Me aftësinë për të ndryshuar papritur zakonet dhe perspektivat, duke u mbështetur në burimet e brendshme më të nëndheshme dhe atë “papërsosmëri” që u jep atyre fleksibilitet dhe forcë, për të kapërcyer vuajtjet. Me aftësinë për të riorganizuar gjestet e përditshme, për t’u kujdesur për të tjerët dhe madje për të modifikuar dinamikën ndërpersonale, për të përballuar fatkeqësitë. Në heshtje, por me vendosmëri, këmbëngulje, besim dhe guxim.
Gratë kanë brenda qelizave të tyre mundësinë dhe përvojën për të krijuar jetë. Të jenë në gjendje të dhurojnë trupin e tyre, të presin një krijesë që ka zgjedhur të vijë në botë. Kjo është arsyeja pse jeta dhe drita brenda tyre fiton gjithmonë. Gratë dinë të trajtojnë çdo situatë dhe kanë aftësinë për të transformuar çdo ngjarje, madje edhe më të dhimbshmen, në një mësim të thellë që do t’i bëjë ato edhe më të forta. Nuk mund të mohohet udhëtimi i gjatë, i vështirë dhe i lodhshëm që u është dashur të bëjnë për të shpenguar veten, për të qenë në gjendje të ulen, me të drejta dhe dinjitet të barabartë, në të njëjtën tryezë me burrat.
“E ardhmja e planetit varet nga dhënia e të gjitha grave akses në arsim dhe udhëheqje. I takon grave të marrin përsipër detyrën më të vështirë, por më konstruktive, të shpikjes dhe menaxhimit të paqes”.
Rita Levi-Montalcini
Lajmet dhe historia nxjerrin në pah ato që kanë qenë dhe janë hapat dhe faktet themelore të luftës së grave, por përvojat e tyre të përditshme mbeten pothuajse gjithmonë në hije. Jetët e vogla të grave pas dyerve të shtëpive të tyre, që synojnë të ëndërrojnë duke përzier brumin, apo të atyre që detyrohen të përballen me dhunën e luftës, të persekutimit, por që gjejnë forcën për të rezistuar, për të mposhtur përbindëshat që përpiqen të asgjësojnë, me frikë e dhunë, çdo pamje njerëzore. Pastaj i drejtohen imagjinatës së tyre, shpikin histori, shpikin dashuri, shpikin një të ardhme duke gatuar hirin e jetës së tyre. Me forcën e një besimi dhe një shprese që askush nuk do të jetë në gjendje ta shkatërrojë sepse janë të fshehura në një botë të paarritshme, fillimisht ato do të arrijnë të mbijetojnë dhe më pas të gjejnë rrugën e kthimit për të filluar ngadalë të jetojnë përsëri.
Gratë, në vijën e parë të rezistencës ndaj pandemisë, për shembull, ishin më të ekspozuara ndaj urgjencës. Vetëm shikoni sektorët që janë kritikë për mbijetesën e shoqërisë në tërësi. Në korridoret e spitaleve, në arkat e supermarketeve, në kujdesin ndaj shtëpisë, në kujdesin familjar dhe si zëvendësuese në shkollat e mbyllura.
Gjatë shekujve, ka pasur shumë protagoniste gra që kanë revolucionarizuar botën, në fushën e politikës, letërsisë dhe shkencës. E kaluara jonë, si dhe e tashmja, është e mbushur me gra që kanë kontribuar në shkrimin e faqeve të rëndësishme të historisë së njerëzimit, në shumë raste duke ofruar gjenialitetin e tyre për përparimin social dhe kulturor, duke u hedhur në sipërmarrje vërtet titanike. Astronaute, skllave, politikane, amvisa, punëtore. Gra të rëndësishme, që luftuan për veten dhe për gratë e tjera.
Pra, fuqia e grave mund të tregojë në mënyrë metaforike atë gatishmëri shpirtërore me të cilën ato, gjatë historisë, dhe veçanërisht në historinë e fundit me lëvizjet feministe, kanë qenë në gjendje, ose të paktën janë përpjekur, të përballen me diskriminimin, abuzimin dhe dhunën ndaj të cilave gratë kanë qenë gjithmonë subjekt.
Sot gjendja e grave është përmirësuar ndjeshëm në krahasim me të kaluarën, por duhet të kujtojmë se kjo është në thelb e vërtetë për vendet e perëndimore, sepse në kulturën tonë është ende shumë prapa. Edhe pse gratë kanë bërë një ngjitje të vërtetë drejt emancipimit, edhe sot, në vitin 2025, janë të shumtë ato që luftojnë kundër bashkëshortëve të dhunshëm, situatave seksiste në punë dhe diskriminimit. Në luftë për normalitetin, sepse kështu është në fund të fundit, e cila nuk ka përfunduar ende.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
