Gruaja është përgjegjëse për punët e shtëpisë dhe kujdesin. Ndërsa burri “sjell bukën në shtëpi”. Rolet gjinore dhe stereotipet e modës së vjetër nuk mund t’i heqim dot, pavarësisht synimeve të arritura nga shoqëria jonë në lidhje me barazinë gjinore, edhe brenda shtëpisë. Modelet e së shkuarës të një shoqërie që kërkon të ndryshojë, por që nuk nuk arrin të shkëputet nga një imagjinatë kolektive që e bën ende shumë të thellë hendekun gjinor në shtëpi (dhe në punë).
Këtë e demonstron prezantimi i të dhënave nga studimi “Familje e larmishme dhe gjithëpërfshirëse – Evolucioni i familjes në Itali “, i kryer në një kampion përfaqësues të përbërë nga 2000 persona të moshës nga 18 deri në 55 vjeç, të cilët i përkasin komunitetit të revistës online DonnaD. Nga analiza e përgjigjeve të dhëna, nga njëra anë është inkurajues vullneti për të ndryshuar, ndërsa nga ana tjetër është pak shqetësuese, pasi realiteti i fakteve është ende shumë larg pritshmërive më optimiste.
Hendeku familjar, hendeku në familje midis burrave dhe grave
Gjatë transmetimit të drejtpërdrejtë të maratonës 4Weeks4Inclusion, të ftuarit e pranishëm analizuan aspektet më të spikatura të zbuluara nga sondazhi. Të udhëhequr nëpër tema të ndryshme nga moderatorja Paride Vitale, Mara Panajia, Presidente dhe CEO e Henkel Italia shprehën këndvështrimin e tyre interesant, Michela Murgia, shkrimtare, Claudia De Lillo, prezantuese dhe autore në radio dhe TV, Aurora Ramazzotti, prezantuese televizive dhe radioje, Carlo dhe Cristian, krijues dixhitalë dhe autorë të projektit Dad by Choice.
Pas një prezantimi të shkurtër, secili prej tyre komentoi të dhënat e spikatura që dolën nga sondazhi, të cilat kanë të bëjnë veçanërisht me menaxhimin e shtëpisë, ndarjen e detyrave, rolet gjinore në familjet italiane, e cila ka një ngjashmëri të dukshme edhe me vendin tonë. Është folur shumë për familjen tradicionale dhe llojet e familjeve: etiketa që nuk duhet të ekzistojë më sot, por që ne vazhdojmë t’i përdorim për të përshkruar formën dhe jo substancën, siç e shpjeguan mirë Carlo dhe Cristian kur flisnin për ato bërthamë familjare. Sot ka shumë modele familjare referuese dhe secili ka të drejtë të ekzistojë dhe të njihet, edhe nëse modeli “tradicional” është ende dominues. Koncepti i familjes tradicionale është një barrë e rëndë që ne ende e mbajmë me vete, edhe pse në vitin 2022 nuk duhet të ketë më dallime mes familjeve të Serisë A dhe familjeve të Serisë B. Është një koncept mendor që është vështirë të zhvarroset, veçanërisht midis brezave më të pjekur, të lindur dhe të rritur me një model që sot nuk është i vetmi që ekziston. Ashtu siç është e vështirë të eliminohet çdo paragjykim që ende ka të bëjë me rolet gjinore. Në shtëpi dhe jashtë.
Familjet italiane: pritshmëri të ndryshme midis brezave
Siç shpjegoi Mara Panajia në prezantimin e projektit, sondazhi që analizoi sjelljen e familjeve italiane lindi pikërisht nga nevoja për të përshtatur mirë këtë situatë, për shembull për ndarjen e punëve të shtëpisë apo blerjen. Nisur nga pritshmëritë për të ardhmen e brezave që, kur krahasohen, nuk kanë gjithmonë ide të qarta: nëse, në fakt, Millenials dhe brezi i mëparshëm e shohin veten të martuar dhe me fëmijë në 10 vjet, situata është e ndryshme për ata që i përkasin Gen Z (3%), të cilët e kanë të vështirë të imagjinojnë të ardhmen në një dekadë dhe të identifikohen me konceptin e familjes.
Siç theksoi Aurora Ramazzotti, në pritje të fëmijës së saj të parë dhe shumë pranë këtij brezi, faktorët që çojnë në këtë vështirësi janë të ndryshëm.
“Roli i familjes në jetë ka ndryshuar në imagjinatën kolektive të këtij brezi të ri. Ekziston kjo dëshirë për të përmbushur veten edhe nga pikëpamja profesionale, personale, emocionale dhe gjithashtu si çift. Ky brez nuk mund ta imagjinojë mirë një të ardhme. Kjo i lejon ata të ndërtojnë themele të forta për jetën e tyre. Ata janë të gjithë pak të humbur. Fatkeqësisht, e ardhmja nuk është më aq e sigurt sa dikur.”
Blerja e produkteve ushqimore: kush e bën dhe kush duhet ta bëjë?
Për një çështje të përditshme siç është blerja e produkteve ushqimore, studimi zbulon se pritshmëria dhe realiteti shpesh nuk përkojnë. Gratë që janë përgjigjur “duhet ta bëjmë së bashku” janë 65%, kundrejt 70% të meshkujve. Ndërsa në realitet, realisht bëhet bashkë për femrat në 36% të rasteve dhe për meshkujt në 51%. Sipas Michela Murgia-s, është normale të ekzistojë kjo ndarje, duke qenë se për shekuj me radhë ka qenë gruaja ajo që është kujdesur për shpenzimet, sepse roli i saj ka qenë gjithmonë ai i kujdesit dhe vëmendjes.
