Dhuna ndaj grave ka shumë fytyra: disa më të habitshme që lexojmë çdo ditë në gazeta, të tjera më delikate dhe të përditshme, të cilat shumë i jetojnë brenda shtëpisë. Dhuna ndaj grave mund të përkufizohet edhe si dhunë gjinore, sepse ajo ushtrohet ndërmjet gjinive dhe kryesisht nga gjinia mashkullore ndaj asaj femërore. Edhe nëse e gjithë dhuna ndaj grave shkakton vuajtje dhe poshtërim të madh, pak flitet për të, sepse mbulohet nga tabuja dhe turpi.
Kur dëgjoni për një grua të dhunuar, shumë pyesin se ku është vullneti i saj, pse nuk reagon, pse nuk mbrohet? Madje mendojmë se e ka dashur pak, pasi nuk ka dashur të reagojë e të denoncojë…. Nëpërmjet këtyre mendimeve dhe gjykimeve kryhet një operacion për distancimin e fenomenit nga vetvetja, vendosjen e tij në një vend të largët, i cili nuk ka kufij të përbashkët me jetën tonë dhe mënyrën tonë të të menduarit, gjë që na bën të distancohemi dhe krijon armiqësi në vend të ndjeshmërisë. Kjo ndodh në një mënyrë kaq të fuqishme saqë kur viktimat jemi ne ose gra të tjera në rrethin tonë, na duket e pamundur që kjo të ndodhë, dhe vetëm atëherë dalin në pah kontradiktat: gruaja që shohim duke u nënshtruar thotë se e do torturuesin e saj, thotë që mund ta falë, ai është i bindur se nuk do të ndodhë më kurrë, se ishte thjesht një episod…
Gratë që janë viktima të abuzimit mendojnë se janë disi të çuditshme, të izoluara, të papajtueshme, të zhytura në një botë në të cilën janë të vetmet që janë “jo normale”: një qëndrim largimi dhe mohimi i abuzimit nuk shërben vetëm për të ekzorcuar atë, por në bashkëpunim me të.
Të dhënat ndërkombëtare tregojnë se për gratë e moshës 15 deri në 44 vjeç, dhuna është shkaku kryesor i vdekjes dhe paaftësisë; edhe më shumë se kanceri, malaria, aksidentet rrugore dhe madje edhe lufta. Dhuna ndaj grave është një fenomen transversal, i cili prek të gjithë, madje edhe gratë e pasura, të kulturuara, të arsimuara….normale.
Vendi ku ushtrohet dhuna është kryesisht shtëpia, ai vend që ne e konsiderojmë më të sigurt dhe mbrojtës dhe për rrjedhojë ai që ushtron dhunë nuk është pothuajse asnjëherë i huaj, por në shumicën e rasteve partneri, bashkëshorti, ish-partneri.
Pse nuk largohen gratë e dhunuara?
Gratë viktima të dhunës janë të paralizuara nga situata e tyre traumatike: rezultatet që gjeneron trauma (çrregullimi i stresit post-traumatik) përgjithësisht përbëhen nga konfuzioni dhe ngrirja emocionale. Paraliza emocionale, e cila ndonjëherë zgjat disa vjet ose një jetë, ju pengon të gjeni zgjidhje dhe të rivendosni marrëdhënie të tjera ose t’i rrëfeni dikujt dramën e vazhdueshme dhe të ndërgjegjësoheni për të.
Çfarë lloj dhune mund të ushtrojë një burrë ndaj një gruaje?
Është gjithmonë shumë e rëndësishme të emërtohet keqtrajtimi, sepse vetëm nëpërmjet këtij veprimi të thjeshtë gratë mund të njohin veten dhe të ndërgjegjësohen se ajo që kanë pësuar quhet keqtrajtim.
Dhuna fizike
Mund të përkufizohet si çdo formë dhune ndaj trupit të gruas, apo pronës së saj. Veprohet në mënyrat më të ndryshme: sulme, shuplaka, grushta, tentativa për mbytje, djegie, plagë me ose pa armë, gjymtim gjenital. Dhuna mund të ushtrohet edhe ndaj sendeve në pronësi të grave: mobilie, celularë, rroba, dokumente, sende personale.
Shkakton terror dhe petrifikon gratë që e vuajnë, duke gjeneruar një gjendje skllavërimi të tillë që, më pas, për ta ushtruar mjafton që të evokohet nëpërmjet kërcënimit.
Dhuna psikologjike
Ajo ndodh në çdo abuzim apo mungesë respekti që dëmton identitetin e personit, nëpërmjet ushtrimit të pushtetit dhe kontrollit, kritikave, poshtërimeve, ngërçeve private dhe publike, fyerjeve, kontrolleve dhe ndjekjeve, kërcënimeve për të dëmtuar vetë gruan. fëmijët e saj ose vetëvrasja nga agresori.
