Edhe pse për shumicën e njerëzve dielli lidhet me ngrohtësinë, dritën dhe humorin e mirë, për disa individë, ekspozimi ndaj tij mund të shkaktojë frikë të thellë dhe ankth. Kjo frikë e pazakontë quhet tanofobi, një formë fobie specifike që lidhet me frikën nga rrezet e diellit apo drita e diellit në përgjithësi.
Çfarë është tanofobia?
Tanofobia është një gjendje psikologjike që përfshin një frikë iracionale dhe të vazhdueshme nga dielli ose ekspozimi ndaj tij. Njerëzit që vuajnë nga kjo fobi mund të ndihen në ankth ekstrem ose panik kur janë jashtë gjatë ditës, edhe nëse rreziku real për shëndetin nga dielli është minimal.
Kjo fobi mund të lidhet me disa faktorë:
Frika nga dëmtimi i lëkurës, kanceri i lëkurës apo plakja e parakohshme.
Asociacion me ndonjë traumë të kaluar, si djegie të rënda nga dielli.
Çrregullime mendore ekzistuese, si ankthi i përgjithësuar apo agorafobia.
Ndikimi i lajmeve apo informacionit alarmues rreth dëmeve të rrezeve UV.
Simptomat e tanofobisë
Ashtu si me çdo fobi, simptomat mund të jenë psikologjike dhe fizike dhe shfaqen menjëherë pas ekspozimit real ose të imagjinuar ndaj diellit. Disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:
Rrahje të shpejta të zemrës
Djersitje e tepërt
Marramendje ose ndjesi të fikti
Vështirësi në frymëmarrje
Nxitim për të shmangur çdo ambient të ndriçuar nga dielli
Frikë e papërmbajtshme dhe irracionale ndaj ndriçimit natyror
Ankth i vazhdueshëm për ekspozimin e mundshëm ndaj diellit
Në raste më ekstreme, tanofobia mund të çojë në izolim social, depresion, apo vështirësi në mbajtjen e një jete normale, për shkak të shmangies së aktiviteteve të përditshme që ndodhin në ambient të hapur.
Si menaxhohet tanofobia?
Lajmi i mirë është se tanofobia është e trajtueshme. Ja disa mënyra efektive për ta menaxhuar dhe tejkaluar këtë fobi:
1.Terapia e ekspozimit
Kjo është një nga format më të zakonshme të terapisë për fobitë. Me ndihmën e një terapisti, personi ekspozohet gradualisht ndaj diellit në kushte të sigurta dhe të kontrolluara, duke mësuar të menaxhojë ndjesitë e ankthit.
2.Terapia konjitive-biheviorale (CBT)
CBT ndihmon në identifikimin dhe ndryshimin e mendimeve të shtrembëruara dhe të frikshme në lidhje me diellin. Ajo ndihmon individin të zëvendësojë frikën me mendime më realiste dhe të balancuara.
3.Teknika relaksimi dhe frymëmarrje të thellë
Mësimi i teknikave të relaksimit, si frymëmarrja diafragmatike, meditimi apo joga, ndihmon në uljen e simptomave fizike të ankthit dhe ndihmon në krijimin e një ndjenje më të qetë ndaj ekspozimit ndaj diellit.
4.Medikamente (në raste të rënda)
Në raste kur fobia shkakton dëmtim serioz në jetën e përditshme, një psikiatër mund të përshkruajë medikamente si anksiolitikë ose antidepresivë, por këto përdoren gjithmonë në kombinim me terapi psikologjike.
5.Zgjedhje të ndërgjegjshme dhe graduale
Përdorimi i syzeve të diellit, kremit mbrojtës apo qëndrimi në hijet natyrore mund të ndihmojnë që individi të ndihet më i sigurt gjatë kohës që gradualisht ekspozohet ndaj diellit.
Përfundim
Edhe pse tanofobia mund të duket e pazakontë, për ata që vuajnë prej saj është një përvojë shumë reale dhe e vështirë. Me ndihmën e duhur profesionale dhe përkushtimin personal, kjo fobi mund të tejkalohet dhe të zëvendësohet me një raport më të shëndetshëm me mjedisin natyror. Nëse ndieni se frika nga dielli po ndikon ndjeshëm në cilësinë e jetës suaj, mos hezitoni të kërkoni ndihmë – është një hap drejt ndriçimit të brendshëm, pavarësisht nga rrezet jashtë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
