Nevoja për privatësi është pjesë e të qenit njerëzor. Për të evoluar dhe zhvilluar identitetin dhe personalitetin tonë, ne duhet të kuptojmë disa aspekte të jetës sonë individuale. Gjithkush ka të drejtën e privatësisë, të një jete private, atë pjesë të jetës së tij që nuk i kushtohet një veprimtarie publike dhe në të cilën të tjerët nuk duhet të kenë akses.
Është evidente se me evolucionin e teknologjive të reja, disa të drejta personale tani janë më të kërcënuara , siç është e drejta për privatësi dhe intimitet. Por edhe e drejta për lirinë e informimit, sidomos që nga zhvillimi i rrjeteve sociale dhe internetit.
E drejta e privatësisë dhe jetës private
Respekti për jetën private dhe privatësinë, si personale ashtu edhe familjare, janë vlera themelore njerëzore. Rrjedhimisht, e drejta për privatësi shfaqet si një e drejtë themelore e njeriut, përmes së cilës njeriu ka fuqinë për të përjashtuar ose mbrojtur disa aspekte të jetës së tij.
Në këtë fushë përfshihen këto të drejta: e drejta për paprekshmërinë e shtëpisë, e drejta për paprekshmërinë e korrespondencës, e drejta e paprekshmërisë së komunikimeve private, e drejta e nderit, e drejta për imazhin e dikujt, e drejta për të mos marrë pjesë në jetën kolektive dhe për t’u izoluar vullnetarisht, e drejta për të mos u shqetësuar. Këto të drejta lidhen me shumë të tjera, si e drejta për të mos shprehur mendimet e dikujt (pjesë e lirisë së shprehjes) ose liria e riprodhimit dhe preferencave seksuale. Ato konsiderohen të drejta themelore të njeriut dhe janë krijuar nga instrumente të ndryshme ndërkombëtare.
Për shembull, Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut thotë në nenin 12 të saj se askush nuk duhet t’i nënshtrohet ndërhyrjeve arbitrare në privatësinë , jetën familjare, korrespondencën ose shtëpinë e tij, ose sulmeve ndaj nderit ose reputacionit të tij. Për më tepër, çdokush ka të drejtë të mbrohet me ligj kundër sulmeve apo ndërhyrjeve të tilla.
Cilët janë kufijtë e së drejtës për privatësi?
Qeveritë përballen me një dilemë kur bëhet fjalë për mbrojtjen e të drejtës së një individi për privatësi . E kemi të vështirë të ruajmë ekuilibrin mes të drejtës së qytetarëve për privatësi dhe mbrojtjes së tyre nga vjedhjet, rrëmbimet, sulmet terroriste etj. Prandaj konstatojmë se nëse e drejta për privatësi do të interpretohej në terma absolutë, procedimi penal do të ishte i pamundur. Faktorët që përcaktojnë të drejtën e privatësisë kanë të bëjnë me mbrojtjen e:
Rendi publik, shëndeti dhe morali.
Shëndeti kombëtar.
Të drejtat dhe liritë e njerëzve të tjerë.
Disa kushtetuta përmendin shprehimisht të drejtën e privatësisë. Të tjerët e përfshijnë atë në mënyrë implicite përmes ligjeve që mbrojnë kundër një pushtimi të paligjshëm të sferës personale të qytetarëve. Në këtë pikë, duhet të theksojmë se jeta private sot është më e pambrojtur se në të kaluarën për shkak të progresit të bërë në teknikat e spiunazhit.
Interneti dhe e drejta për privatësi
Nuk ka dyshim se interneti ka qenë një revolucion i vërtetë në të gjitha aspektet e jetës sonë. Sot ne jemi të gjithë krijues të përmbajtjes për ueb-in falë mjeteve të publikimit në internet. Ky fenomen reflektohet në blogje, forume opinionesh apo rrjete sociale. Kjo situatë ka ndezur një debat mbi të drejtën e privatësisë : çfarë kuptojmë me privatësi? Si t’i mbrojmë këto të drejta në ueb?
Ne mendojmë se shërbimet thelbësore të internetit janë falas, por në realitet ne paguajmë me të dhënat tona. Shumë njerëz argumentojnë se kompanitë financohen nga reklamat gjenerike, por këto të ardhura janë të pamjaftueshme: profili ynë, shijet tona dhe zakonet tona të konsumit janë të dhëna që mblidhen në internet për qëllime komerciale (të quajtura reklama selektive), ekonomike, politike ose të sigurisë.
Një shembull i këtij transferimi të informacionit janë cookies, një skedar që dërgohet në kompjuterin tuaj për të identifikuar shfletuesin tuaj. Cookies përdoren për të përmirësuar cilësinë e shërbimit duke ruajtur preferencat e përdoruesit dhe tendencat e sjelljes.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
