Një nga shenjat e hershme të manipulimit është kur dikush ju fajëson për veprimet e tij. E keni përjetuar ndonjëherë këtë? Megjithatë, ka disa gjëra për t’u kujdesur. Të qenit i vetëdijshëm për to do t’ju ndihmojë të identifikoni manipulimin herët dhe t’i jepni fund.
Është e vështirë të dallosh, sepse zakonisht vjen nga dikush që të njeh dhe mund të luajë me dobësitë e tua, siç theksohet nga Peg Streep, autore e Abuzimit verbal: Njohja, Ballafaqimi, Reagimi dhe Rimëkëmbja. Sot po ndajmë 8 fraza tipike që njerëzit manipulues përdorin për të fajësuar të tjerët. Sa nga këto keni dëgjuar më parë?
“Nuk është faji im”
“Nuk është faji im” është një frazë klasike e fajit që ne të gjithë e kemi dëgjuar të paktën një herë në jetën tonë, apo jo? Kjo është një mënyrë e zakonshme se si manipuluesit ua hedhin fajin të tjerëve. Dhe një për të cilën duhet të keni kujdes në ndërveprimet tuaja.
“Po bën një punë të madhe nga asgjëja”
A ka ndonjë gjë më të keqe se sa të heqësh dorë nga ndjenjat e tua? Kur jeni të mërzitur dhe e ngrini çështjen me personin tjetër të përfshirë, është e arsyeshme të prisni që ai të pranojë atë që po ndjeni. Fatkeqësisht, kur keni të bëni me një manipulues, ata ndoshta do t’ju thonë se “ju po bëni një punë të madhe nga asgjëja”. Kjo është ajo që ekspertët e quajnë zhvlerësim emocional ku ndjenjat, mendimet ose emocionet tuaja refuzohen, gjykohen ose thjesht injorohen. Kjo i lejon manipuluesit të minimizojë atë që po ndjeni dhe madje ta hedhë poshtë fare atë. Kjo është një mënyrë klasike që ata ta bëjnë të duket sikur e keni fajin, edhe pse nuk jeni ju. Nëse dikush e ka zakon të minimizojë ndjenjat ose reagimet tuaja, me siguri keni të bëni me një person manipulues.
“Ti e nise…”
Është e vështirë të besohet se të rriturit e përdorin plotësisht këtë frazë, por është një tjetër e zakonshme që njerëzit manipulues përdorin për të fajësuar të tjerët për veprimet e tyre. Në vend që të jenë në gjendje të marrin përgjegjësi, ata ua hedhin fajin njerëzve të tjerë, duke i akuzuar ata se janë shkaku i mosmarrëveshjes.
“Je tepër i ndjeshëm”
Kur dikush thotë “Ti je tepër i ndjeshëm” është veçanërisht ndikues sepse i lejon manipuluesit jo vetëm t’ju fajësojë, por edhe t’ju nënçmojë në të njëjtën kohë. Manipuluesi mund të thotë diçka si “Unë po përpiqesha t’ju kurseja dhimbjen sepse e di që jeni tepër i ndjeshëm”. Kjo është një mënyrë klasike për të ngritur veten dhe për t’ju poshtëruar. Nëse keni dikë në jetën tuaj që ju akuzon rregullisht se jeni tepër të ndjeshëm, kini parasysh. Ka të ngjarë që ata po e përdorin atë frazë si një mënyrë për t’ju fajësuar dhe për t’ju nënçmuar.
“Unë e bëra këtë vetëm sepse ti…”
Kur një manipulues ka bërë diçka që e di se nuk duhet ta bëjë, në vend që të pranojë përgjegjësinë, ai mund të thotë “Unë e bëra këtë vetëm sepse ti..” Kjo është sjellje klasike e manipuluesit: ata “shmangin përgjegjësinë për sjelljen e tyre duke fajësuar të tjerët për shkaktimin e saj” siç vërehet nga psikiatri dhe shkrimtarja M.D. Abigail Brenner. Nuk ka rëndësi se çfarë keni bërë, nëse e dëgjoni këtë frazë, është një shenjë e sigurt që një person manipulues po përpiqet të hedhë fajin mbi ju për diçka që ka bërë. Mos u mashtroni prej tij.
“Po shkon në rrugën e gabuar”
A ju godet kjo? Disa vite më parë, një djalë i ri, John, sapo ishte bashkuar me ekipin tonë në punë. Në muajin e tij të parë, ai po prezantonte në takimin e ekipit. Pasi vuri re një gabim shtypi, kolegu ynë Alex përshkroi “Shiko ato gabime, John. Gabimet në prezantimin e parë nuk duken mirë.” John ishte qartë i turpëruar. Më pas, ai iu afrua Alex dhe e pyeti nëse kishte ndonjë problem mes tyre. Alex u përgjigj menjëherë duke fajësuar John. “Jo mik, po merr rrugën e gabuar. Nuk kisha ndërmend asgjë të keqe”. Problemi është se Alex thjesht duhet të kishte kërkuar falje. Në vend të kësaj, ai ia hodhi fajin John-it sikur çështja të ishte reagimi i tij, jo komenti. Kjo është goxha delikate dhe e vështirë për t’u dalluar, por nëse shihni dikë që e përdor këtë si frazën e tij të preferuar kur ngatërrohet, kushtojini vëmendje.
“Më detyrove ta bëj këtë”
Ju nuk mund të habiteni shumë kur dëgjoni këtë frazë në një shesh lojrash, por ne nuk duhet ta dëgjojmë atë nga të rriturit e tjerë, apo jo? “Ti më detyrove ta bëj këtë” është një mënyrë klasike në të cilën njerëzit manipulues ia kthejnë fajin të tjerëve. Por e vërteta është: me kusht që njerëzit të veprojnë me vullnetin e tyre të lirë, askush nuk mund t’i detyrojë ata të bëjnë asgjë. Nëse jeni akuzuar se e detyroni dikë të bëjë diçka, kjo është një shenjë paralajmëruese se keni të bëni me një person manipulues që dëshiron t’ju fajësojë për diçka që ka bërë. Mos lejoni që dikush tjetër të vendosë mbi ju veprimet e tij.
“Pse nuk mund të pranosh vetëm një shaka?”
Herën e parë që takova të dashurin e shoqes sime Gina, nuk më pëlqeu menjëherë. Ai po tallej me të, duke i shprehur pasiguritë e saj dhe kur ajo i kërkoi të ndalonte, ai u përgjigj me “Pse nuk mund të bësh vetëm një shaka?”. Puna është se: ai po bënte komente lënduese. Por në vend që ta kuptonte këtë dhe të pranonte përgjegjësinë, ai ia ktheu fajin asaj dhe e akuzoi se nuk mund të merrte një shaka. Nëse vëreni se dikush e përdor shumë këtë frazë, ka shumë mundësi që ai të jetë problemi, jo ju, pavarësisht nga ato që thonë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
