Që Albert Ajnshtajni ishte një gjeni dhe gjithashtu një personalitet shumë karizmatik kjo nuk vihet në dyshim, por ndoshta pikërisht për këtë arsye, me kalimin e viteve, atij i janë atribuar shumë citate pak a shumë të vërteta. Mes postimeve të panumërta mbi zbulimet më të mëdha të Albert Ajnshtajnit, shpesh kemi parë në rrjetet sociale disa imazhe bardh e zi me citate, shpesh shumë domethënëse të babait të relativitetit.
Na vjen keq ta pranojmë, por fatkeqësisht shumë nga këto fraza të famshme, në realitet, nuk dolën kurrë nga goja (ose stilolapsi) i fizikanit. Për këtë arsye sot do të zbulojmë “të vërtetën”, pra thëniet më të famshme që nuk janë thënë kurrë nga Ajnshtajni.
“Çmenduria është të bësh gjithmonë të njëjtën gjë duke pritur rezultate të ndryshme”
Fizikani nuk ka thënë kurrë diçka të tillë, të paktën sipas librit “The Ultimate Quotable Einstein”. Në fakt, lidhja më realiste vjen nga libri i Rita Mae Broën i vitit 1983 “Sudden Death”, por thënia mund të jetë edhe më e vjetër. Ky citim, në fakt, gjatë viteve i është atribuuar shumë mendimtarëve të ndryshëm, nga Mark Twain tek Benjamin Franklin.
“Të gjithë janë gjeni, por nëse e gjykon një peshk nga aftësia e tij për t’u ngjitur në pemë, ai do ta kalojë gjithë jetën e tij duke besuar se është budalla”
Sa herë e keni lexuar apo dëgjuar këtë citim? Epo, nuk është më një surprizë, por shumë ia atribuojnë Ajnshtajnit. Në fakt, fizikani gjerman nuk ka thënë kurrë diçka të tillë. Për të qenë të sigurt, nuk e dimë as kush e tha herën e parë, por alegoritë e kafshëve ishin shumë të njohura në lashtësi.
“Ti nuk ke kuptuar vërtet diçka derisa të jesh në gjendje t’ia shpjegosh gjyshes”
Sado e vërtetë të jetë kjo fjali, nuk mund të pretendojmë se ka ardhur nga Alber Ajnshtajni sepse fizikani nuk e ka thënë kurrë një gjë të tillë dhe gjithashtu nuk ka prova apo dokumente të shkruara në të cilat ai ka përdorur këto fjalë. Variantet e këtij citati i janë atribuuar Ernest Rutherford, një kimist dhe fizikan nga Zelanda e Re, babai i fizikës bërthamore, i cili tha: “Duhet të jetë e mundur t’i shpjegohen ligjet e fizikës një banakieri”.
“Edukimi është gjithçka që mbetet kur ke harruar gjithçka që ke mësuar në shkollë”
Edhe pse Albert Ajnshtajni ishte dakord me këto fjalë, gjeniu nuk e përsëriti askund këtë frazë.
“Kur një burrë ulet për një orë me një vajzë të bukur, duket sikur ka kaluar një minutë. Por lëreni të ulet në një sobë për një minutë dhe do t’i duket më e gjatë se çdo orë”
Kjo është sigurisht një frazë për temën e “relativitetit”, por as kjo nuk është pjesë e repertorit të Ajnshtajnit. Edhe pse ajo shkon në mënyrë perfekte me zbulimet e tij, në fakt, ajo vjen nga një anekdotë që qarkulloi rreth tij në vitin 1929 dhe më saktë nga një artikull në New York Times që fliste për gjeniun. Gazetari e vendosi këtë deklaratë në thonjëza dhe prej këtu lindi një nga thëniet e tij më të famshme.
“E keqja është mungesa e thjeshtë e së mirës dhe ndodh kur Zoti nuk është në zemrat e njerëzve”
Ky citim zakonisht raportohet si pjesë e një debati midis një profesori ateist dhe një Albert Einstein shumë të ri. Historia, ose më mirë legjenda urbane, tregon për një profesor në Universitetin e Berlinit, i cili një ditë i pyeti studentët e tij: “A krijoi Zoti gjithçka që ekziston?”. Në përgjigjen pohuese të një studenti (Alberti ynë), profesori vazhdoi duke pohuar se “Nëse Zoti krijoi gjithçka, atëherë ai krijoi të keqen, pasi e keqja ekziston”.
Pas një shkëmbimi fjalësh për mosekzistencën e të ftohtit, që është mungesë e nxehtësisë, dhe mosekzistencën e errësirës, që është mungesë drite, Alberti i dyshuar përfundoi duke thënë se “e keqja është thjesht mungesa e së mirës dhe kjo ndodh kur Zoti nuk është në zemrat e njerëzve”- padyshim kjo e la pa fjalë profesorin ateist. Ajo që mund t’ju themi është një gjë: kjo histori është krejtësisht e padiskutueshme e rreme dhe nuk ka asnjë provë që një bisedë e tillë ka ekzistuar ndonjëherë. Ajnshtajni kishte një marrëdhënie të ndërlikuar me fenë dhe gjithashtu ka mbajtur disa herë qëndrime kritike ndaj institucioneve fetare.
“Dy gjëra janë të pafundme universi dhe marrëzia njerëzore”
Kjo është padyshim fraza më e famshme e Ajnshtajnit, por a është e vërtetë? Sipas Quote Investigator – një faqe interneti që përpiqet të gjurmojë origjinën e citimeve – kjo frazë u raportua për herë të parë nga terapisti Gestalt Frederick S. Perls i cili, në vitet 1940, shkroi një libër me titull “Egoja, uria dhe agresioni: Një rishikim i Frojdit teoria dhe metoda”.
Brenda librit mund të lexoni se një astronom i madh tha: “Dy gjëra janë të pafundme: universi dhe marrëzia njerëzore. Sot e dimë se kjo deklaratë nuk është plotësisht e saktë. Ajnshtajni vërtetoi se universi është i kufizuar”.
Shkurtimisht, ne nuk e dimë me siguri nëse Ajnshtajni i tha vërtet këto fjalë, por ekziston një mundësi dhe Perls është sigurisht një burim më autoritar se të tjerët.
Me këtë dyshim, ne kemi arritur në fundin e rrugëtimit tonë, këtë herë dhe mund ta mbyllim vetëm me një kundërcitim: “Vetëm dy gjëra janë të pafundme, Universi dhe thëniet e rreme që i atribuohen Albert Ajnshtajnit”.
Burimi / https://tech.everyeye.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
