Duke marrë hak ndaj një ish-i, një miku, një të afërmi, për shkak të një gabimi të pësuar. Sa herë kemi menduar për këtë? Instinktivisht, të gjithë. Madje edhe ata që, për bindje të ligjshme morale, e kanë të vështirë të pranojnë hakmarrjen edhe ndaj vetes kanë menduar të marron hak.
Nga vjen dëshira për hakmarrje?
Dëshira për hakmarrje lind nga nevoja për të rimarrë atë që na është dëmtuar nga tjetri. “Kur vuajmë një gabim – pak a shumë serioz – ndihemi të shkelur në qenien tonë më të thellë, aq sa na duket se si imazhi që kemi nga vetja ashtu edhe vetë identiteti ynë janë dëmtuar. Në këto situata, të ndjesh hakmarrje është normale. Këmbëngulja për t’i vënë ato në praktikë tashmë mund të përkufizohet si e pashëndetshme nga pikëpamja psikologjike”, shpjegon Prof. Roberto Pani, profesor i Psikologjisë Klinike në Universitetin e Bolonjës.
Hakmarrja është e padobishme
Si ndihesh kur hakmerresh? “Në disa raste, dikush mund të ndihet i kënaqur nga ndjenja e drejtësisë, veçanërisht nëse plaga e pësuar ka marrë karakteristika narcisiste, pra në lidhje me më shumë nderin e vetes sesa vetë qenien e thellë.
Në raste të tjera, megjithatë, mund të pendohesh që ke marrë hak, duke ndjerë kështu keqardhje, nëse jo edhe melankoli dhe depresion. Kjo shpjegohet sepse pas hakmarrjes nuk perceptohet një pasurim autentik: në fund të fundit, gjërat nuk janë kthyer si më parë dhe dikush e kupton se nuk është marrë asnjë pushtim i ri.
Edhe pse dëshira për të marrë hak është e kuptueshme sidomos në subjektet më të brishta, është një qëndrim për të mos u inkurajuar sepse nuk do të zgjidhte kurrë asgjë: krenaria do të mbetej e plagosur, pavarësisht përpjekjes për të rivendosur të kryer nga hakmarrja.
Impulsiviteti dhe mungesa e kontrollit të impulseve të dikujt janë padyshim të lidhura me sjelljen hakmarrëse. “Edhe njerëzit më të parezistueshëm që ndjejnë zemërim ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve, priren të përjetojnë ndjenja hakmarrjeje, por – kini kujdes – deklarimi i tyre nuk është njësoj si t’i vini në praktikë.”
Hakmarrja, me pak fjalë, është një çështje psikologjike që, sipas fjalëve të Nietzchie, shkon përtej së mirës dhe së keqes.
/Psikologjia
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
