Emocionet dominojnë ekzistencën tonë që nga lindja dhe luajnë një rol themelor në ndërtimin e personalitetit tonë. Përfshirja e edukimit emocional në kurrikulë mund t’i ndihmojë fëmijët, që në moshë të vogël, të njohin, deshifrojnë dhe zgjedhin mënyrën se si mendojmë, perceptojmë dhe veprojmë.
Edukimi emocional është një përgjigje ndaj kërkesave sociale që janë disi të neglizhuara në kurrikulat kryesore. Ndër këto nevoja janë ankthi, stresi, depresioni, dhuna, përdorimi i drogës, vetëvrasja, sjellja e rrezikshme etj. E gjithë kjo është kryesisht pasojë e analfabetizmit emocional.
Edukimi emocional synon të zhvillojë aftësitë emocionale. Kompetenca emocionale i referohet tërësisë së njohurive, aftësive, shkathtësive dhe qëndrimeve të nevojshme për t’u bërë i vetëdijshëm, i vetëdijshëm, për të shprehur dhe për të kontrolluar në mënyrë adekuate emocionet e dikujt.
Aftësitë emocionale
Aftësitë emocionale përfshijnë ndërgjegjësimin dhe kontrollin e emocioneve, pavarësinë emocionale, aftësitë sociale, aftësitë e mbijetesës dhe mirëqenien. Zhvillimi i aftësive emocionale kërkon praktikë të vazhdueshme, prandaj edukimi emocional fillon në vitet e para të jetës dhe duhet të jetë i pranishëm gjatë gjithë ciklit jetësor. Prandaj, duhet të jetë i pranishëm midis lëndëve shkollore në kopsht, shkollë fillore, shkollë të mesme, në familje, në arsimin e të rriturve, në mediat socio-komunitare, në organizata, midis të moshuarve, etj. (Bisquerra, 2011).
A është e nevojshme të ofrohet edukim emocional në shkollë?
Autori i librit Inteligjenca Emocionale (1995) dhe bashkëthemelues i CASEL, Daniel Goleman është një nga zërat më autoritarë në fushën e edukimit emocional. Ai sqaron se duhet të mësojmë të kontrollojmë emocionet, veçanërisht ato stresuese dhe paaftësuese. Ne gjithmonë shkelim në terrenin e emocioneve, edhe nëse shpesh nuk jemi në gjendje të identifikojmë se mbi cilat pllaka po lëvizim. Çdo gjë që mësojmë ndikohet nga gjendja jonë emocionale.
Ne jetojmë me emocione që nga lindja dhe ato luajnë një rol të rëndësishëm në ndërtimin e personalitetit tonë dhe në ndërveprimin shoqëror. Ne përjetojmë emocione në çdo hapësirë dhe kohë, me familjen, me miqtë, me të njohurit tanë, me bashkëmoshatarët tanë, në shkollë, me mësuesit tanë, etj.
Shkolla është një kontekst i të nxënit dhe përvojave në të cilin zhvillohen emocionet. Të edukosh do të thotë të promovosh zhvillimin integral, të zhvillosh aftësitë njohëse, fizike, gjuhësore, morale, por edhe afektive dhe emocionale (Cassà, 2005). Përmbajtjet e edukimit emocional që mund të zhvillohen në shkollë janë si më poshtë:
Ndërgjegjësimi emocional. Të bëhesh i vetëdijshëm për gjendjen tënde mendore dhe të dish si ta shprehësh atë përmes gjuhës verbale dhe/ose joverbale. Në të njëjtën kohë, të dish si të njohësh ndjenjat dhe emocionet e të tjerëve.
Menaxhimi i emocioneve. Aftësia për të rregulluar impulset dhe emocionet e pakëndshme, për të toleruar zhgënjimin dhe për të ditur si të presësh kënaqësinë.
Edukimi emocional për mirëqenien
Mirëqenia ka një dimension personal dhe një social dhe puna në këtë dimension do të na ndihmojë të kapërcejmë dritëshkurtësinë e mirëqenies individuale. Kjo do të na orientojë drejt një zhvillimi të plotë sipas organizatave tona. Qëllimi është mirëqenia sociale në bashkëveprim dhe mirëqenia personale (Bisquerra, 2011). Hulumtimet e fundit kanë ndihmuar në demonstrimin e efekteve pozitive të edukimit emocional. Përfundimi i përgjithshëm është se zhvillimi sistematik i programeve të edukimit emocional që kombinojnë kriteret minimale të cilësisë dhe përkushtimin kohor ka një ndikim të rëndësishëm në zhvillimin e integruar të nxënësve.
Duhet të mbahet mend se aftësitë emocionale janë ndër më të vështirat për t’u fituar. Një nxënës mesatar mund të mësojë të zgjidhë probleme me ekuacionet kuadratike brenda një tremujori. Megjithatë, bërja e kontrollit të impulsivitetit një stimul automatik në situata të zemëruara (dhe parandalimi i dhunës) kërkon vite trajnimi. Kjo është një nga sfidat e edukimit emocional: t’i jepet atij hapësira e nevojshme.
Mund të jetë shumë e dobishme të zhvillohen seanca javore prej 45 deri në 60 minutash gjatë gjithë kursit, për disa vite (Bisquerra, 2011).
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
