Në thelb të marrëdhënies prind-fëmijë qëndron dashuria e pakushtëzuar, mirëpo në realitet kjo ndjenjë shpesh ngatërrohet me pritshmëritë që prindërit kanë për fëmijët e tyre. Kjo çon në një tension të fshehtë midis asaj që fëmija është në të vërtetë dhe asaj që prindërit dëshirojnë ai të bëhet. Çështja është thelbësore për zhvillimin emocional dhe psikologjik të fëmijës: a është ai i pranuar për identitetin e tij, apo për përmbushjen e dëshirave dhe projeksioneve të prindërve?
Identiteti i fëmijës dhe rëndësia e pranimit
Çdo fëmijë lind me predispozita të caktuara biologjike, temperament, interesa dhe potenciale unike. Ndërtimi i një identiteti të shëndetshëm ndodh atëherë kur fëmija ndihet i pranuar, i vlerësuar dhe i mbështetur në atë që është. Psikologët humanistë si Carl Rogers theksojnë rëndësinë e pranimit pa kushte si një faktor thelbësor në zhvillimin emocional të individit. Kur një fëmijë percepton që pranohet vetëm kur sillet në një mënyrë të caktuar ose kur arrin pritshmëri të caktuara, ai fillon të zhvillojë një “vetvete të rreme”, duke humbur kontaktin me thelbin e tij të vërtetë.
Pritshmëritë prindërore dhe rreziku i projeksioneve
Shumë prindër, shpesh në mënyrë të pandërgjegjshme, projektojnë mbi fëmijët ëndrrat, dëshirat apo mungesat e vetes. Dëshira për një fëmijë që të jetë “i suksesshëm”, “më i miri”, apo të ndjekë një profesion të caktuar, mund të tingëllojë pozitive në pamje të parë, por shpesh i shkakton fëmijës presion të brendshëm, ndjenjë të pamjaftueshmërisë dhe ankth. Në vend që të rritet si një individ i lirë dhe autentik, ai fillon të ndërtojë personalitetin e tij rreth asaj që “duhet të jetë”, jo asaj që është.
Pasojat psikologjike të mungesës së pranimit
Kur fëmija nuk ndjehet i pranuar për atë që është, mund të zhvillojë një sërë problemesh psikologjike:
Vetëvlerësim i ulët: Sepse ai beson se nuk është “mjaftueshëm i mirë”.
Ankth dhe depresion: Nga ndjenja e pamundësisë për të përmbushur pritshmëritë.
Konflikt identitar: Midis dëshirës për të kënaqur prindërit dhe nevojës për të qenë vetvetja.
Largim emocional nga prindërit: Fëmija mund të ndjehet i mbyllur ose i huaj në marrëdhëniet familjare.
Roli i prindit mbështetës
Një prind që pranon fëmijën për atë që është, nuk heq dorë nga udhëzimi apo orientimi, por e bën këtë duke respektuar individualitetin dhe ritmin personal të fëmijës. Një qasje e tillë përfshin:
Dëgjim aktiv dhe empati.
Mbështetje në eksplorimin e pasioneve dhe talenteve personale.
Inkurajim në vend të krahasimeve.
Dashuri e pakushtëzuar – jo vetëm kur fëmija “sukseson”, por edhe kur dështon.
Përfundim
Pranimi i fëmijës për atë që është përbën themelin e shëndetit mendor dhe lumturisë së tij afatgjatë. Prindërit nuk janë të thirrur për të krijuar një “version ideal” të vetes së tyre tek fëmijët, por për të udhëhequr një qenie të re që ka botën e vet të brendshme dhe rrugën e vet në jetë. Edukimi i fëmijës nis me dëgjim, mirëkuptim dhe pranimin e pakushtëzuar, sepse vetëm kështu ai mund të rritet i lirë, i sigurt dhe vërtet i lumtur.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
