Të dhënat për kolapsin demografik janë mbresëlënëse dhe të rënduara në mënyrë dramatike nga pandemia. Që nga viti 2008, popullsia ka një bilanc negativ midis lindjeve dhe vdekjeve, pasi që nga viti 2013 numri i të sapolindurve ka ardhur në rënie të vazhdueshme. Në vitet e fundit para pandemisë, bilanci negativ është luhatur midis 150 mijë dhe 200 mijë njësive për të kaluar në minus 335 mijë njësi në kohën e pandemisë në 2020 jo vetëm për vdekjet e tepërta të shkaktuara nga Covid-19, por edhe për shkak të efektit depresiv që ka pasur pandemia në vendimet e lindjeve të çifteve të reja.
Efektet e dëmshme të kolapsit demografik në elasticitetin e sistemit të pensioneve, në tregun e punës dhe në dinamikën e sektorëve që varen nga prania e fëmijëve dhe të rinjve (për shembull, sektori i shkollave) janë të njohura. Më pak të dukshme dhe më pak të njohura janë ato të ndikimit pozitiv që familjet me të paktën dy fëmijë tregohet empirikisht se kanë në virtytet sociale si besimi, reciprociteti, dhënia e dhuratave, faktorë thelbësorë për një jetë të mirë sociale dhe ekonomike.
Nëse familja është një shtëpi dhe një shkollë marrëdhëniesh (jo vetëm në mendjen e filozofëve, por edhe në provat empirike), si do të sigurojmë bazën minimale të virtyteve qytetare të nevojshme për funksionimin e duhur të shoqërisë në një botë me fëmijë të vetëm apo familjet e shpërbëra? Siç dihet, jemi në tendenca afatgjata që kanë transformuar familjet. Ai i shkrimtarit është një shembull tipik me një nënë që kishte 9 vëllezër dhe motra, secili prej tyre kishte mesatarisht 3 fëmijë, të cilët nga ana e tyre kanë mesatarisht rreth 1.3 fëmijë për familje. Duke marrë parasysh këto të dhëna, nuk duhet t’i shpëtojmë krahasimit midis nevojave demografike dhe atyre të qëndrueshmërisë mjedisore.
Megjithatë, duke parë tendencat aktuale, nuk duhet të besojmë se ato janë domosdoshmërisht në konflikt, sepse kultura dominuese po zvogëlon me shpejtësi normat e lindjeve në mbarë botën dhe popullsia botërore së shpejti do të fillojë të bjerë. Balanca midis riprodhimit të përgjegjshëm dhe qëndrueshmërisë mjedisore në nivel global mund të vendoset lehtësisht shumë më lart se niveli aktual i lindjeve në Itali, gjë që do të na sillte në ekuilibër me kalimin e kohës për të përgjysmuar popullsinë tonë aktuale.
Arsyet e rënies demografike janë të njohura. Në shoqëritë e gjyshërve tanë për arsye kulturore, fetare por edhe praktike, fëmijët ishin një pasuri dhe shumë shpesh dhe shumë shpejt në shoqëritë bujqësore ndihmë për të punuar në arë. Në shoqërinë moderne, me rritjen e të ardhurave për frymë dhe ndryshimet fetare dhe kulturore, kostoja oportune e të pasurit fëmijë (kostoja ekonomike për t’u siguruar atyre gjithçka që fëmijët kanë sot në dispozicion është një ‘kosto’, veçanërisht nga ana e nënës, për sa i përket sakrificës së mundësive për karrierë) është rritur ndjeshëm duke shkaktuar rënie të lindjeve.
Duke përmbledhur, mund të konsiderojmë se vendimet e lindjes varen nga gjashtë faktorë, tre ekonomikë dhe tre kulturorë. Ato ekonomike janë padyshim të ardhurat e pritshme të familjes së tanishme dhe të ardhshme, të nevojshme për të mbajtur familjen në rritje në numër, shërbimet familjare (shkolla e çerdhe, asistentët shtëpiak, etj.) dhe mënyra se si është strukturuar puna dhe aftësia e saj pak a shumë për të lejuar harmonizim të jetës dhe marrëdhënieve të punës. Megjithatë, pas këtyre faktorëve absolutisht të rëndësishëm ekonomikë, ekzistojnë të paktën tre faktorë të tjerë që qëndrojnë në themel të çështjeve më të thella: 1) besimi në të ardhmen; 2) shija për gjenerim, ose më mirë kontributi që ne perceptojmë se sjell në kënaqësinë dhe pasurinë e kuptimit të jetës sonë; 3) besimi dhe arti i ndërtimit të marrëdhënieve pasi pas lindjes (të qëllimshme dhe jo të rastësishme) të një fëmije ekziston një projekt i ndërtimit të marrëdhënieve që supozohet se janë të qëndrueshme dhe të vazhdueshme me kalimin e kohës.
