Nëse përjashtojmë kafshët, njerëzit janë krijesat e vetme që mund të mbijetojnë duke qëndruar ulur gjatë gjithë ditës. Si specie, ne kemi pasur një farë suksesi në gjetjen e mënyrave për tu ushqyer dhe argëtuar, madje edhe për të patur një partner, pa lëvizur asnjë gisht. Në fakt është një provë se sa të zgjuar dhe të gjithanshëm jemi. Sidoqoftë, një mënyrë jetese e ulur ka një kosto të madhe, jo vetëm në trupat tanë, por edhe në mendjet tona. Ulja e koeficientit të inteligjencës dhe rritja e çrregullimeve mendore janë lidhur me mungesën e lëvizjes fizike.
Lidhja midis lëvizjes dhe trurit është më e thellë sesa mund të mendojmë. Një qasje e re revolucionare ndaj kësaj marrëdhënie ka zbuluar se mendimet dhe emocionet nuk ndodhin vetëm në kokën tonë dhe mënyra se si lëvizim ndikon thellësisht në proceset tona mendore. Kjo hap mundësinë e përdorimit të trupave tanë si mjete për të ndryshuar mënyrën tonë të të menduarit dhe të ndjerit.
Çështja nuk është vetëm të ushtrohesh më shumë. Nuk ka rëndësi se çfarë dëshiron mendja juaj, qoftë më shumë krijimtari, më shumë elasticitet apo më shumë vetëvlerësim: rezultatet e disa studimeve tregojnë se ekziston një mënyrë për të lëvizur trupin. Më poshtë jepet një përzgjedhje e lëvizjeve që ju ndihmojnë të mbani një mendje më të shëndetshme dhe që funksionon më mirë.
- Lëvizni
Ecja dhe vrapimi të ndihmon të pastrosh kokën. Kërkimet në këtë fushë sugjerojnë që shpejtësi të ndryshme korrespondojnë me përfitime të ndryshme mendore. Duke vrapuar ose ecur me një ritëm që është i lehtë për t’u mbajtur, mendja është e lirë të endet sepse aktiviteti në rajonet paraballore të trurit zvogëlohet. Këto zona nxisin mendime racionale, lineare dhe disa studime sugjerojnë që zvogëlimi i aktivitetit të tyre lejon që të rrjedhin ide më të mëdha dhe më krijuese.
Efektet vazhdojnë për të paktën pesëmbëdhjetë minuta pasi të keni ndaluar të ecni, vlerësuan studiuesit në Universitetin Stanford në Kaliforni. Sipas tyre, të bësh një shëtitje para një takimi ku diskutohen ide të reja mund të jetë e dobishme. Por kini kujdes: këmbësorët paraqiten pak më keq sesa ata që kanë qëndruar ulur kur problemet për t’u zgjidhur janë më lineare.
Është gjithashtu interesante që vendosja e presionit të lehtë në këmbë kur ecni ngadalë ndikon në rrjedhën e gjakut në tru. Studimet nga Dick Greene dhe kolegët e tij në Universitetin e Neë Mexico Highlands në Las Vegas sugjerojnë që arteriet kompresohen kur këmba jonë godet në tokë. Kjo krijon turbulencë në qarkullimin e gjakut që rrit futjen në tru me rreth 15%.
Qeniet njerëzore janë bërë të ecin shumë, të vrapojnë pak dhe të përdorin trurin e tyre për të gjuajtur dhe mbledhur
- Forconi veten
Sipas një studimi të vitit 2016 në Shtetet e Bashkuara, meshkujt e sotëm janë më të dobët se ata të viteve 1980 kur matin forcën maksimale të kapjes, një tregues i forcës së përgjithshme të muskujve. Çdo gjeneratë, me sa duket, është më e dobët se ajo e mëparshme. Një studim i vitit 2019 tregoi se, në vitin 2014, dhjetëvjeçarët në Angli ishin 20% më të dobët dhe kishin 30% më pak durim të muskujve sesa ata që ishin dhjetë në 1998.
Faji është pothuajse me siguri stili i jetës së ulur, i cili ka pasoja në shëndetin mendor dhe fizik. Njerëzit e moshës së mesme që janë më të fortë kanë më shumë lëndë gri dhe një memorie më të mirë dhjetë vjet më vonë. Një nga shpjegimet mund të jetë një hormon i quajtur osteokalcinë, i lëshuar nga kockat kur lëvizim kundër forcës së gravitetit në çdo lloj ushtrimi që përfshin ngritjen e peshës. Në studimet e kryera mbi brejtësit, u identifikua një lidhje midis lirimit të kësaj substance dhe lidhjes së hipokampusit. Studimet tek njerëzit janë ende në vazhdim, por duket se mungesa e osteokalcinës mund të lidhet me rënien njohëse dhe shfaqjen e sëmundjeve neurodegjenerative.
- Vallëzimi
Fuqia e vallëzimit për të bërë njerëzit së bashku është aq e fortë sa disa qeveri dhe grupe fetare janë përpjekur ta ndalojnë atë në të kaluarën. Por është një strategji e padobishme. Si specie, ne kemi lindur për të kërcyer. Studimet e bazuara në imazhet e trurit të foshnjave tregojnë se foshnjat vërejnë nëse muzika ritmike kapërcen papritur një ritëm. Në moshën pesë muajsh, kjo aftësi gjithashtu lidhet me lëvizjen. Hulumtimet tregojnë se fëmijët e kësaj moshe mund të lëvizin trupat e tyre në kohë me muzikën dhe se sa më shumë që janë në gjendje të lëvizin në një ritëm, aq më shumë buzëqeshin. Edhe në moshë të re, lëvizja në një ritëm duket se na bën të ndihemi mirë.
