Abuzimi emocional është një formë e dhunës që përfshin manipulimin, poshtërimin, dhe shkatërrimin e vetëvlerësimit të një individi. Ky lloj abuzimi shpesh është më i fshehtë se sa abuzimi fizik dhe shpesh kalon pa u vënë re nga të tjerët, duke shkaktuar pasoja të thella emocionale për viktimën. Karakteristikat e një abuzuesi emocional janë të ndryshme dhe mund të përfshijnë aspekte të ndryshme të sjelljes dhe personalitetit të tij, që shpeshherë janë të vështira për t’u identifikuar menjëherë.
1.Manipulimi dhe kontrolli
Një abuzues emocional shpesh përdor manipulimin për të fituar kontroll mbi viktimën. Ata mund të përdorin taktika si gënjeshtrat, ndryshimin e fakteve, ose keqinterpretimin e ngjarjeve për të bërë që viktima të dyshojë në gjykimin e saj dhe të përjetojë konfuzion të vazhdueshëm. Abuzuesi mund të ketë një taktikë të qëllimshme për të shkatërruar vetëbesimin e viktimës dhe për ta bërë atë të ndjehet më të pavlerë, duke krijuar kështu një varësi emocionale të individit nga abuzuesi.
2.Shfajësimi dhe projeksioni
Një tjetër karakteristikë e shpeshtë është shfajësimi i veprimeve të tij dhe projekcionimi i fajit tek viktima. Abuzuesi emocional mund të përdorë fraza si “E bëre ti që të ndodhte kjo”, ose “Nëse nuk do të ishe kaq i/e ndjeshëm/a, kjo nuk do të kishte ndodhur”. Kjo teknikë i bën viktimën të ndjehet fajtor dhe të humbasë sensin e përgjegjësisë për veprimet e tij.
3.Izolimi social
Një abuzues emocional mund të përpiqet të izolojë viktimën nga miqtë, familja dhe njerëzit që mund ta mbështesin atë. Ai ose ajo mund të bëjnë komentet negative për njerëzit e tjerë, duke i bërë viktimën të dyshojë për besnikërinë dhe përkushtimin e të tjerëve, dhe në këtë mënyrë, viktima ndjehet e detyruar të qëndrojë afër abuzuesit. Kjo izolim mund të jetë gradual, duke krijuar një mjedis ku viktima është e vetme dhe e varur emocionalisht nga abuzuesi.
4.Përdorimi i frikës dhe intimidimit
Abuzuesi emocional mund të përdorë frikën për të mbajtur kontrollin. Kjo mund të përfshijë kërcënime, shpërthime të papritura zemërimi, ose kërcënime të fshehta që bëjnë viktimën të ndjehet e frikësuar dhe e pasigurt. Këto taktikë i bëjnë viktimës të ndjehet pa mbrojtje dhe të dyshojë për sigurinë e saj emocionale dhe fizike.
5.Ndjenja e superioritetit dhe mungesa e empatisë
Një abuzues emocional shpesh ka një ndjenjë të thellë superioriteti ndaj viktimës. Ata mund të bëjnë komente denigruese dhe të nënçmojnë viktimën për t’i treguar atij se janë më të zgjuar, më të aftë, ose më të rëndësishëm. Ky lloj qëndrimi ndihmon në ruajtjen e një dinamike të fuqishme dhe nënshtruese, ku viktima e ka të vështirë të kundërshtojë dhe të reagojë. Abuzuesi gjithashtu mund të ketë një mungesë të theksuar të empatisë, duke mos kuptuar ose pranuar asnjëherë dhimbjen dhe vuajtjet e viktimës së tij.
6.Luhatjet e papritura të humorit
Abuzuesit emocionalë shpesh krijojnë një atmosferë të paqëndrueshme emocionale, ku të tjerët nuk mund të parashikojnë se si do të reagojnë ata. Kjo mund të përfshijë kalimin nga ndihma dhe mbështetja për një sjellje të ftohtë dhe të shpërfillur, ose nga dashuria e tepruar në manipulim të hapur dhe poshtërim. Kjo ndryshueshmëri krijon një “mjegull” rreth abuzuesit dhe viktima vazhdimisht përpiqet të përshtatet me ndryshimet e shpërthimeve emocionale të abuzuesit.
7.Kërkesa për përsosmëri dhe kontroll mbi çdo detaj
Abuzuesit emocionalë shpesh kanë kërkesa të papërmbushura për të tjerët, duke kërkuar që viktima të arrijë standarde të papërmbushura ose që ata të shfaqen “të përsosur”. Kjo sjell një presion të vazhdueshëm dhe e bën viktimën të ndjehet si e pasuksesshme dhe e paaftë. Abuzuesi mund të bëjë kritika të vazhdueshme për çdo detaj të vogël, duke krijuar një ambient ku viktima gjithmonë do të ndihet nën presion dhe pa vlerë.
8.Taktika e “Gaslighting” (Manipulimi i Realitetit)
Një nga teknikat më të njohura të përdorura nga abuzuesit emocionalë është gaslighting. Ky është një proces i vazhdueshëm dhe të qëllimshëm që përpiqet të bëjë viktimën të dyshojë në realitetin e saj dhe në përvojat e saj. Abuzuesi mund të mohojë ngjarjet, të ndryshojë versionet e fakteve, ose të manipulojë kujtimet e viktimës për ta bërë atë të mendojë se ka probleme mendore apo është tërësisht e pasigurt në gjykimet e saj.
Përfundim
Abuzimi emocional është një formë e dhunës që mund të lërë pasoja të thella dhe të qëndrueshme në jetën e individëve të prekur. Identifikimi i karakteristikave të një abuzuesi emocional mund të jetë i vështirë, por është thelbësor për të ndihmuar viktimat të dalin nga ky cikël dhe të kërkojnë ndihmë. Vetëdija, mbështetja e duhur dhe krijimi i një rrjeti mbështetjeje janë hapa kyç për të shpëtuar nga ky lloj abuzimi dhe për të rindërtuar jetën emocionale dhe psikologjike të individëve të prekur.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
