Në jetë, ka diçka më të rëndësishme se inteligjenca ose talenti: këmbëngulja. Është ajo forcë e brendshme që na shtyn të ngrihemi jo një herë, por njëqind herë, që na inkurajon, na jep forcë, na motivon të mos dorëzohemi dhe na bën të ndihemi të denjë për të arritur diçka më të mirë.
Këmbëngulja është shumë më tepër sesa një qëndrim ndaj jetës. Askush nuk vjen në këtë botë me aftësinë e lindur për të kapërcyer çdo vështirësi me vendosmërinë më të guximshme, të aftë për të arritur çdo qëllim apo qëllim. Vullneti që përshkon këtë dimension psikologjik duhet të stërvitet, të fitohet nëpërmjet përvojës dhe këmbënguljes së madhe.
Aftësia për të sfiduar rrethanat, për të pasur vetëkontroll dhe vetëbesim… shumë aspekte ndërtojnë këtë mendësi, por të gjithë mund ta zhvillojmë këtë aftësi të vlefshme dhe të nevojshme. Po kështu, një person këmbëngulës nuk përcaktohet vetëm nga prirja me të cilën përpiqet të arrijë sukses në punën e tij ose të arrijë një qëllim.
Këmbëngulja, nga ana tjetër, shoqërohet me dëshirën për t’u përmirësuar dhe për të përjetuar mirëqenie. Prandaj, ajo është e lidhur drejtpërdrejt me vetëvlerësimin dhe nxit ndjenjën tonë të vetëpërmbushjes. Të jesh këmbëngulës do të thotë të perceptosh se jemi të aftë të përfundojmë atë që kemi vendosur të bëjmë; do të thotë të ndihesh i vlefshëm, i vlefshëm dhe i aftë për të formësuar jetën dhe realitetin tonë sipas dëshirës.
Çfarë është këmbëngulja?
Kur gjërat vështirësohen, sfida e vërtetë është të vendosësh: cilën rrugë të ndjekësh dhe, mbi të gjitha, ku të gjesh motivimin për t’u përballur me këtë rrethanë të papritur.
Le të jemi të qartë: jetojmë në një shoqëri që i kushton vëmendje cilësive të tilla si inteligjenca, talenti, kreativiteti, karakteri ekstrovert, lidershipi etj. Por ku qëndron këmbëngulja?
Forca që përmbahet në këmbëngulje është ndoshta aftësia më e çmuar që qeniet njerëzore mund të posedojnë. Megjithatë, nuk na mësohet gjithmonë të jemi këmbëngulës, as nuk na jepen gjithmonë udhëzime se si ta zgjojmë këtë cilësi.
Ne shpesh e përdorim sepse na është trashëguar nga prindërit tanë, sepse figura të caktuara na kanë frymëzuar dhe na kanë udhëzuar që të zbatojmë në mënyrë efektive ato burime që përbëjnë këmbënguljen mendore.
Sisu, duke treguar guxim përballë vështirësive
Sisu është një koncept finlandez i rrënjosur thellë në kulturën e tij. Ky term përfshin një kombinim magjepsës idesh dhe dimensionesh të tilla si qëndrueshmëria, stoicizmi, guximi, vendosmëria dhe, sigurisht, këmbëngulja mendore. Duke pasur parasysh që ky term ekziston në Finlandë prej shekujsh, të gjithë e dinë se çfarë do të thotë, por pak mund ta shpjegojnë me fjalë konkrete. Kjo ide iu prezantua për herë të parë komunitetit shkencor gjatë Kongresit të Tretë Botëror të Psikologjisë Pozitive në Los Angeles në vitin 2013. Sisu është një energji e mundshme psikologjike e aftë të ndihmojë njerëzit të arrijnë një qëllim , të kapërcejnë vështirësitë dhe të qëndrojnë këmbëngulës në këtë proces. Po kështu, disa pohojnë se kjo përmbledhje virtytesh psikologjike është e pranishme si një tipar personaliteti në shumë raste. Megjithatë, është gjithashtu e vërtetë se secili prej nesh mund të mësojë të zhvillojë këmbëngulje mendore.