Sipas studimeve të kryera nga Morten Kringlebach në Universitetin e Oksfordit, ndjenja e mirëqenies vjen nga fakti që truri ynë funksionon si makina parashikuese, duke u përpjekur të mendojë vazhdimisht se çfarë do të ndodhë. Sipas Kringlebach, një ritëm i rregullt krijon kënaqësi sepse e bën më të lehtë parashikimin e asaj që do të ndodhë. Kurdoherë që kemi të drejtë, marrim një dozë të vogël dopamine, një neurotransmetues që merr pjesë në ndjesinë e kënaqësisë.
- Frymëmarrja
Është më e vogla nga lëvizjet dhe nuk kërkon shumë stërvitje. Por kontrolli i muskujve të gjoksit dhe diafragmës mund të ndryshojë rrënjësisht mënyrën e të menduarit dhe të ndierit. Në mënyrë të pabesueshme, kur rregulloni frymëmarrjen tuaj, në të vërtetë po merrni përgjegjësinë për valët e trurit tuaj, duke i lidhur ato me ritmin me të cilin ajri hyn dhe del nga hunda.
Lidhja formohet përmes neuroneve shqisore në pjesën e sipërme të hundës, të cilat ndriçohen kur ajri rrjedh mbi to. Meqenëse ky ajër përmban informacion në lidhje me botën e jashtme, është logjike që aktiviteti në rajonet e trurit që lidhen me nuhatjen fillon të sinkronizohet me ritmin e frymëmarrjes, duke lejuar që të përpunohet informacioni që vjen. Sidoqoftë, studimet e fundit kanë treguar se sinkronizimi nuk ndalet këtu. Ai përhapet në fushat që kanë si detyrë t’i japin kuptim informacionit, të tilla si kujtesa dhe ato që kanë për detyrë të planifikojnë dhe të marrin vendime.
Një aktivitet ritmik dhe i koordinuar midis rajoneve të ndryshme lejon trurin të ndajë më lehtë informacionin. Disa studiues besojnë se aftësia e trurit për t’u sinkronizuar me frymëmarrjen mund të jetë një tipar kryesor i mënyrës së përpunimit të informacionit.
- Qëndroni drejt
Sipas studimeve të psikologjisë, një qëndrim i drejtë ka qenë prej kohësh i shoqëruar me mendime negative dhe ndjenja të disfatës, ndërsa një qëndrim i drejtë dhe i relaksuar prodhon një qëndrim mendor më pozitiv. Eksperimentet tregojnë gjithashtu se mbajtja e trupit drejt gjatë një ngjarjeje stresuese ndihmon njerëzit të preken më pak dhe të shërohen më shpejt.
Problemi është se, deri vonë, nuk kishte asnjë mekanizëm të njohur që lidh bindshëm aktin e mbajtjes së trupit drejtë me një gjendje mendore pozitive dhe të sigurt. Një hulumtim i ri interesant sugjeron një përgjigje të mundshme. Peter Strick i Universitetit të Pittsburgh, Pennsylvania gjeti një shpjegim të mundshëm ndërsa gjurmon rrugët nervore që lidhin trurin dhe gjëndrat mbiveshkore, të cilat ndodhen në majë të veshkave dhe janë përgjegjëse për adrenalinën e shkaktuar nga stresi akut. Strick dhe kolegët e tij zbuluan se pjesa e brendshme e këtyre gjëndrave, e quajtur palca e veshkave, është e lidhur me rajone të lëvoreve cerebrale që kontrollojnë lëvizjen vullnetare. Kjo rrugë nervore, nga ana tjetër, lidhet me muskujt e trungut që stabilizojnë trungun dhe mbështesin sjelljen.
- Shtrirja
Shtrirja e muskujve të ngushtë ju bën të ndiheni mirë, por duket se ka disa përfitime shtesë befasuese për lirimin e muskujve të tensionuar. Hulumtimi i ri sugjeron që shtrirja çon në ndryshime në fasia, ato fletë të indit lidhës që mbështjellin muskujt tanë dhe i lejojnë ata të rrëshqasin mbi njëri-tjetrin kur lëvizim.
Hulumtimet e kryera nga Helene Langevin kur ajo punonte në shkollën mjekësore të Harvardit tregojnë se shtrirja e indeve të minjve i shtyn qelizat e fasias të lëshojnë adenosine trifosfat. Kjo molekulë menaxhon nivelet e inflamacionit, domethënë përgjigjen e sistemit imunitar ndaj stresit ose ndaj një dëmtimi ose infeksioni. Në një studim të vitit 2016, Langevin dhe të tjerët injektonin carrageenan, një substancë që shkakton inflamacion lokal, në muskujt e pasmë të disa minjve. Dy ditë më vonë, gjysma e minjve donin të shtriheshin, ndërsa gjysma tjetër jo. Minjtë që shtriheshin jo vetëm që kishin nivele më të ulta të inflamacionit, por edhe nivele më të larta të molekulave që ndihmojnë në zgjidhjen e inflamacionit në nivelin qelizor.
Studime të tjera kanë zbuluar se fasciet janë të strukturuara si një sfungjer i lagur me lëng që derdhet në sistemin limfatik. Kjo mund të nënkuptojë që zgjatja ose shtrirja ndihmon në lëvizjen e lëngjeve të trupit, duke lejuar sistemin imunitar të pastrojë rregullisht këto lëngje dhe t’i përgjigjet inflamacionit kur ndodh.
Kjo është e rëndësishme për mendjen, sepse depresioni, dhimbja kronike dhe lodhja shoqërohen me inflamacion të pakontrolluar. Inflamacioni i pakontrolluar përkeqësohet gjithashtu nga stili bashkëkohor i jetesës dhe mbipesha dhe përshpejtohet kur plakemi.
Burimi / https://www.internazionale.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