Të dhënat e të gjitha vendeve të OECD dhe aq më tepër ato të vendit tonë, që kanë lindje më të ulët se ajo e nevojshme për të mbajtur popullsinë konstante (2.2 fëmijë për grua) mund të shpjegohen me faktin se të gjashtë këta faktorë punojnë kundër vendimit për të pasur fëmijë. Goditjet gjithnjë e më të shpeshta (financiare, pandemike, mjedisore) sigurisht që nuk ndihmojnë për të pasur besim në të ardhmen dhe prodhojnë efekte negative në të ardhurat e shumë çifteve të rinj. Cilësia e dobët e shërbimeve familjare në vendin tonë dhe vështirësitë e të rinjve për të hyrë në botën dhe kushtet e punës (të cilat jo rrallë i çojnë partnerët të punojnë në qytete të ndryshme) sigurisht që nuk ndihmojnë në harmonizimin mes jetës së punës dhe të marrëdhënieve.
Humbja e sensit fetar dhe barbarizmi progresiv në artin e ndërtimit të marrëdhënieve japin më pas goditjen vendimtare. Kultura e sotme relacionale ‘inekologjike’ i konsideron marrëdhëniet si mallra konsumi dhe jo mallra kapitale, duke prodhuar nën-investim në to dhe pakënaqësi të thellë. Një marrëdhënie emocionale dhe një familje janë një kopsht dhe jo një trëndafil. Ata që kalojnë lule më lule dhe nuk investojnë çdo ditë në marrëdhënien e tyre, e gjejnë veten progresivisht vetëm dhe pa asgjë në dorë.
Edhe nga një këndvështrim thjesht utilitar, ata që besojnë se fëmijët nuk janë më ‘të dobishëm’ gabohen. Sigurisht që sot nuk janë krahë në fusha, por mbeten mbështetje themelore e asaj faze të gjatë të jetës, kur nuk je mirë me shëndet, për një pjesë shumë të madhe të popullsisë që kërkon kujdesin e një anëtari të familjes si një përbërës thelbësor padyshim jo vetëm në aspektin e mbështetjes emocionale, por edhe në menaxhimin delikat të krizave shëndetësore dhe marrëdhëniet me kujdestarët dhe njerëzit që ndihmojnë prindërit e moshuar.
Nëse këta janë elementët e problemit, një politikë për natalitetin duhet të funksionojë në të gjashtë frontet. Në atë ekonomik, Çeku i Vetëm është hapi i parë i ndrojtur drejt një sistemi ekonomik e fiskal që njeh vlerën e marrëdhënieve dhe të familjes për veten, për shoqërinë dhe për ekonominë. Rritja e shërbimeve familjare (një shembull pozitiv është investimi në çerdhe si një nga objektivat e PRK-së) është gjithashtu thelbësor. Ndihma mund dhe do të vijë nga revolucioni i punës së zgjuar, i cili po u ofron shumë çifteve të rinj atë fleksibilitet shtesë që redukton varfërinë kohore të familjeve të punëtorëve të rinj me fëmijë të vegjël ose të porsalindur. Pika e fundit është më e thella, rizbulimi i vlerës së marrëdhënieve dhe aftësia për të investuar në to, kalon nga rizbulimi i kuptimit të thellë të jetës sonë.
Kultura e krishterë, por jo vetëm, dhe të dhënat empirike mbi përcaktuesit e lumturisë, na tregojnë se ne jemi marrëdhënie dhe se cilësia e jetës sonë të marrëdhënieve është një përbërës thelbësor për lulëzimin e jetës sonë. Ashtu si në shumë gjëra të tjera të bukura në jetë, lumturia ekziston por është e lodhshme dhe ne duhet të rizbulojmë dhe ndihmojmë ata që janë përreth nesh që të rizbulojnë vlerën e investimit në marrëdhënie, diçka që është dhe do të jetë një komponent thelbësor i pasurisë së vërtetë të jetës sonë.
Burimi / https://www.avvenire.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
