Ermand Mertenika, inxhinier biomjekësor na rrëfen më shumë mbi përparimet e shkencës mjekësore, hapat që janë bërë deri tani përmes shpikjeve të reja që çojnë në rezultate mahnitëse për fushën e mjekësisë. Çfarë do të thotë në fakt të jesh Inxhinier Biomjekësor?
Inxhinieria Biomjekësore (BME) ose Inxhinieria Mjekësore është aplikimi i parimeve inxhinierike dhe koncepteve inxhinierike të projektimit në mjekësi dhe biologji për qëllime të kujdesit shëndetësor (diagnostikues ose terapeutik). Inxhinieria Biomjekësore “BME” është gjithashtu shkenca tradicionalisht logjike për të avancuar trajtimin e kujdesit shëndetësor, përfshirë diagnostikimin, monitorimin dhe terapinë. Gjithashtu, i përfshirë në fushën e një inxhinieri biomjekësor është menaxhimi i pajisjeve mjekësore aktuale në spitale dhe klinika mjekësore duke iu përmbajtur standardeve përkatëse të industrisë. Kjo përfshin prokurimin, testimin rutinë, mirëmbajtjen parandaluese dhe dhënien e rekomandimeve të pajisjeve, një rol i njohur gjithashtu si Specialist i Pajisjeve Biomjekësore (BMET) ose si inxhinieri klinike.
Inxhinieria biomjekësore kohët e fundit është shfaqur si një nga shkencat më të avancuara, në krahasim me shumë fusha të tjera inxhinierike. Pjesa më e madhe e punës në inxhinierinë biomjekësore përbëhet nga kërkimi dhe zhvillimi, duke përfshirë një gamë të gjerë.
Aplikacionet e spikatura të inxhinierisë biomjekësore përfshijnë zhvillimin e protezave biokompatibile, pajisje të ndryshme mjekësore diagnostikuese dhe terapeutike, duke filluar nga pajisjet klinike te mikro-implantet, pajisjet e zakonshme të imazhit si MRI dhe EKG/EKG, rritja e indeve rigjeneruese, barnat farmaceutike dhe biologjike terapeutike.
Inxhinieria Biomjekësore ka disa nëndarje të cilat janë:
Bioinformatika – është një fushë ndërdisiplinore që zhvillon metoda dhe mjete softuerike për të kuptuar të dhënat biologjike. Si një fushë ndërdisiplinore e shkencës, bioinformatika kombinon shkencën kompjuterike, statistikat, matematikën dhe inxhinierinë për të analizuar dhe interpretuar të dhënat biologjike.
Bioinformatika konsiderohet si një term i aplikuar për tërësinë e studimeve biologjike që përdorin programimin kompjuterik si pjesë të metodologjisë së tyre. Përdorimet e zakonshme të bioinformatikës përfshijnë identifikimin e gjeneve dhe nukleotideve etj. Shpesh, një identifikim i tillë bëhet me synimin për të kuptuar më mirë bazën gjenetike të sëmundjes, përshtatjet unike, vetitë e dëshirueshme (sidomos në speciet bujqësore) ose dallimet midis popullatave. Në një mënyrë më pak formale, bioinformatika gjithashtu përpiqet të kuptojë parimet e sekuencave të acidit nukleik ADN, ARN dhe proteinave.
Biomekanika – është studimi i strukturës dhe funksionit të aspekteve mekanike të sistemeve biologjike, në çdo nivel nga organizmat e tërë deri te organet, qelizat dhe organelet qelizore duke përdorur metodat e mekanikës.
Biomaterialet – Një biomaterial është çdo lëndë, sipërfaqe ose konstrukt që ndërvepron me sistemet e gjalla. Studimi i biomaterialeve quhet shkenca e biomaterialeve ose inxhinieri e biomaterialeve.
