Në të gjitha rastet, ky lloj edukimi zakonisht rezulton tek të rriturit me pak vetëbesim dhe me zemër të dobët.
Prindërimi i bazuar në frikë merr formë në mënyra të ndryshme. Ndonjëherë, prindërit kanë probleme në disiplinimin e fëmijëve të tyre dhe përdorin gjeste dhe veprime autoritare, me qëllim që të ruajnë kontrollin afatgjatë. Me fjalë të tjera, ata shpesh i ngacmojnë fëmijët e tyre për t’iu bindur atyre.
Në raste të tjera, prindërimi i bazuar në frikë vjen nga ankthi prindëror . Ata kanë frikë se mos e kryejnë rolin e tyre keq, ose shumë dyshues për atë që mund të ndodhë me fëmijët e tyre. Kjo mënyrë e qasjes së gjërave përfundon duke i dhënë një nuancë të veçantë prindërimit dhe shpesh mbjell një farë ankthi tek fëmijët.
Një aspekt tjetër i prindërimit i bazuar në frikë, i lidhur ngushtë me atë të mëparshmin, është ai i edukimit në kohë të trazuara. Ndonjëherë mjedisi social është dërrmues në shumë vende. Ka situata kritike pasigurie, lufte apo terrorizmi. Në një kontekst të tillë, edukimi dhe fëmijëria nuk ndjekin rrjedhën e tyre normale, pasi konteksti nënkupton kërcënime të mëdha. Në këtë artikull, ne do të shikojmë efektet e prindërimit të bazuar në frikë nga prindërit autoritarë dhe të shqetësuar.
Prindërimi i bazuar në frikë të disa prindërve autoritarë
Kujdestarët autoritarë priren të vendosin rregulla strikte dhe presin që fëmijët e tyre t’u binden atyre pa përjashtim. Kur rebelohen dhe nuk binden, mund të përballen me ndëshkime të rënda fizike ose emocionale. Përdorimi i frikës, nëpërmjet kërcënimeve verbale dhe ndëshkimeve fizike dhe emocionale, mund të bëhet një strategji edukative në këtë stil prindërimi. Qëllimi do të ishte, ndër të tjera, të futet frika për ta bërë tjetrin të bindet pa vënë në dyshim asgjë.
Është e rëndësishme të theksohet se krijimi i frikës nuk është domosdoshmërisht një tipar qendror dhe i qenësishëm i këtij stili. Edukimi autoritar përfshin një kompleksitet më të madh dhe ndikohet nga faktorë të ndryshëm. Megjithatë, në këtë rast kemi vendosur të veçojmë përdorimin e këtij emocioni, sepse është një nga stilet e prindërimit, ku përdorimi i tij si instrument stërvitor mund të vërehej gabimisht.
Karakteristikat
Sipas një artikulli të StatPearls, prindërit autoritarë shfaqin sjelljet e mëposhtme me fëmijët e tyre:
Komunikimi që ata kanë me fëmijën është i njëanshëm , ku vendosin rregullat dhe fëmija duhet vetëm të bindet.
Nuk ka mundësi për negociata.
Ata nuk shpjegojnë rregullat dhe kufijtë që vendosin.
Ata presin që fëmijët e tyre të përmbushin standardet që ata vendosin pa bërë gabime.
Ata ndëshkojnë gabimet që bëjnë fëmijët e tyre.
Ata janë zakonisht të padashur, të ngurtë dhe kanë pritshmëri të larta.
Kjo mënyrë edukimi është shumë strikte dhe e ashpër. Në të imponohet kërkesa për bindje totale dhe pa kushte dhe rregullimi i sjelljes ushtrohet nëpërmjet kontrollit psikologjik të shkaktuar nga kërcënimi, ndëshkimi fizik ose emocional. Në këtë kontekst, frika nga qortimi dhe ndëshkimi mund të funksionojë si një taktikë prindërimi.
