Gjyshi është kujdestari i historisë sonë familjare, falë tij ne mund të kthehemi pas në kohë për të zbuluar origjinën tonë, rrënjët tona. Me mendimin e këtyre burrave të mëdhenj në jetën tonë, mendja jonë mund të mbushet me kujtime të bukura, të përbëra nga këshilla të paralajmëruara, mësime dhe histori të një kohe të largët, të vështira për ne për t’u imagjinuar. Për këtë arsye, sot më shumë se kurrë, është e rëndësishme të dëgjojmë zërin e gjyshërve dhe të çmojmë mësimet që ata përpiqen të na transmetojnë, sepse aty fshihet dhurata e kujtesës sonë.
Për shumë prej nesh, gjyshërit janë gardianët e të bërit, kujdestari i fundit i traditave tona, i praktikave dhe lojërave të së kaluarës, i artit dhe artizanatit që u dorëzuan brez pas brezi. Ato janë ura midis kohës aktuale dhe një epoke pothuajse mitologjike në të cilën nuk kishte komoditetet teknologjike që ne i marrim si të zakonshme sot. Ne mund të mësojmë shumë nga përvojat e tyre: në kohën e tyre, zgjuarsia ishte një virtyt i çmuar, çdo gjë mund të bëhej një burim i dobishëm.
Gjyshërit tanë janë gjithashtu rojtarët tanë. Nëpërmjet mbiemrit, ata na lejojnë të kthehemi në origjinën tonë, për të kuptuar se çfarë historish kanë ndërthurur për t’i dhënë jetë asaj që jemi sot, talenteve, predispozicioneve që mbartim brenda nesh. Së bashku me gjyshet tona, gjyshërit janë shtyllat e ekzistencës sonë.
Mbiemri është si një busull që tregon origjinën tonë
Në shoqërinë tonë, transmetimi i mbiemrit ka ndodhur gjithmonë nga babai tek djali. Gruaja humbi mbiemrin e saj në kohën e martesës, kështu që është më e lehtë të kthehemi në pemën tonë familjare duke ndjekur mënyrën patrilineale sesa atë matrilineale. Ky emër i familjes është ajo që mund të na ndihmojë të rindërtojmë një pjesë të kujtesës sonë familjare dhe të zbulojmë disa fragmente të jetës së këtyre burrave që mund të kenë shënuar ekzistencën tonë nëpërmjet historive, fakteve apo përvojave të veçanta, duke hedhur dritë mbi disa të pathënë, disa sekrete, apo mbi shkakun e plagëve të së kaluarës që mund ta kenë bërë më serioz shikimin e gjyshërve më të heshtur.
Ky hulumtim mund të na ndihmojë të gjurmojmë kontekstin historik dhe kulturor në të cilin ata u rritën, dhe gjithashtu të kuptojmë evolucionet që ata sollën në linjën tonë. Pra, ne nuk kërkojmë vetëm talentet që ata mund të kenë zhvilluar, por ne i njohim cilësitë e tyre të brendshme si forca dhe guximi që ata kanë treguar në krijimin e zgjidhjeve për sfidat e jetës, elasticitetin, durimin, shpresën për nesër. Gjyshërit tanë kishin një ëndërr kur ishin të rinj dhe ndoshta kjo ëndërr sot mban emrin tonë.
Gjyshi atëror transmeton një mbiemër, një histori, një kujtesë dhe luan një rol të lidhur me temat e autoritetit, njohjen e familjes, traditat. Shpesh ai është ai që përpiqet të ruajë respektin për virtytet që kanë dalluar familjen duke ua transmetuar këto vlera të rëndësishme nipërve të tij. Gjyshi atëror mban gjallë një trashëgimi morale që përbën, përveç dashurisë, një themel të fortë mbi të cilin nipërit mund të rriten dhe të begatohen.
Gjyshi i nënës shpesh ka një rol të ndryshëm nga gjyshi atëror. Si babai i një gruaje, ai shpesh zhvillon një ndjenjë të madhe mbrojtjeje dhe pranimi ndaj saj dhe nipërve të tij. Ai shpesh i përkushtohet rritjes së nipërve të tij, duke luajtur ndonjëherë rolin e ndërmjetësit midis prindit dhe fëmijëve. Ajo shpesh u jep një shembull durimi, dhembshurie dhe mençurie nipërve të saj.
Ajo që të dy gjyshërit përpiqen të përcjellin është në çdo rast ajo që ata kanë më të çmuar në botë, e dinë mirë se koha e tyre me nipërit e tyre është e kufizuar. Ky transferim ndërgjenerues i njohurive i bën gjyshërit tanë mentorë të shkëlqyer në gjendje të udhëheqin brezat e ardhshëm, prandaj në disa popullsi ata quhen “baballarë universalë”.
K.M / Revista Psikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
