Si prind dhe profesioniste, është një frazë që kemi dëgjuar shumë këto ditë. Është një pyetje që më bën të turpërohem dhe të pyes veten se çfarë bote do t’u dorëzojmë fëmijëve tanë… Vërtet, çfarë do t’u themi fëmijëve? Se në vitin 2024, ne që jemi ndër më të arsimuarit nuk kemi mësuar asgjë nga historia, gjë që na tregon se luftërat nuk i ndihmojnë askujt. Se jemi të pamësuar…
Në këtë kohë është mirë që ne prindërit e profesionistët të krijojmë një “mbrojtje ajrore” solide mbi psikikën e fëmijëve tanë.
Pra, çfarë u themi fëmijëve për luftën?
Në moshën 3-4 vjeç është mirë të shmangim diskutimin për ndonjë gjë, veçanërisht nëse fëmija nuk na pyet vetë. Por nëse ai pyet apo nëse përfaqëson luftën në lojën e tij, është mirë t’i shpjegojmë me qetësi fëmijës se lufta nuk është lojë dhe se ata që janë në luftë kanë dhimbje. Diçka kaq e dhimbshme nuk mund të jetë lojë. Nuk duhet të futemi në detaje. Ndërsa u shpjegojmë fëmijëve diçka kaq të rëndësishme, duhet t’i shikojmë në sy dhe të ulemi ose gjunjëzohemi për të qenë në nivelin e tyre.
Në moshat më të mëdha, fëmijët kanë zhvilluar në një masë më të madhe mendimin dhe perceptimin e tyre kritik. Mund të flasim me ta se çfarë është lufta përmes tregimeve që janë mësuar edhe në shkollë, p.sh. e kaluara jonë e afërt. Është shumë e rëndësishme t’u theksojmë fëmijëve se në luftë KURRË dhe ASNJË nuk ka fitues dhe humbës. Në luftë jemi të gjithë humbës, sepse padrejtësisht humbasin jetë dhe pasuri dhe ka shumë dhimbje.
Gjithashtu të theksojmë rëndësinë e zgjidhjes së problemeve vetëm përmes dialogut, pra diplomacisë. Është shumë e dobishme t’ua mësojmë këto koncepte.
Nëse e përvetësojnë qëndrimin e YOLO-s me “dridhjet pozitive” duke u thënë: “Asgjë nuk do të ndodhë, le të luajmë tani…”, ne e lëmë fëmijën vetëm dhe të bllokuar në ndjenja dhe mendime që ai nuk mund t’i menaxhojë/ t’i përballojë.
“E kuptoj që mund të kesh frikë, por unë jam këtu për t’ju dëgjuar dhe për t’ju përgjigjur sa më mirë që të mundem.”
Fëmijët tanë kanë nevojë për përgjigje të kënaqshme nga ne, përndryshe do t’i mësojnë diku tjetër, dhe ndoshta edhe gabimisht. Diskutime të tilla çojnë në pyetje edhe më të thella, si vdekja dhe jeta. Është një mundësi e mirë për t’u afruar më shumë me fëmijën tonë, duke i dhënë atij një perspektivë më të shëndetshme.
Në fund të fundit, “vetëm me zjarr dhe shpatë përparon bota? “
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