Pasojat
Frika e shkaktuar nga prindërimi autoritar sjell pasoja të lidhura me efektet e qenësishme të këtij stili prindërimi, siç theksohet në një artikull të botuar me rastin e Konferencës së 2-të për Teknologjinë Arsimore Moderne dhe Shkenca Sociale (ICCMTSS) në 2022. Disa pasoja janë:
Vetëvlerësimi i ulët: Kërkesat e larta të prindërimit të bazuar në frikë ulin besimin e fëmijëve dhe vetëvlerësimin e perceptuar. Kjo është pjesërisht për shkak të faktit se kontrolli i tepruar dhe rregullat e tepërta përkeqësojnë autonominë, gjë që e bën personin të mos ndihet i aftë për të marrë vendimet e veta.
Mosfleksibiliteti mendor: Frika dhe ngurtësia e vazhdueshme që krijojnë prindërit autoritarë e bëjnë të vështirë për fëmijët e tyre zhvillimin e fleksibilitetit psikologjik. Për më tepër, përfshirja e vogël e babait dhe nivelet e larta të kontrollit prodhojnë një reduktim të funksionimit dhe mirëqenies personale.
Pjekuria e vogël psikologjike: dominimi i ushtruar mbi fëmijët i bën ata të humbasin autonominë e tyre dhe të luftojnë për të marrë miratimin në fusha të ndryshme të jetës, si shkolla apo puna.
Çrregullime mendore: prindërit autoritarë që e bazojnë edukimin e tyre mbi frikën mund të gjenerojnë ankth të vazhdueshëm tek fëmijët e tyre dhe të shkaktojnë probleme të ndryshme mendore si depresioni.
Encyclopedia of Infant and Early Childhood Development gjithashtu thekson se fëmijët e rritur nga familje autoritare priren të jenë të varur, të nënshtruar, jo të aftë shoqërore, më pak të besueshëm, jo shumë kureshtarë dhe më pak të angazhuar. Po kështu, ata priren të jenë agresivë, armiqësorë dhe të turpshëm.
Prindërimi i bazuar në frikë për prindërit në ankth
Ndonjëherë prindërimi shkakton ankth të rëndë për njërin ose të dy prindërit. Ata duan të bëjnë më të mirën për të mirën e fëmijëve të tyre, por nuk janë shumë të qartë se si të avancojnë prindërimin. Ata mendojnë se të vegjlit e tyre janë shumë të brishtë dhe mund t’i nënshtrohen tundimit për t’i mbrojtur ata në mënyrë të tepruar për të parandaluar që diçka t’i dëmtojë ata , gjë që mund të jetë e rrezikshme, sipas një botimi në revistën Aula Libre.
Karakteristikat
Karakteristika qendrore e këtyre prindërve është shqetësimi i tepruar se mos diçka e keqe mund t’u ndodhë fëmijëve të tyre. Prandaj, frika zë një vend parësor në prindër. Le të shohim karakteristikat e tjera të prindërve në ankth, të cilat janë identifikuar në këtë botim nga Journal of Affective Disorders:
Ata priren të formojnë sjellje shmangieje te fëmijët e tyre , në vend që t’i inkurajojnë ata të kenë përvoja të reja.
Ata priren të jenë shmangës dhe kontrollues.
Ata mund të jenë kritikë dhe ndëshkues.
Ata shprehin nivele të larta shqetësimi.
Këta lloj prindërish fokusohen në rreziqet e përfshira në çdo situatë . Nëse fëmija zvarritet, ai ose ajo mund të bjerë nga shkallët. Nëse merrni një shishe, qumështi mund të ngecë dhe mund të mbyteni. Nëse vraponi, mund të bini. Nëse fiket, mund të humbasë. Prandaj, pa qenë ky qëllimi i tyre, ajo që ata bëjnë në thelb është t’i përcjellin fëmijës së tyre idenë se ata janë gjithmonë në rrezik.
Pasojat
Prindërimi i bazuar në frikë nga prindërit në ankth mund të ketë pasoja të shumta negative në zhvillimin dhe mirëqenien e fëmijëve të tyre. Disa nga këto pasoja janë renditur më poshtë:
Ankthi: Fëmijët që rriten në një mjedis ku u futet frika shpesh kanë një rrezik më të lartë për të vuajtur nga çrregullimet e ankthit, pasi mësojnë ta perceptojnë botën si një vend të rrezikshëm dhe kërcënues. Një studim i publikuar në Gazetën e psikologjisë anormale të fëmijëve zbuloi se ankthi i prindërve është i lidhur me atë të fëmijëve.
