Kalimi nga kopshti në klasën e parë përfaqëson një nga hapat më të rëndësishëm në jetën e një fëmije. Kjo periudhë shënon fillimin e arsimit formal dhe kërkon një përshtatje të madhe psikologjike, emocionale dhe sociale. Për shumë fëmijë, klasa e parë është përvoja e parë ku ata përballen me rregulla më të strukturuara, detyra të përditshme, vlerësime, dhe një mjedis të ri shoqëror.
Zhvillimi psikologjik në moshën 6-7 vjeç
Në këtë moshë, fëmijët janë në fazën që psikologu Jean Piaget e quajti faza operacionale konkrete. Kjo do të thotë se ata fillojnë të mendojnë më logjikisht për ngjarjet konkrete, por ende kanë vështirësi me abstraksionin. Ata janë gjithashtu shumë të ndikuar nga mënyra se si u prezantohet informacioni dhe nga marrëdhëniet që krijojnë me të tjerët. Karakteristikat kryesore psikologjike të fëmijës në klasë të parë përfshijnë:
Zhvillimi i të kuptuarit logjik – fëmijët fillojnë të kuptojnë më mirë lidhjet shkak-pasojë.
Rritja e vëmendjes – në këtë moshë, fëmijët janë më të aftë të përqendrohen për periudha më të gjata kohore.
Ndjenja e kompetencës – sipas Erikson-it, kjo periudhë karakterizohet nga përpjekja për të fituar ndjenjën e kompetencës përmes mësimit dhe arritjeve.
Konsolidimi i identitetit social – fëmija fillon të ndërtojë marrëdhënie më të qëndrueshme me bashkëmoshatarët dhe mëson rregullat e bashkëjetesës sociale.
Sfida psikologjike dhe emocionale
1.Ankthi i ndarjes
Në fillim të klasës së parë, shumë fëmijë mund të përjetojnë ankth ndarjeje, sidomos nëse nuk kanë pasur përvoja të mëparshme jashtë familjes. Kjo manifestohet në formë lotësh, refuzimi për të hyrë në klasë, apo shqetësime fizike si dhimbje barku apo koke.
2.Frika nga dështimi
Ndërsa fëmijët hyjnë në një mjedis ku performanca vlerësohet (nëpërmjet notave, detyrave dhe krahasimeve), ata mund të zhvillojnë frikën nga dështimi. Në këtë fazë është thelbësore mbështetja emocionale dhe nxitja e përpjekjes, jo vetëm e rezultatit.
3.Ndikimi i mësuesit
Mësuesi në klasë të parë shpesh bëhet një figurë autoritare dhe një model referimi për fëmijën. Marrëdhënia mes fëmijës dhe mësuesit ndikon në vetëbesimin, motivimin dhe dëshirën për të mësuar. Një mësues empatik dhe i kujdesshëm mund të ndikojë pozitivisht në zhvillimin psikologjik të fëmijës.
4.Përshtatja sociale
Fëmijët duhet të mësojnë të bashkëpunojnë, të ndajnë, të presin radhën dhe të respektojnë të tjerët. Këto janë aftësi sociale që nuk janë të lindura dhe kërkojnë kohë për t’u zhvilluar.
Roli i prindërve
Prindërit kanë një rol të pazëvendësueshëm në lehtësimin e këtij tranzicioni:
Tregoni mirëkuptim dhe durim – jo të gjithë fëmijët përshtaten njësoj. Disa mund të kenë nevojë për më shumë kohë.
Inkurajoni pavarësinë – lejojeni fëmijën të bëjë vetë detyra të vogla si përgatitja e çantës, zgjedhja e veshjeve, etj.
Ruani komunikimin me mësuesin – për të pasur një pasqyrë të qartë të ecurisë së fëmijës.
Krijoni një rutinë të qëndrueshme – kjo ndihmon fëmijën të ndihet më i sigurt dhe më i organizuar.
Mbështesni emocionalisht – dëgjoni ndjenjat dhe shqetësimet e fëmijës pa i minimizuar ato.
Këshilla për mësuesit
Krijoni një ambient të ngrohtë dhe të sigurt psikologjikisht.
Mos i krahasoni fëmijët mes tyre, respektoni ritmin individual të çdo fëmije.
Përdorni metoda të ndryshme mësimore që përfshijnë lojën, vizatimin dhe bashkëpunimin.
Përforconi pozitivisht përpjekjet e fëmijëve.
Fëmija në klasë të parë ndodhet në një pikë kyçe të zhvillimit të tij. Mbështetja psikologjike, emocionet e menaxhuara me kujdes, dhe krijimi i një ambienti të favorshëm në familje dhe në shkollë janë çelësi për një përvojë pozitive arsimore. Prindërit dhe mësuesit duhet të punojnë së bashku për të ndihmuar fëmijën të zhvillojë vetëbesim, dashuri për mësimin dhe aftësi të shëndetshme sociale.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
