Në një moment ose në një kohë tjetër, me siguri keni hyrë në një dhomë dhe keni pyetur veten se çfarë po bënit atje. Dhe nëse do të pyesni veten se çfarë keni ngrënë për darkë të martën e kaluar, ndoshta nuk do ta mbani mend ose sigurisht do ta kishit të vështirë ta bënit këtë. Kjo lidhet me një fenomen që ndodh në trurin tuaj. Ajo quhet harresa.
Si funksionon kujtesa?
Kujtesa është aftësia për të ruajtur dhe pëpunuar informacionin. Është jashtëzakonisht e rëndësishme pasi një pjesë e mirë e identitetit tuaj qëndron në të. Përveç kësaj, ai bashkëpunon në konfigurimin e mënyrës suaj të veprimit dhe përpunimit të informacionit. Në fakt, përvoja është zakonisht udhëzuesi juaj kryesor kur merrni vendime.
Nëpërmjet kujtesës, ju merrni njohuritë e nevojshme për të kuptuar botën në të cilën jetoni, duke ju dhënë mundësinë për të mbledhur informacione të reja dhe për ta organizuar atë. Kështu, ju mund t’i jepni kuptim dhe ta rikuperoni kur është e nevojshme. Kujtesa fokusohet në tre procese themelore.
Kodimi. Stimujt shndërrohen në paraqitje mendore.
Magazinimi. Të dhënat ruhen në mënyrë që të mund të përdoren më vonë.
Rimëkëmbja. Mënyra në të cilën aksesohet informacioni i ruajtur. Ky proces mund të ndodhë ose vullnetarisht ose spontanisht.
Së dyti, ka memorie afatshkurtër. Funksioni i tij është të analizojë dhe organizojë informacionin. Është gjithashtu përgjegjës për lidhjen e tij me përvojat tuaja. Megjithatë, kapaciteti i tij është i kufizuar kështu që lidhet edhe me harresën.
Faktorët që lidhen me harresën
Ndërhyrja. Kjo ndodh kur ka konkurrencë midis përvojave që jetoni. Ekzistojnë dy lloje të ndërhyrjeve. E para është retroaktive. Në këtë lloj, mësimi i ri ndikon në rikujtimin tuaj të informacionit që keni mësuar më parë. E dyta është ndërhyrja proaktive. Këtu, informacioni që keni mësuar tashmë e bën të vështirë për ju të mësoni informacione të reja.
Mungesa e përpunimit ose e rikuperimit. Në këtë rast, mund të ndodhin dy situata. Një prej tyre ndodh kur fillimisht nuk e keni përpunuar siç duhet informacionin, prandaj procesi i ruajtjes ndikohet. Gjithashtu, nëse nuk e keni rikuperuar informacionin për një kohë, mund t’i harroni të gjitha ose një pjesë të tij. Njihet si kurba e harresës.
Konteksti i papërshtatshëm. Informacioni ndonjëherë është më i vështirë për t’u mbajtur mend nëse e keni mësuar në një mjedis tjetër. Si rregull, informacioni është më i lehtë për t’u mbajtur mend nëse përpjekja juaj për të marrë ndodh në të njëjtin kontekst në të cilin e keni ruajtur.
Kujdes: një proces themelor për të shmangur harresën
Ju keni aftësinë për të kontrolluar vëmendjen tuaj. Në një farë mënyre, ju mund ta lironi atë në mënyrë që mjedisi ta drejtojë ose mund ta vendosni veten nën kontroll dhe ta drejtoni fokusin tuaj të përqendrimit atje ku dëshironi.
Prandaj, kur doni të mësoni përmendësh diçka, ju përqendroni të gjithë vëmendjen tuaj në të. Në të vërtetë, nënndërgjegjeshëm, ju e dini se kjo është ajo që ndihmon. Në fakt, mund të mërziteni shumë kur dikush ose diçka përpiqet t’ju shpërqendrojë.
Kjo është thelbësore, sepse vëmendja, e kuptuar si përqendrim, është jashtëzakonisht e rëndësishme për kodimin cilësor. Ose, për të krijuar një gjurmë të fortë të lidhur me kujtesën.
Vonesa e proçesit të harresës
Një strategji është të rrisni vëmendjen/përqendrimin tuaj në momentin e asimilimit. Një tjetër është të ndani informacionin përkatës nga informacioni i parëndësishëm ose ta ndani atë në shtresa në mënyrë që kujtesa e asaj që është e rëndësishme të nxisë rikuperimin tuaj të detajeve.
Përsëritja dhe kuptimi i informacionit është një strategji tjetër që mund të përdorni për të shmangur harrimin. Në këtë rast, kujdesi dhe organizimi i duhur i informacionit ju ndihmon ta mësoni atë. Ju gjithashtu mund të përdorni mjete për ta bërë informacionin më të qartë. Për shembull, nëse keni nevojë të mësoni emrat e koncepteve të caktuara, mund të krijoni akronime dhe të formoni një fjalë.
Nga ana tjetër, kuptimi i informacionit që dëshironi të mësoni do të ndihmojë që proceset e kodimit dhe ruajtjes të bëhen shumë më të shpejta dhe më efektive. Gjithashtu, kur lidhet me informacionin që keni mësuar tashmë, do t’ju ndihmojë vërtet ta mbani mend atë.
Procesi i harresës së informacionit është i natyrshëm dhe jetik për funksionimin e duhur të kujtesës. Shpesh, ju kujtoni atë që truri juaj e konsideron jetike dhe të dobishme kur kryeni një aktivitet specifik. Megjithatë, është e rëndësishme të mbani në mend se motivimi, emocioni dhe vëmendja janë aspekte themelore të këtij procesi.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