“Punët e shtëpisë ishin përgjegjësi e grave sepse gratë në fakt qëndronin në shtëpi. Tani që gratë nuk qëndrojnë më në shtëpi, lind problemi se kush i bën ato. Në këto të dhëna mungon çështja e klasës, ndryshimi në statusin ekonomik”. Një grua bëhet e emancipuar kur fiton mjaftueshëm para për të paguar një grua tjetër për të bërë atë që ka bërë më parë. Një burrë e kupton se puna kishte vlerë kur duhet të paguajë një grua që nuk është martuar për ta bërë atë.”
Edukimi financiar, një hendek i thellë
Kur bëhet fjalë për paratë, hendeku gjinor në shtëpi është edhe më i thellë. Për 56% të meshkujve, marrëdhëniet me bankën duhet të mbahen të bashkuara, ndërsa 50% e të intervistuarve meshkuj pranojnë se e bëjnë këtë ekskluzivisht, pa përfshirë partnerin. Claudia De Lillo pajtohet se çështjet financiare rrisin gjithmonë hendekun gjinor, madje edhe në familje.
“Krahasuar me seksin, ka shumë më tepër tabu sesa paratë (…). Paraja është një instrument lirie dhe emancipimi jo vetëm për gratë, por edhe për burrat. Por burrat e dinë shumë mirë: paga e tyre është njësi matëse e punës sw tyre, fuqisw dhe vlerës sw tyre. Për gratë, një shpërblim i mirë i falur nga punëdhënësi i tyre, të kërkosh rritje të pagës është një gjë e turpshme, sepse ndihemi gjithmonë fajtorë dhe ndoshta sepse është pak vulgaritet të merresh me paratë, të kërkosh para, duke folur për para”.
Michela Murgia shton për këtë tabu që është e vështirë të eliminohet:
“Gratë besojnë se nuk mund të kërkojnë. Për to, vlera vjen nga marrëdhëniet, ato janë të edukuara të mendojnë këtë, paratë janë një shtesë”.
Pastrimi i shtëpisë së bashku: pritshmëria kundër realitetit
Ndarja e detyrave shtëpiake përfshin gjithashtu pastrimin e shtëpisë dhe blerjen e produkteve për ta mbajtur atë të pastër. 66% e meshkujve argumentojnë se pastrimi duhet të ndahet, ashtu si 59% mendojnë se e njëjta gjë duhet bërë kur blejnë detergjentë. Sigurisht një figurë e shkëlqyer, e mundësuar edhe nga komunikimi i kompanive që sot po mësojnë familjet të pranojnë modele të reja brenda familjeve. Megjithatë, siç nënvizoi Paride Vitale, fillimisht mësuam t’i konsideronim burrat të aftë për të bërë punët e shtëpisë dhe jo se gratë mund të merren me financat, paratë, marrëdhëniet me bankat.
Mara Panajia, duke rrëfyer angazhimin e Henkel për të garantuar barazinë gjinore, si në aspektin e punësimit ashtu edhe në paga, shton se sa e rëndësishme është që reklamat dhe kompanitë:
“Kapni tendencat që po ndodhin dhe gjithashtu përpiquni të ofroni modele që mund të evoluojnë vërtet me evolucionin e shoqërisë”.
Carlo dhe Cristian nisin nga supozimi se të gjithë janë të rëndësishëm dhe të gjithë janë të domosdoshëm:
“Ndoshta për faktin se jemi ky model familjar bashkëkohor dhe alternativ (në realitet jemi dy persona që përpiqemi të bëjmë më të mirën), i kemi ndarë detyrat sipas predispozicioneve tona”.
Madje edhe fëmijët tashmë po bëjnë diçka për të kontribuar, sepse, siç kishte thënë më parë Aurora Ramazzotti, të jetuarit së bashku secili duhet të bëjë gjënë e vet. Cilido qoftë lloji i familjes.
“Jo të dua vlen aq sa mendoj për të”.
Fjalia e Michela Murgia-s përmbledh në mënyrë të përkryer një koncept që ne të gjithë duhet ta përvetësojmë, burra dhe gra, sepse shpesh janë gratë ato që nuk janë në gjendje të delegojnë, nga frika se mos humbasin atë pak “fuqi” të marrë në shtëpi, e cila pothuajse kurrë nuk reflektohet jashtë saj, ku burrat janë protagonistë të posteve vendimmarrëse. Në vend të kësaj, të mësojmë të delegojmë, të ndajmë, të jemi pjesë e të gjitha vendimeve, zgjedhjeve, detyrave në shtëpi, ky mund të jetë një mësim i shkëlqyer për t’ua përcjellë fëmijëve tanë, për të ndryshuar në mënyrë efektive shoqërinë e së ardhmes. Për ta bërë atë më pak diskriminues për të gjithë. Dhe për të zvogëluar përfundimisht hendekun në familje dhe të gjitha mangësitë e tjera që ende nuk i lejojnë gratë të jenë në gjendje të shprehin potencialin e tyre të plotë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
