Festat e fundvitit sjellin drita, zhurmë, takime, pritshmëri, por për shumë persona, pas këtij skenari ka një realitet tjetër: ndjenja e vetmisë, e boshllëkut, e “mospërputhjes” me imazhin që shohim kudo përreth. Ndërsa të tjerët duken të gëzuar, bashkuar, me festa e buzëqeshje, ti mund të ndihesh i/e vetmuar, i/e panjohur, me një boshllëk që nuk duket në sipërfaqe.
Psikologët vënë në dukje se kjo ndjenjë nuk është e rrallë. Sipas tyre, vetmia gjatë festave mund të shfaqet për shkak të pritshmërive jo-realiste, mungesës së lidhjeve të ngushta, ndjenjës së humbjes ose humbjes së traditave. Për të përballuar këtë boshllëk, është e rëndësishme të njohim se vetmia nuk është mungesë njerëzish, por mungesë lidhjeje kuptimplotë. Studime tregojnë se besimet negative që kemi për vetminë, se “nuk duhet të jem kështu”, “të gjithë të tjerët kanë”, “jam i/e vetëm/e për arsye”, i thellojnë ndjenjat e izolimit. Një studim i vitit 2024 konstaton se njerëzit që kanë besime për botën si “më e keqe”, “unë nuk jam i/e nevojshëm”, ndiejnë më shumë vetmi dhe që kjo ndikon në cilësinë e ndërveprimeve me të tjerët.
Çfarë mund të bësh konkretisht?
Njih vetminë pa e gjykuar. Lejo veten të ndiesh në vend që të shtysh emocionet ose të mendosh “nuk duhet të jem i tillë kur të gjithë janë të lumtur”. Një nga rekomandimet është të pranosh ndjenjën si sinjal që diçka kërkon vëmendje. Kur e pranon, ajo humbet pjesërisht fuqinë e saj.
Rivlerëso pritshmëritë. Media, rrjetet sociale, reklamat krijojnë imazhe ideale të familjes, gëzimit, bashkimit. Por realiteti është ndryshe dhe në fakt pritshmëritë shumë të larta ose të paqarta janë burimi i zhgënjimit. Riformulimi i festës si një kohë për “lidhje të vërteta” jo për “perfeksion të detyruar” e zbut ndjenjën e boshllëkut.
Zgjidh mënyra për lidhje që kanë kuptim për ty. Nuk është domosdoshmëri të jesh në një sallë festive me plot njerëz për të ndjerë lidhje. Një telefonatë me një mik, një shëtitje në natyrë, një ditë ku zgjedh të mos bësh “të gjithë” eventet mund të jenë akte të fuqishme të kujdesit për veten. Të përdorësh teknologjinë për të kontaktuar njerëz kur nuk mundesh fizikisht është strategji e vlefshme.
Fokusohu në dhuratat që vërtet japin. Një element tjetër që vjen me festat është joshja për të “shfaqur” lumturinë ose për të mbuluar boshllëkun me aktivitet. Por në fakt, veprimet e vogla me kuptim, si t’i thuash dikujt “po mendoj për ty”, ose të bësh një akt bamirësie, janë shpesh më të shërueshme për vetminë. Studime tregojnë se vetmia lidhet edhe me mungesën e veprimeve pro-sociale dhe pritshmërive negative ndaj të tjerëve.
Ndërto rutinë të kujdesshme për veten. Festat shpesh sjellin ndryshime në rutinë, oraret ndryshojnë, pritshmëritë rriten, qetësia mungon. Kjo mund të rrisë ndjesinë e lëvizjes pa kapak. Një mënyrë për ta balancuar është të zgjedhësh disa momente personale, një çast heshtjeje, një ditë vetëm me veprime që të ofrojnë qetësi, rutina gjumi të qëndrueshme, ushtrime të lehta. Kjo ndihmon të reduktohen ndjesitë e stresit dhe largim nga vetja.
Festat nuk janë vetëm për të qenë në mesin e njerëzve, janë për të ndjerë, për t’u lidhur, për të qenë autentik/e. Kur zgjedh të dëgjosh ndjenjat e tua, jo vetëm zërin e pritshmërive, ti po zgjedh të kujdesesh për veten. Në këtë mënyrë, vetmia nuk bëhet stigmë, por pikënisjeje për lidhje të reja me veten, me të tjerët, me një kuptim të ri. Dhe në fund, festat mund të bëhen jo vetëm moment i jashtëm i dritës, por rikthim i brendshëm i dritës që ke brenda vetes.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
