Sigurisht, në jetë asnjëri prej nesh nuk është i përsosur dhe askush nuk është më i lartë se të tjerët që nga lindja. Megjithatë, shpesh ka situata në të cilat injoranca bërtet me zë të lartë ndërsa inteligjenca hesht. Kjo ndodh sepse gjithnjë e më shumë njerëz ndihen superiorë ndaj të tjerëve: në realitet kjo nuk varet nga niveli i arsimit, as nga paga apo njohuria vetë.
Ka individë që duan të hapin gojën vetëm për të folur. Në fund të fundit, budallallëku njerëzor është njohur gjithmonë universalisht: nga Sokrati dhe Darvini, deri te Dunning dhe Kruger. Në veçanti, këta dy studiues të fundit në Universitetin Cornell kanë zhvilluar një nga teoritë më interesante mbi këtë temë, të quajtur efekti Dunning-Kruger.
Dy psikologët kanë treguar, gjatë hulumtimit të tyre, se shumë njerëz për shkak të një çrregullimi kognitiv e besojnë veten më të përgatitur se të tjerët pavarësisht nga injoranca e tyre e dukshme, ndërsa, në të njëjtën mënyrë, ata që kanë studiuar dhe kanë përvojë priren të nënvlerësojnë veten duke u barazuar me injorantët.
Njerëzit e prekur nga kjo lloj sindrome jetojnë një gjendje superioriteti illusor që u lejon atyre ta konsiderojnë veten më të mirë se njerëzit që i rrethojnë. Është një formë vetëbesimi për shkak të një shtrembërimi të njohurive të një subjekti të caktuar. (https://www.facebook.com/revistapsikologjia)
Gjëja me të vërtetë interesante është se efekti Dunnig-Kruger shpesh jep rezultate groteske: njerëzit e paaftë janë dukshëm të paaftë.
Normalisht, mosnjohja e potencialit të tyre të vërtetë nuk do të ishte një problem i madh për pjesën tjetër të njerëzimit, por nëse këta njerëz kanë një skenë dhe një mikrofon, ata mund të bindin shumë individë të tjerë se përgjigja e duhur është e tyre. Në fakt, këta njerëz do të përfundojnë duke u sjellë si ekspertë të vërtetë, duke hedhur poshtë argumentet shkencore me slogane simpliste dhe gut. Edhe pse nuk e kuptojnë, këta njerëz po përpiqen të regresojnë shoqërinë tonë: sa herë që kundërshtojnë një teori shkencore ose shprehin një koncept fallco, ata rrezikojnë të gjejnë miratimin tek njerëz të tjerë si ata, duke gjeneruar një valë të pafund paaftësie.
Shoqëria jonë moderne duket se është gjithnjë e më e prirur të mos dëgjojë të tjerët, e aq më pak ekspertin: është sikur të paaftët po fitojnë. Është e qartë se ka tema që mund të debatohen sepse ende nuk ka një të vërtetë të sigurt, megjithatë në shumë çështje të tjera ka të dhëna shkencore dhe teori që injorohen vazhdimisht.
Ndoshta është ekonomia mendore: kur ke një temë të mprehtë dhe të komplikuar para teje, mëson dy nocione bazë vetëm për të qenë në gjendje ta inkuadrosh dhe pastaj nëpërmjet një thjeshtimi ndërton mendimin tënd.
Në vetvete, është një proces i natyrshëm që karakterizon qenien njerëzore, por problemi manifestohet kur nuk je i gatshëm të ndryshosh pozicionin tënd.
Kur takon një person që është objektivisht më i përgatitur se ti, duhet të ndalosh ta dëgjosh dhe të mësosh se çfarë ka për të të mësuar: është mënyra jote e vetme për t’i shpëtuar efektit Dunning-Kruger dhe është e vetmja zgjidhje për të lejuar qytetërimin tonë të evoluojë përsëri.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