Ndodh shpesh që të vihet në dyshim aftësia për të qenë një grua apo nënë e mirë, për të gatuar, për të larë rrobat, për të bërë pazarin, pra për të kryer të gjitha ato detyra që lidhen me punët e shtëpisë. Për më tepër, po aq shpesh, gratë izolohen nga familja dhe mjedisi shoqëror, parandalohen e ndonjëherë ndërpriten marrëdhëniet me familjen e origjinës dhe me rrjetin e miqësisë, ndalohen kontaktet me rrjetet e punës. Dhuna psikologjike është shumë delikate dhe sigurisht më delikate se dhuna fizike. Provon fort gratë që e vuajnë, duke minuar vetëvlerësimin dhe imazhin që kanë për veten e tyre, duke vepruar sipas fajit dhe fajit. Këto veprime krijojnë një lidhje të mirë dhe të pazgjidhshme me agresorin, sepse zhvillohen në një zonë normaliteti të dukshëm.
Dhuna ekonomike
I referohet të gjitha atyre sjelljeve që synojnë të arrijnë varësinë ekonomike, të imponojnë angazhime të padëshiruara financiare, të kontrollojnë me obsesion buxhetin e familjes deri në detaje, të përjashtojnë gruan nga çdo informacion apo vendim ekonomik, të parandalojnë përdorimin e kartave të kreditit apo kartat e debitit, duke i penguar ata të gjejnë një punë ose ta lënë atë. Varësia ekonomike shoqërohet ndonjëherë me gjendje të privimit ekstrem, të lidhura edhe me plotësimin e nevojave bazë: mungesë ushqimi ose parash për të siguruar nevojat më elementare të veta dhe të fëmijëve.
Sulmi seksual
Ajo ndodh në çdo akt seksual të imponuar kundër vullnetit të gruas, si sulme, përdhunime, inçest, detyrim për sjellje seksuale të padëshiruara, poshtëruese, të dhimbshme, detyrimi për të përdorur ose krijuar materiale pornografike.
Përndjekja
Termi anglez “stalker” (fjalë për fjalë: përndjek) tregon ato qëndrime përmes të cilave një person godet, persekuton, një person tjetër me ndërhyrje, sulme, përpjekje të përsëritura dhe të padëshiruara për komunikim, të tilla si, për shembull, letra, telefonata, e- posta, sms, të tilla që të shkaktojnë ankth dhe frikë tek viktima dhe t’i bëjnë të pamundur kryerjen e jetës normale. Ndjekësi mund të jetë një i njohur, një koleg, një i panjohur ose në shumicën e rasteve një ish-partner. Zakonisht ata veprojnë për të rikuperuar marrëdhënien e mëparshme ose për t’u hakmarrë për të mbetur.
Dëshmues i dhunës
Shpesh dëshmitarë pasivë të dhunës ndaj nënës janë fëmijët, të cilët janë vetë viktima reale. Rezultatet e dëshmimit të dhunës mund të jenë shkatërruese, madje të krahasueshme me dhunën e drejtpërdrejtë. Shpesh burrat i pengojnë gratë e tyre të ndahen duke përdorur armën e fëmijëve të tyre: një kërcënim klasik është marrja e fëmijëve në rast ndarjeje, një situatë që pothuajse nuk ekziston në realitet sepse nëna, veçanërisht në rast abuzimi, shihet si një pikë referimi për fëmijët.
Si të dilni nga abuzimi?
Mund të thuhet se gratë arrijnë të dalin nga një situatë abuzimi thjesht sepse shumë ia kanë dalë.
Të pranosh që je një grua që po abuzohet është hapi i parë për të dalë nga një marrëdhënie abuzive. Është një proces i vështirë dhe i lodhshëm, i cili shpesh gjeneron shumë vuajtje, sepse të dalësh do të thotë edhe t’ua deklarosh të tjerëve dhe kjo shoqërohet me një turp të thellë dhe një ndjenjë poshtërimi.
Disa gra arrijnë t’i kryejnë të gjitha këto hapa vetë, të investuara me forca të reja, të tjerat duhet të kërkojnë ndihmë në mënyrë që të jenë në gjendje të mbështesin një situatë të vështirë dhe komplekse: menaxhimin e ndarjes, avokatët, jetën dhe marrëdhëniet e tyre, punën, fëmijët, të afërmit, herë arratisja, herë tjetër abuzimi që kthehet në përndjekje.
Fatmirësisht, ndryshe nga disa vite më parë, tani flitet gjerësisht për këtë fenomen dhe kjo ka ndihmuar në studimin e tij dhe përhapjen e shoqatave, qendrave kundër dhunës dhe profesionistëve të aftë për ta përballuar këtë problem në të gjithë territorin.
Një psikoterapi mund të ndihmojë për të rigjurmuar historinë e dikujt, si të jetës ashtu edhe atë afektive, për të kuptuar se cilat janë shkaqet që kanë favorizuar përplasjen në një marrëdhënie abuzive dhe për të emancipuar veten prej saj.
Marrë nga blogu i Paola Danieli, psikologe, psikoterapeute
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
