Në njëfarë mënyre, të ndjesh është turp. Askush nuk na tregon dot përse ndjejmë, përse mendojmë, përse jetojmë. Por jeta vazhdon, paçka e kuptojmë apo jo.
Kur babai im vdiq, thashë se vdiqa edhe unë. E pashë tek jepte frymën e fundit, tek humbiste pak e nga pak jetën.
Ora 20.00. Mbërrij në spital. Më pret Ana. Unë s’e dija ku ndodhej spitali. Kisha një eufori të papërshkrueshme. Familja ime kishte nevojë për mua.
Motra do dilte tek hyrja e spitalit të më priste. Roja i urgjencës u përpoq të më tregojë rrugën. U takova më në fund me Anën. Nën-sytë e saj ishin blu, të fryrë nga lotët e lodhja. Unë…qeshja si e marrë. Të gjithë më morën për të çmendur, jam e bindur! Edhe vetë ndjehesha si e çakërdisur, sikur po ecja në një tra që ndante jetën nga humbëtira e vdekjes. E MARRË!
“Po pse, kush ju tha?” – e pyeta unë.
“Do e shohësh vetë.” – më tha.
Por askush nuk e pranon dot diçka që nuk ka as logjikë, as… që nuk përputhet me pikpamjet e veta.
“Si po vdes?” …
Roja i onkologjikut bënte vajtje-ardhje nëpër oborr e kopshtin e spitalit. Edhe atë e priste një natë e gjatë.
Gjërat ndodhën aq shpejt, aq natyrshëm. “Rri e fortë!” – i thoja vetes. “Kanë nevojë për ty.” Prandaj isha edhe aq euforike.
Kur hyra në spital, më prisnin fytyra të tjera të varura, me sy të fryrë, të anjtur, bosh. Unë akoma luftoja me veten, për të mos rënë pre e dëshpërimit.
Babai rrinte me gojë të hapur. Mjekra e gjatë, gri dhe maska me oksigjen e pengonin të dukej se sa e hapur ishte. Më keq, ishin sytë. Dridheshin, të fshehur në kapakë, sikur shihnin botën që e priste.
I mbuluar me çarçaf, deri në bel, të mos dukej tubi që i lejonte të bënte urinën. Por urinë kishte pak, deri në gjysmën e rrugës, kurse qeska në tokë ishte bosh. Kockat e qafës dhe damarët vrisnin sytë si degë pemësh pa gjethe.
Bluza pambuku gri që kishte veshur, kishte një vrimë të djegur cigareje, si vrimë plumbi.
“O babi, erdhi Rea.” – i tha Ana me zë të dridhur. “O babo…!!”
Që kur kisha vënë këmbë në spital, kisha ndjerë këmbët të më mpihen, nga kofsha e poshtë. Se di pse me ndodh kjo gjë.
Ana vazhdonte përpara. Përpara se të shihnim babin, takuam njerëzit që po prisnin në dhomën ku ai kishte qenë para transferimit në “reanimacion”.
E vetmja gjë që i lëvizte ende, mbase në mënyrë të pavetëdijshme, ishin gishtat e mëdhenj të dorës.
Çdokush ka historinë e tij, shpesh plot dhimbje dhe sprova të varrosura të gjalla. Nuk ka lumturi të pashtershme. Mbase, fundi i lumtur është ai që e bëjmë vetë.
Dhe babai im, vet e bëri.
“Jam i lumtur që do të vdes,” – qe mesazhi që tingulloi gjithë natën e ditën e para-varrimit (moment nga finalja e shfaqjes së tij “Njeriu i pyllit“). Dikush kishte zgjedhur këtë pjesë nga kjo shfaqje, jo sepse vërtetë donte të vdiste, por sepse vdekja e zgjodhi atë, dhe ai e pranoi.
Gjithsesi, askush nuk mundet ta dijë të vërtetën e tij me siguri të plotë, sepse ai nuk fliste shumë. Nga fundi i filluan halucinacionet. Shihte gjëra që na i tregonte si në ëndërr ethesh me temperaturë të lartë. Unë nuk isha prezente. Ana më tregoi disa episode, edhe mamaja. Dukej sikur po i përfundonte punët e pazgjidhura, me forcën e imagjinatës.
Urrejtja vjen nga punët e pazgjidhura.
Dhe unë ndjeva urrejtje kur e pashë në atë shtrat; revoltë! Zemërim! Inat! U pushtova e tëra dhe fillova të dridhem.
“Përse???” – më ziente përbrenda.
Më hipën edhe mua ethe. U djersita, u skuqa, u përçudnova e tëra…
M’u vërvit i gjithë muaji, të gjitha javët, cfilitja, avionët… ambulancat… ngjitjet në shkallë… dhe tani… frymëmarrja që nuk vinte. Ai, me gjithë forcat që i kishin mbetur, merrte ende frymë. Atë frymë, që më dha mua dhe motrës sime. Ajo frymë që ndërtoi familjen me mamanë time, shtëpinë, folenë tonë… fryma që morën rolet e tij. Ëndrrat. Teatri. «Mama, erdha…» parashikoi në shfaqjen e fundit “I pakalluri i vdekur”, homazh për babain. A do e priste edhe ai, vallë?
Atë natë të vetme, mamaja fjeti e qetë me vajzën time, ndërsa Ana më shoqëroi deri në 11:00.
Pas orës 11:00, u përballëm, unë e im atë, të vetëm, për herën e fundit. Nuk e shikoja dot. Shkova dhe erdha tre herë në shtëpi në këmbë gjatë asaj nate, deri në orën 05:00, për të kaluar sikletin që ndjeja. Gjatë çdo rruge, mblidhja lule e gjethe, e ja çoja. Kur ishte ende i vetëdijshëm, gjatë javëve që qëndroi me mua në Strasbourg, shihte ndonjë lule a pemë dhe më thoshte, si fëmijë i vogël, nga karrikja me rrota “Sa e bukur ajo lulja. Më këput dot një degë?” dhe unë i bindesha gjithmonë. I sillja ç’do lule e gjethe që i dukej e bukur. Ai i mbante erë 2 sekonda, pastaj e harronte. Ose po të ishte degë peme, më tregonte histori që lidheshin me të, nga fëmijëria e tij. Sa shumë kemi folur. ose me saktë, me sa dashuri e dëgjoja.
E fillova këtë rrëfim duke thënë se “të ndjesh është turp”, por nuk isha shumë e saktë. Jo ç‘do ndjesi, është turp. Shumë faktorë ndikojnë në atë që e bëjnë të turpshme një ndjesi.
Një gruaje nuk i pranohet revolta, ndërsa një burri nuk i pranohet butësia.
09.09.2025
Tiranë
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
