetri në mënyra të ndryshme në varësi të njëri-tjetrit. Solidariteti është në natyrën e njeriut. Ne shohim që një foshnjë fillon e qan sapo shikon një foshnje tjetër që qan. Ai e ka të vështirë të bëjë dallimin mes vetes dhe botës përreth. Çdo dhimbje dhe lëndim që prek një fëmijë tjetër, ai e interpreton si të tijën. Dhembshuria dhe respekti i ndjenjave të të tjerëve, është i ngulitur thellë në gjenet njerëzore. Megjithatë, këto tipare fshihen dhe maskohen nëse nuk tregohet kujdes për to dhe nuk furnizohen me energjitë përkatëse. Ne duhet ta kultivojmë në familje mënyrën sesi t’u ofrojmë nevojtarëve ndihmën e duhur. Vetë shkollat dhe universitetet duhet të kenë orë të detyrueshme në programin e tyre, të cilat studenti duhet t’i kalojë në shërbim dhe në dobi të publikut. Këto orë kontributi duhet të jenë kriter për diplomimin e tyre, ashtu siç veprohet në disa shtete të zhvilluara. Gjithashtu, mediat që i kanë bërë për vete fëmijët tanë, duhet të ndjekin një kahje tjetër për orientimin dhe edukimin e tyre.
Kështu, ata mund të kontribuojnë në edukimin e një brezi solidarizues, miqësor dhe që ofron shërbim. Në të kundërt, zhvillimet negative që po ndodhin, do ta shtojnë përçarjen, egoizmin dhe ftohtësinë mes nesh. Individi nuk mund të jetë autonom. Ai ka nevojë të ofrojë e të kërkojë, të shkëmbejë me të tjerët. Shoqëria dhe integriteti shoqëror ruhet në sajë të solidaritetit. Ai është lidhje e ndërsjellë, kushtëzim e varësi reciproke. Në bazë të solidaritetit krijohen edhe marrëdhëniet e tjera shoqërore dhe kur ndërron mënyra e solidaritetit, ndërron edhe sistemi i shoqërisë. Këto tipe të shoqërisë janë shoqëria primitive, arkaike ose segmentare dhe shoqëria e ndarjes së punës. Vetëm ndarja shoqërore e punës mund të realizojë bashkëveprimin e individëve. Indiferentizmi social po bëhet një nga plagët e mëdha të qytetërimit tonë. Ai po shoqërohet me deformime të thella organike të tij. Padyshim, është një fenomen i njohur i demokracisë, që liberalizimi i jetës dhe zgjerimi i individualizmit, kanë dobësuar mënyrat e lidhjes njerëzore dhe sidomos mekanizmat e solidaritetit qytetar, ngaqë shoqëria moderne shqiptare e ka të plotë prirjen që të sjellë në jetë modelin e qytetarit indiferent, i cili gradualisht po mësohet të jetojë i vetmuar brenda vetes, nganjëherë edhe i kënaqur me praktikën e jetës në plogështi. Këtë të metë të qytetërimit modern, që është kundër mundësisë së lidhjeve qytetare dhe solidaritetit me të mirën apo revoltën ndaj së keqes sociale, filozofi Zhan Pol Sartre e quante patologji të pashmangshme të modernitetit. Jetojmë jetën të ndarë në mes të dy vendeve: punës dhe shtëpisë (ose në shkollë dhe në shtëpi), kështu që nuk është e qartë se çfarë është komuniteti ynë i vërtetë. Ne theksojmë në punët tona një lloj individualizmit gërryes, i cili ka tendencë për të thyer format tradicionale të shoqërisë. Ne kërkojmë argëtimin tonë në mënyrë elektronike, i cili zvogëlon ndërveprimin tonë me njohuri dhe të anëtarëve të tjerë të komunitetit, edhe në qoftë se ne do të kompensoheshim disi përmes mediave sociale. Në të vërtetë, komunitetet janë gjithnjë e më virtuale, e cila krijon një seri të tërë problemesh të freskëta për solidaritet të vërtetë. Është e qartë se një lloj solidariteti selektiv është ende i mundur, veçanërisht në qoftë se ne e ripërcaktojmë solidaritetin si “bamirësi”. Por bamirësia është vetëm një rezultat i solidaritetit. Kjo nuk është koncepti i plotë dhe madje edhe bamirësia është shumë shpesh abstrakte në kulturën tonë të madhe sot. Përsëri, ne shpesh nuk e përfshijmë veten direkt në jetën e atyre që kanë nevojë. Por ne duhet të punojmë për zgjidhjen e problemeve të veçanta dhe kjo është një e madhe e mirë, edhe në qoftë se ne rrallë shohim fytyrat unike të njeriut që vuan me probleme, ose vlerëson si gjeniale sjelljet e tyre të veçanta personale.
Botuar në revistën Psikologjia, 118
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
