Çfarë duam – dhe na duhet – nga terapia? Si ta dimë nëse po funksionon? Terapia ka për qëllim të na ndihmojë të analizojmë veten dhe të lehtësojmë simptomat e sëmundjes mendore, duke na ndihmuar në betejat tona të ndryshme. Por nuk është gjithmonë e qartë se çfarë ndryshon kur funksionon terapia ose çfarë duhet të synoni në mënyrë që të vendosni nëse ndryshimet janë në drejtimin e duhur. Ndonjëherë ajo që duam nga terapia mund të jetë shumë e qartë. Ndonjëherë ajo ndryshon gjatë trajtimit. Dhe ndonjëherë është konfuze dhe e pakapshme.
Terapia nuk është e përqendruar vetëm në përmirësimin e simptomave, por edhe në gjetjen e mënyrave për të ndryshuar dhe përshtatur në mënyra pozitive – për shembull, të ndjehemi më mirë për veten tonë dhe të gjejmë mënyra më të mira për të trajtuar probleme ndërpersonale. Megjithatë, meqë jemi kaq të përqendruar te simptomat, mund të shpërqendrohemi nga mënyra se si kemi ndryshuar në mënyra të tjera.
Përcaktimi dhe matja e rezultateve të terapisë reale
Chui (2020) krijoi shkallën COMPO, e cila vlerëson fusha të ndryshme të funksionimit psikologjik që konsiderohen të rëndësishme nga pacientët dhe terapistët. Ne shpesh shikojmë në përmirësimin e simptomave dhe jo në ndryshimet në mënyrën se si funksionojmë në fusha të rëndësishme praktike. Faktorët që përbëjnë COMPO-n bien nën dy fusha të gjera: funksionimi me vetveten dhe brenda marrëdhënieve tona. COMPO përbëhet nga shtatë nënfusha të ndryshme: përmirësimi në marrëdhëniet ndërpersonale, vetë-pranimi, vetë-kuptimi, liria, të qenurit i vërtetë ndaj vetvetes dhe ekuilibrimi i aspekteve të ndryshme të jetës dhe përvojës.
Tri studime u kryen për të përcaktuar se cilat rezultate u vlerësuan më shumë në fund të seancave psikoterapike. Studentëve të diplomuar, psikologëve në fillim të karrierës dhe terapistëve me përvojë iu dërguan deklarata për të vlerësuar, të marra nga nën-fushat e COMPO. Studiuesit po kërkonin konsensus për të krijuar një grup referimi të artikujve në një formë shkalle.
Për vërtetimin dhe përsosjen e mëtejshme të asaj që mat shkalla (“vetitë psikometrike”), ajo u është administruar njerëzve aktualisht në psikoterapi, të rriturve në komunitet, njerëzve që kanë përvojë me psikoterapi dhe pacientëve të ardhshëm. Më në fund, pacientët psikoterapikë me depresion, përfshirë 20 gra në mes të të 30-ve të tyre që punojnë me nëntë terapistë në një klinikë ambulatore, u vlerësuan me COMPO gjatë trajtimit për ta vlerësuar atë në një mjedis në botën reale.
Katër kalorësit e suksesit terapeutik
Katër faktorë thelbësorë u shfaqën si më të rëndësishëm për të kuptuar nëse terapia ishte e efektshme, duke tejkaluar lehtësimin e simptomave. Pacientët dhe klinicistët ranë dakord se këto janë shënjues globalë të terapisë së suksesshme. Shkalla në të cilën ato përmirësohen pasqyron ndikimin e trajtimit:
Vetë-Pranimi. Vetë-pranimi i plotë ndodh kur njerëzit pranojnë të gjitha versionet e vetvetes. Ne jemi në gjendje të shohim se jemi të dashur dhe të respektuar nga njerëzit në jetën tonë. Ne e kuptojmë se jemi qenie shumëplanëshe dhe e pranojmë veten plotësisht, të varur nga shkalla e njohjes së vetvetes. Kur është efektive, terapia përmirëson vetë-pranimin.
Njohja e vetvetes. E njohur gjithashtu si vetëkuptim, kjo realizohet tek ata që gëzojnë një pamje të qartë të vetvetes dhe rrethanave të tyre të jetës. Ne jemi të vetëdijshëm për këndvështrimet dhe ndjenjat e ndryshme në çdo situatë të caktuar, si dhe për të kuptuar emocionet dhe veprimet tona. Zgjerimi i vetëdijes së saktë, i bazuar në vetë-pranim, është një shenjë dalluese e terapisë efektive.
Cilësia e marrëdhënieve. Njerëzit që ndihen sikur janë kuptuar dhe mbështetur nga njerëzit në jetën e tyre përjetojnë marrëdhënie më të përmbushura. Gjatë terapisë dhe pasi të ketë përfunduar, ne shohim përmirësime në marrëdhëniet tona dhe marrim kënaqësi më të madhe brenda tyre, një tregues që terapia ka qenë efektive.
Konsiderata e të tjerëve. Kjo përfshin ndjeshmërinë, ku pacientët janë në gjendje të marrin në konsideratë dhe të kuptojnë këndvështrimet dhe ndjenjat e të tjerëve, si dhe dhembshurinë – motivimin për të vepruar për të lehtësuar vuajtjet e të tjerëve. Kërkimet e mëparshme kanë identifikuar “mentalizimin” si një arritje kryesore zhvillimore, duke mbuluar aftësinë tonë për të kuptuar realitetin tonë të brendshëm, ndërsa tregon kuptimin e vlefshmërisë së realitetit të të tjerëve – pa u pajtuar domosdoshmërisht me mënyrën se si ata i shohin gjërat. Kur njerëzit e bëjnë këtë së bashku, duke i lënë vend njëri-tjetrit me respekt dhe mirëkuptim reciprok, psikologët e quajnë atë “ndër-subjektivitet”.
Burimi / https://www.psychologytoday.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
