Fëmijët hiperaktivë janë produkt i prindërimit hiperaktiv. Është një prirje e re dhe në rritje që neglizhon aspekte të rëndësishme të fëmijërisë, si për shembull: loja, qëndrimi jashtë, mërzia dhe përballja me problemet. Kjo vjen si rezultat i një stili edukimi të bazuar në mbrojtje të tepërt, vëmendje të tepruar dhe lavdërime të vazhdueshme.
Një fëmijë hiperaktiv reagon ndaj të tjerëve para vetes. Ata kanë shumë pak kohë për vetë-zbulim, zhvillim personal dhe shumë cilësi të tjera të rëndësishme që zhvillohen gjatë fëmijërisë.
Çfarë do të thotë termi “fëmijë hiperaktiv”?
Termat “fëmijë hiperaktiv”, “fëmijë i mbiprotektuar” apo “prindërim hiperaktiv” lidhen me përpjekjet për të mbajtur fëmijët gjithmonë nën kontroll. Si pasojë, ata shkëputen nga aktivitetet normale për moshën e tyre. Kështu, bëhen persona jo të pavarur, sepse pritet që të jenë të përsosur. Ky term ka lindur në Shtetet e Bashkuara dhe tradicionalisht lidhet me konceptin e “fëmijës së llastuar”. Megjithatë, Eva Millet, gazetare dhe autore e librave Hiperprindërimi dhe Fëmijë Hiperaktivë: Fëmijë të Përsosur, thotë se fëmijët hiperaktivë shpesh shkaktojnë shumë stres për prindërit.
Si duket jeta e fëmijëve hiperaktivë?
Fëmijët hiperaktivë janë të zënë me aktivitete jashtëshkollore për të cilat nuk kanë pasion. Ata i njohin mirë dobësitë e tyre, por prindërit i trajtojnë ata si një investim. Pra, pasi kanë shpenzuar shumë para dhe përpjekje për t’i rritur, prindërit mendojnë (shpesh në mënyrë të pavetëdijshme) se kjo do të çojë automatikisht në sukses.
Fëmijët janë shumë më të vetëdijshëm për këtë sesa mendojmë. Dhe ky presion i ndikon ata në çdo aspekt. Jeta e tyre kthehet në një stres të vazhdueshëm sepse duhet të përmbushin pritshmëritë e të tjerëve.
Megjithatë, ka edhe një anë tjetër të medaljes:
Fëmijët hiperaktivë bëhen qendra e vëmendjes në familje. Siç thotë Millet: “Shkon në shtëpinë e tyre dhe nuk sheh asnjë foto të gjyshërve. Sheh vetëm fotot e tyre. Janë si mbretër e mbretëresha të shtëpisë”. Kjo mbistimulim krijon një ndjenjë epërsie tek fëmijët, gjë që mund të ndikojë negativisht në zhvillimin e tyre personal. Si pasojë, ata nuk arrijnë të menaxhojnë mirë emocionet, zhgënjehen lehtë dhe vuajnë nga ankthi i prindërve. Me pak fjalë, bëhen ajo që Millet i quan “hiper-fëmijë”: fëmijë të varur që nuk mund të bëjnë asgjë pa ndihmën e prindërve.
Por çfarë i duhet vërtet një fëmije?
Është e vështirë të përcaktohet saktësisht se çfarë u nevojitet fëmijëve, pasi ata kanë ëndrrat, dëshirat dhe pritshmëritë e tyre. Por një gjë është e qartë: ata janë ende në fazë trajnimi për t’u përballur me botën reale dhe nuk mund të kemi të njëjtat pritshmëri ndaj tyre si ndaj të rriturve. Prandaj, prindërit nuk duhet t’i projektojnë ëndrrat e tyre tek fëmijët. Të mendosh për karrierën universitare të një fëmije para se ai të mbushë 10 vjeç është çmenduri. Duhet t’u lejojmë të zhvillojnë personalitetin dhe interesat e tyre. Mbi të gjitha, duhet t’i lejojmë të dështojnë dhe të mësojnë kufijtë e tyre. Në këtë drejtim, ata duhet të kuptojnë se edhe dështimet mund t’i ndihmojnë të bëhen më të mirë.
Më pak para, më shumë dashuri
Të gjitha këto përvoja, kurse dhe kampe janë shumë të kushtueshme. Por, pavarësisht gjithçkaje, nuk mund të presim që fëmijët t’i vlerësojnë gjërat materiale, sepse ata ende nuk i kuptojnë ato. Prandaj, në vend që të shqetësoheni nëse mësuesi i anglishtes së fëmijës 10-vjeçar ka materialet më të mira, më mirë mësojeni fëmijën tuaj si të komunikojë natyrshëm.
Në fund të fundit, fëmijët duhet të rriten duke luajtur me fëmijët e tjerë. Kjo do të thotë që duhet të vënë në praktikë aftësitë e tyre në mënyrë të pavarur. Prindërit nuk duhet të jenë aty për të bërë gjithçka për ta. Ata duhet të qëndrojnë në prapaskenë, por të jenë të disponueshëm kur fëmija ka nevojë për ndihmë.
Është e rëndësishme që fëmijët të mësojnë si të përballojnë situata të papritura. Prindërit duhet vetëm të japin këshilla, mbështetje dhe, mbi të gjitha, dashuri.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
