Ne jemi kafshë sociale, tha Aristoteli – por ne jemi më të lumtur në një shoqëri ku të tjerët vlerësohen më pak se ne, pasuron shprehjen një studim, i cili studioi marrëdhëniet midis statusit shoqëror (d.m.th. admirimi dhe respekti që të tjerët rezervojnë të tjerët për ne) dhe lumturinë. Një ekip studiuesish në fakt ka zbuluar se ne jemi më të lumtur jo vetëm – siç është treguar tashmë nga studimet e mëparshme – nëse statusi ynë shoqëror është i lartë, por mbi të gjitha nëse është më i lartë se ai i anëtarëve të grupit të cilit i përkasim.
Lumturia relative – Për të arritur në përfundimet e tyre, studiuesit kryen dy eksperimente: i pari përfshiu 226 studentë me një moshë mesatare 21 vjeç nga universitetet amerikane, të cilët u ndanë në grupe të ndryshme dhe të cilëve iu caktua nota nga 1 deri në 7 për statusin e tyre shoqëror. Përveç informimit të tyre për rezultatin e tyre, secilit iu tha edhe ai i shokëve të klasës. Në përgjithësi, studentët zbuluan se ishin më të lumtur kur statusi i tyre shoqëror ishte më i lartë se ai i bashkëmoshatarëve të tyre. Më të lumturit nga të gjithë ishin ata me status të lartë shoqëror, shumë më i lartë se ai i shokëve të klasës; më të palumturit janë ata me status të ulët shoqëror, shumë më të ulët se ai i shokëve të klasës. Këto rezultate nxjerrin në pah aftësinë tonë konkurruese dhe tregojnë se, në një farë kuptimi, ne “gëzojmë” dështimin e njerëzve të tjerë.
A është vetëm një utopi barazia e vërtetë? – Të dish se lumturia jonë varet jo vetëm nga ajo që mendon shoqëria për ne, por edhe nga ajo që mendon shoqëria për të tjerët ka implikime të thella dhe mund të shpjegojë pse hierarkitë sociale vazhdojnë të ekzistojnë dhe pse, ndoshta, arritja e barazisë së vërtetë brenda një grupi (qoftë një klasë apo shtet) është një utopi. Eksperimenti i dytë, në të cilin morën pjesë 405 studentë, hulumtoi mundësinë e reduktimit të ndikimit të statusit social në lumturinë përmes ushtrimeve të vetë-afirmimit që synojnë reflektimin mbi vlerat personale dhe në këtë mënyrë përmirësimin e vetëvlerësimit dhe elasticitetit. Megjithatë, testi nuk dha rezultatet e dëshiruara, pasi ushtrimet nuk ndikuan ndjeshëm në efektet e vlerësimit në statusin social. Kishte vetëm një përjashtim – interesant – dhe ky ishte kur pjesëmarrësit besonin se statusi i tyre shoqëror dhe i bashkëmoshatarëve të tyre ishte i lartë. Në këtë rast, ushtrimet e vetëpohimit shërbyen për të rritur më tej lumturinë e atyre që i kishin kryer, në krahasim me ata që nuk i kishin kryer.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
