Truri rritet dhe zhvillohet veçanërisht në vitet e fëmijërisë, por nuk ndalet kurrë së krijuari lidhje të reja gjatë gjithë jetës. E rëndësishme është që ai të ketë “stërvitjen” e duhur, e cila është thelbësore për të ruajtur plasticitetin e tij dhe mbi të gjitha për të vonuar sa më shumë plakjen dhe degjenerimin. Prandaj, mbajtja e trurit në formë është shumë e rëndësishme edhe në moshë madhore, por fatmirësisht ushtrimi i tij nuk është i vështirë sepse gjithçka nis nga një aftësi e lindur: kurioziteti.
SI FUNKSIONON – Studimet e neuroshkencës kanë treguar se truri, pavarësisht se përbëhet nga zona të veçanta, secila me funksionin e vet është në gjendje të rimodelojë veten në mënyrë që të paktën të kompensojë pjesërisht çdo dështim të mundshëm që mund të ndodhë. Për shembull është vënë re se pas një traume që dëmtoi një pjesë të trurit, zonat e shëndetshme “mësojnë” të paktën pjesërisht të kryejnë detyrat e rajonit të dëmtuar. Kjo aftësi për të bërë detyra të reja quhet neuroplasticitet dhe zhvillohet veçanërisht në fëmijëri: për ta mbajtur atë sa më gjatë që të jetë e mundur, duhet të stimulojmë trurin tonë me aktivitete që e bëjnë atë të mbetet aktiv dhe të krijojë lidhje të reja.
KURIOZITETE – Gjithçka që na shtyn të përballemi me përvoja të reja dhe të pazakonta e detyron trurin të “bëjë një lëvizje përpara”. Në fakt, si çdo gjë që konsumon energji për të vepruar, ajo është e prirur natyrshëm të mbetet në “modalitetin e kursimit”: në praktikë zhvillon rutina dhe zakone që e lejojnë atë të përmbushë funksionet e saj me humbjen minimale të burimeve. Mënyra më e mirë për të dalë nga kjo inerci është të braktisim rutinën që na bën të jetojmë “në pilot automatik”, duke i ofruar vetes gjëra të reja dhe situata të ndryshme. Për shembull, mjafton të ndryshojmë mënyrën për të shkuar në zyrë: do të detyrohemi të përqendrojmë vëmendjen tonë në një rrugë të re, të kërkojmë pika të reja referimi dhe të zbulojmë kënde, bare dhe dyqane që mund të mos i kemi njohur. Në këtë mënyrë, truri ynë detyrohet të hyjë në rrugën e duhur. Një aleat i madh në këtë operacion është kurioziteti: dëshira për të parë dhe provuar gjëra të ndryshme nga zakonisht është një mënyrë e shkëlqyer për t’u zgjuar nga inercia mendore.
LËVIZJA – Lëvizja në hapësirë është mënyra e parë për të nxitur kureshtjen dhe vëmendjen: për më tepër, gjatë aktivitetit fizik, qoftë edhe atij të lehtë, vendosen mekanizma të shumtë biokimikë që rrisin nivelet e disa hormoneve, duke filluar nga endorfina dhe serotonina, aleatë të humorit të mirë. Është treguar se aktiviteti fizik, i praktikuar vazhdimisht, rrit prodhimin e neurotrofinës BDNF, që gjendet në hipokampus, e cila stimulon rritjen e sinapseve. Prandaj, sporti, përveçse është i mirë për tonin tonë fizik, stërvit edhe trurin.
LEXIMI – Një libër i mirë është një ilaç i vërtetë për stërvitjen e trurit. Të lexuarit për të mësuar gjëra të reja stimulon aftësinë tonë për të imagjinuar, nxit përqendrimin dhe teston aftësitë tona për zgjidhjen e problemeve, duke u identifikuar me personazhe të ndryshëm ose në problemet që trajtohen, për shembull, nga një ese. Nëse më pas lexojmë një libër të shkruar në një gjuhë të huaj, stërvitja që bëjmë trurit tonë kthehet në një palestër të vërtetë.
LUAJTJA E NJË INSTRUMENTI MUZIKOR – Nëse si fëmijë filluam të luanim një instrument muzikor, por edhe nëse kurioziteti ynë na kap tani, le të kujtojmë se muzika është një hobi i madh për të “shtrirë muskujt” e trurit. Praktikimi i aktiviteteve muzikore përmirëson koordinimin e duarve, ushtron kujtesën dhe na çliron kreativitetin. Përveç kësaj, pavarësisht nga rezultati, argëtimi është i garantuar.
PUZZLE – Në këto kohë kur jemi të detyruar, për shkak të pandemisë, të kalojmë më shumë kohë në shtëpi, një puzzle është një sfidë e këndshme për t’ia dhënë vetes. Puzzle stimulon trurin për të krijuar sinapse të reja, lidhje të veçanta midis neuroneve, përmirëson aftësitë e të mësuarit dhe stimulon vëmendjen. Përfundimisht, do të kemi një pikturë të bukur për ta varur në mur.
MËSONI NJË GJUHË TË HUAJ – Përveçse na lejon të ndërveprojmë me njerëz nga një vend tjetër, një gjuhë e huaj është një terren i jashtëzakonshëm trajnimi për trurin tonë, për të përmirësuar memorien, vëmendjen, sintezën dhe të nxisë marrëdhëniet. Për më tepër, fakti i të studiuarit vazhdimisht stimulon kujtesën afatgjatë dhe na shtyn të mbledhim një sërë njohurish që mund të ndezin kuriozitete të reja.
ENIGMAT – Fjalëkryqet, Sudoku, lojërat logjike dhe strategjike janë një “klasike” e shkëlqyer për t’iu përkushtuar edhe në kohën e lirë ose kur jeni duke pritur, si p.sh. një udhëtim me tren ose një radhë në bankë.
Burimi / https://www.tgcom24.mediaset.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