Depresioni: I njëjti studim tregon se ankthi i prindërve është gjithashtu i lidhur me depresionin. Ndonëse autorët nuk shpjegojnë arsyen pse kjo lidhje është e arsyeshme, ne besojmë se mund të jetë për shkak të tensionit të krijuar nga prindërit, gjë që e bën fëmijën të ndihet i stërmbushur, i paaftë dhe i pasigurt gjatë gjithë kohës. Mungesa e sigurisë dhe paaftësia e perceptuar mund të kontribuojnë në zhvillimin e simptomave depresive.
Vetëvlerësimi i ulët: Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj mbimbrojtjes dhe mesazheve të bazuara në frikë mund t’i bëjë fëmijët të dyshojnë në aftësitë, vlerën dhe vetë-efikasitetin e tyre. Kjo është një arsye tjetër pse ankthi i prindërve mund të shkaktojë simptoma të depresionit.
Shmangia nga përvoja: Për shkak se bota është një vend i rrezikshëm për këta prindër, fëmijët mësojnë që në moshë shumë të hershme të shmangin situatat e reja, pasi ato janë të panjohura dhe mund të jenë shumë të rrezikshme. Kjo mund të shtrihet edhe në sferën sociale, ku ata mund të refuzojnë të ndërveprojnë me njerëzit e tjerë nga frika.
Aftësi të pamjaftueshme përballuese: Për shkak se shmangia është strategjia kryesore e përballimit, njerëzit e rritur nën frikën e prindërve në ankth shpesh nuk zhvillojnë aftësi të tjera, më përshtatëse të përballimit.
Shumë shpesh, prindërimi i bazuar në frikën ankthioze rezulton në njerëz të shqetësuar. Në jetën e të rriturve, ata do të kenë një frikë shtesë që do të jetë shumë e vështirë për ta hequr qafe. Ka mundësi që ata të jetojnë pak a shumë të paralizuar përballë realitetit, të frikësuar të marrin iniciativën dhe të dyshojnë gjithçka që bëjnë.
Stilet e prindërimit të kujdestarëve autoritarë dhe të shqetësuar nuk janë krijuar nga askund. Në një masë të madhe, këto mënyra edukimi e kanë origjinën dhe formohen nga përvojat e fëmijërisë që kanë pasur në bërthamën e tyre familjare. Prindërit priren të përsërisin në edukimin e fëmijëve të tyre të njëjtat norma dhe vlera nën të cilat ata janë formuar.
Frika dhe një mjedis i rrezikshëm
Ne jetojmë në një botë ku ka rreziqe reale dhe konkrete për fëmijët . Me siguri të gjithë prindërit në një moment e kanë pyetur veten se si ta edukojnë një fëmijë që të përballet me këto kërcënime, pa u fshehur, por edhe pa u ekspozuar ndaj tyre. Nuk është e lehtë të arrihet ai ekuilibër.
Një mjedis i rrezikshëm çon në prindërim me ankth, i cili këtë herë nuk përcaktohet nga ankthi i pastër, por nga rreziqet objektive të një vendi apo kohe të caktuar. Është e mundur që në afat të gjatë kjo të përkthehet në një jetë të rritur me shumë frikëra të paqarta dhe pa sens autonomie dhe lirie.
Frika nuk është zakonisht një këshilltar i mirë, as një mënyrë e mirë për të edukuar. Një edukim i bazuar në frikë shpesh bëhet një detyrim në afat të gjatë. Nëse një baba ose nënë ka frikë, ose lidhet me fëmijët e tyre nga frika, diçka nuk është në vend.
Vlen të mendohet për këtë, pasi efektet e këtyre frikave të rastësishme dhe dërrmuese mund të shkaktojnë probleme të mëdha në jetën e të rriturve.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