Vetëvlerësimi, motori që ushqen këmbënguljen
Shumica e studimeve të kryera mbi qëndrueshmërinë mendore vijnë nga bota e sportit. Hulumtime të tilla si ajo e Dr. Patricia Pritchard të Universitetit të Virxhinias, SHBA, theksojnë se qëndrueshmëria mendore kërkon komponentë të tillë si vullneti, përkushtimi, vetëkontrolli dhe besimi. Megjithatë, ato nxjerrin në pah edhe një element thelbësor: vetëvlerësimin. Le të mendojmë për këtë: pa këtë muskul psikologjik, asgjë nuk do të ishte e mundur. Nëse një person nuk e vlerëson veten, nëse nuk e vlerëson veten mjaftueshëm për t’u ndjerë i denjë për atë që ëndërron, dëshiron dhe ka nevojë, nuk ka gjasa të bëjë hapin e parë.
Një person i palëkundur është ai që refuzon të ndihet i mundur. Është gjithashtu zemra që, pavarësisht se e di se është e rraskapitur, se jeta i ka dhënë më shumë se një goditje dhe se ka pësuar disa pengesa, refuzon të humbasë vetëbesimin dhe dashurinë për veten. Prandaj, duhet ta mbajmë mend këtë: pa vetëvlerësim, nuk ka shkëndijë; pa këtë dimension, nuk do ta ndezim motorin e këmbënguljes mendore.
Si përmirësohet qëndrueshmëria?
Askush nuk bën përparim të madh në jetë pa bërë kompromis ose rrezik . Me fjalë të tjera, është plotësisht e mundur të vendosësh qëllime pak a shumë ambicioze për t’i arritur në të ardhmen e afërt; për shembull, të gjesh një punë të mirë, të kalosh një konkurs ose të bësh atë ndryshim shumë të nevojshëm në jetën tonë. Është e vështirë që kjo të ndodhë nëse nuk e shqyrtojmë më parë veten: a jam gati ta bëj këtë hap? A ndihem mirë me veten? A jam i motivuar dhe a kam burimet e duhura psikologjike? Pra, le t’u përgjigjemi këtyre pyetjeve. Është një përparësi dhe për këtë arsye nuk ka asgjë më të mirë sesa stërvitja e të gjitha atyre cilësive që përbëjnë këmbënguljen mendore:
Kujdesi për veten: Këmbëngulja psikologjike kërkon, para së gjithash, që të ndihemi mirë me veten, prandaj është thelbësore të kujdesemi për veten duke forcuar vetëvlerësimin, duke shmangur frikën dhe pasiguritë, duke vendosur qëllime të qarta dhe precize, duke u përpjekur të plotësojmë nevoja të caktuara të brendshme, etj.
Ndryshimi i qëndrimit tuaj: Një person këmbëngulës e stërvit qëndrimin e tij dhe ruan një prirje të vendosur, të fortë dhe optimiste që i lejon atij ta përballojë ditën me kokën lart.
Zhvilloni zakone këmbënguljeje. Sot, duhet të fillojmë të zbatojmë rutina të vogla që ndihmojnë në nxitjen e këmbënguljes mendore. Kjo përfshin, për shembull, të qenit në gjendje të arrijmë qëllime të vogla pa u dorëzuar, të qenit të fortë dhe vendimtar.
Është gjithashtu e rëndësishme të mësojmë teknikat e zgjidhjes së problemeve, me një mendësi fleksibile, krijuese dhe intuitive, për të qenë në gjendje të vlerësojmë mundësitë që na dalin përpara.
Së fundmi, le të mos e humbasim nga sytë këtë gur themeli të mrekullueshëm psikologjik që do të na ndihmojë të jemi më të lumtur dhe, mbi të gjitha, të zgjedhim destinacione që përputhen me ëndrrat dhe nevojat tona.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