Ajo ka përjetuar rritje të qëndrueshme dhe të fortë gjatë historisë së saj, me shumë kompani që investojnë shuma të mëdha parash në zhvillimin e produkteve të reja. Shkenca e biomaterialeve përfshin elementë të mjekësisë, biologjisë, kimisë, inxhinierisë së indeve dhe shkencës së materialeve.
Optika biomjekësore – është fusha që kombinon parimet e fizikës, inxhinierisë dhe biologjisë për të studiuar ndërveprimin e indit biologjik dhe dritës, dhe se si kjo mund të shfrytëzohet për ndjeshmëri, imazhe dhe trajtim. Optika Biomjekësore ka një gamë të gjerë aplikimesh, duke përfshirë imazhe optike, mikroskopi, oftalmoskopi, spektroskopi dhe terapi.
Shembuj të teknikave dhe teknologjive të optikës biomjekësore përfshijnë tomografinë e koherencës optike (OCT), mikroskopinë fluoreshente, mikroskopinë konfokale dhe terapinë fotodinamike (PDT). OCT, për shembull, përdor dritën për të krijuar imazhe me rezolucion të lartë, tre-dimensionale të strukturave të brendshme, të tilla si retina në sy ose arteriet koronare në zemër. Mikroskopi fluoreshent përfshin etiketimin e molekulave specifike me ngjyra fluoreshente dhe vizualizimin e tyre duke përdorur dritën, duke ofruar njohuri mbi proceset biologjike dhe mekanizmat e sëmundjes. Kohët e fundit, optika e përshtatshme po ndihmon imazhin duke korrigjuar devijimet në indet biologjike, duke mundësuar imazhe me rezolucion më të lartë dhe saktësi të përmirësuar në procedura të tilla si kirurgjia me lazer dhe imazhet e retinës.
Inxhinieria gjenetike, teknologjia rekombinante e ADN-së, modifikimi/manipulimi gjenetik (GM) dhe bashkimi i gjeneve janë terma që zbatohen për manipulimin e drejtpërdrejtë të gjeneve të një organizmi. Ndryshe nga mbarështimi tradicional, një metodë indirekte e manipulimit gjenetik, inxhinieria gjenetike përdor mjete moderne si klonimi dhe transformimi molekular për të ndryshuar drejtpërdrejt strukturën dhe karakteristikat e gjeneve të synuara. Teknikat e inxhinierisë gjenetike kanë gjetur sukses në aplikime të shumta. Disa shembuj përfshijnë përmirësimin e teknologjisë së të korrave (jo një aplikim mjekësor, por shih inxhinierinë e sistemeve biologjike), prodhimin e insulinës sintetike njerëzore nëpërmjet përdorimit të baktereve të modifikuara, prodhimin e eritropoietinës në qelizat e vezores së lloj brejtësive dhe prodhimin e llojeve të reja të minj eksperimental të tillë si oncomouse (miu i kancerit) për kërkime.
Inxhinieria farmaceutike – është një shkencë ndërdisiplinore që përfshin inxhinierinë e barnave, shpërndarjen dhe shënjestrimin e ilaçeve të reja, teknologjinë farmaceutike, operacionet e njësive të Inxhinierisë Kimike dhe Analizën Farmaceutike. Ajo mund të konsiderohet si një pjesë e farmacisë për shkak të fokusit të saj në përdorimin e teknologjisë mbi agjentët kimikë në ofrimin e një trajtimi më të mirë mjekësor.
Bionika – Zëvendësimi i pjesëve artificiale të trupit është një nga aplikimet e shumta të bionikës. Duke u marrë me studimin e ndërlikuar dhe të plotë të vetive dhe funksionit të sistemeve të trupit të njeriut, bionika mund të përdoret për të zgjidhur disa probleme inxhinierike. Studimi i kujdesshëm i funksioneve dhe proceseve të ndryshme të syve, veshëve dhe organeve të tjera hapi rrugën për zëvendësimin dhe përmirësimin e tyre.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
