Në fillim të çdo jave, shumë prej nesh hyjnë në rutinën e zakonshme me një ndjenjë shprese për ditë të mbarë. E hëna është shpesh simbol i rifillimeve dhe planeve të reja, por e marta, sidomos në kulturën shqiptare, mbart një ngarkesë të veçantë: “dita e tersit”. Shprehje si “Mos e bëj të martën!” apo “E marta sjell ters” kanë krijuar një perceptim kolektiv që shpesh ndikon në mënyrën si e përjetojmë këtë ditë. Por a ka vërtet një bazë për këtë bindje? Apo është thjesht një konstruk psikologjik që na ndikon vetëm sepse i besojmë?
Fuqia e mendësisë në përjetimin e realitetit
Psikologjia pozitive dhe neuroshkenca moderne tregojnë qartë: mënyra si mendojmë për një situatë ndikon drejtpërdrejt në përjetimin që kemi për të. Kur besojmë se një ditë është ters, mendja jonë ka tendencë të fokusohet vetëm në ato ngjarje që “provojnë” këtë besim, duke injoruar të mirat që ndodhin në të njëjtën ditë. Ky është një shembull i qartë i konfirmimit të paragjykimit. Me fjalë të tjera, nëse presim që e marta të jetë e keqe, ka shumë mundësi që vetë pritja jonë ta formësojë ditën në atë drejtim. Ky është një rreth vicioz që nuk ka asnjë bazë reale përveç fuqisë që ne vetë i japim.
Si mund ta çrrënjosim mendësinë e “tersit të së martës”?
Ndrysho gjuhën që përdor për të martën. Shprehjet kanë shumë fuqi në psikikën tonë. Fillimisht ndalo përdorimin e frazave si “dita e tersit”. Provo të thuash: “E marta është një ditë energjie në mes të javës.” Gjuhët pozitive përforcojnë ndjesinë e kontrollit dhe shpresës.
Bëje të martën ditën tënde të preferuar. Krijo një zakon të bukur që ndodh vetëm të martën: një kafe me dikë të dashur, një shëtitje në natyrë, ose ndoshta një orë që ia kushton vetes. Lidhu me këtë ditë përmes diçkaje pozitive dhe të qëndrueshme.
Ruaj një ditar reflektimi për të martat. Shkruaj çdo të martë një gjë të mirë që ndodhi. Pas disa javësh, do kuptosh se e marta nuk ka qenë aspak ters, thjesht nuk i kishe vënë re momentet pozitive.
Kujtoji vetes se ngjarjet nuk kanë “ditë”. Një lajm i keq apo një pengesë mund të ndodhë në çdo ditë të javës. Të besosh që një ditë është në vetvete “e keqe” është një mënyrë që mendja përdor për të kuptuar kaosin, por është një iluzion.
Shih statistikat dhe realitetin. Asnjë studim serioz psikologjik apo statistikë sociale nuk ka treguar se e marta ka më shumë ngjarje negative sesa ditët e tjera. Kjo është thjesht një besëtytni kulturore që mund të ndryshohet me vetëdije dhe vullnet.
Si përfundim, në një botë ku mendja ka ndikim të jashtëzakonshëm në jetën tonë të përditshme, është thelbësore të rimarrim kontrollin ndaj mënyrës se si i përjetojmë gjërat. Të çlirohesh nga mendësia e “tersit të së martës” është një hap i vogël drejt një jete më të ndërgjegjshme, më të balancuar dhe më të lirë nga kufizimet kulturore që nuk i shërbejnë më zhvillimit tonë.
Në fund të fundit, çdo ditë është një mundësi e re, edhe e marta.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
