Një pyetje që shpesh na mundon është: “Si ta inkurajojmë dikë të ndryshojë?”. Përgjigja e shkurtër është se njerëzit ndryshojnë vetëm kur të jenë gati. Por kjo çon në një pyetje tjetër: “Kur janë njerëzit të gatshëm të ndryshojnë?”.
Përgjigjen e këtyre pyetjeve dhe më shumë se kaq, e jep psikologia Ricky Derisz, teksa flet për “Goalcast”. Ja çfarë thotë ajo:
Për të bërë një ndryshim të mirëfilltë, të qëndrueshëm, duhet të ndiheni të denjë për përfitimet. Por, kur keni vetëvlerësim të ulët, e vetmja mënyrë për të vlerësuar veten është duke vepruar në mënyrë të drejtpërdrejtë. Prandaj nisur nga kjo, mund të shtrojmë pyetjen: “Si e praktikoni dashurinë për veten kur keni vetëvlerësim të ulët?”. Për fat të mirë, ekziston një rrugëdalje nga ky “ngërç”.
Vetëvlerësimi lidhet me mënyrën se si e shikoni veten. Imazhi ynë për veten formohet nga përvojat e jetës dhe më shumë gjatë fëmijërisë. Nëse zhvillojmë vetëvlerësim të shëndetshëm, ndihemi të sigurt në vetvete për të përmbushur sfidat që na dalin përpara. Megjithatë, vetëvlerësimi shumë i lartë mund të jetë i dëmshëm, gjë që çon në mungesë gatishmërie për të eksploruar të metat tona.
Vetëvlerësimi është një spektër. Shenjat e vetëvlerësimit të ulët përfshijnë mungesën e besimit, gjykime të ashpra në lidhje me aftësinë tuaj dhe një ndjenjë të dobët të vetë-vlerësimit. Mund të jetë një luftë për të pranuar ndonjë kompliment ose koment për cilësitë tuaja më të mira. Megjithëse të gjithë ndihemi paksa të pasigurt nganjëherë, vetëvlerësimi bëhet problem kur ndërhyn në jetën e përditshme.
Në “Hierarkinë e Nevojave të Abraham Maslow”, vlerësimi është afër majës së piramidës, pikërisht poshtë vetë-aktualizimit. Në teorinë e Maslow, vlerësimi luan një rol të rëndësishëm në lulëzimin si njeri. Ai e ndau vlerësimin në dy kategori: vlerësimin për veten dhe dëshirën për respekt nga të tjerët.
Për shkak të lidhjes midis imazhit tonë për veten dhe perceptimit tonë për të tjerët, vetëvlerësimi është zakonisht një produkt krahasimi. Njerëzit me vetëvlerësim të ulët kanë më shumë të ngjarë ta krahasojnë veten si të dobët me të tjerët, duke çuar në një spirale të vetëvlerësimit të ulët.
Si të përmirësoni vetëvlerësimin tuaj
Vetëvlerësimi është i lidhur me arritjet, aftësitë dhe shpesh me situatën tonë të jetës. Studimet kanë treguar se përvojat negative të jetës mund të kenë një ndikim të dobët në mënyrën se si dikush e shikon veten e tij, me vetëvlerësim që luhatet gjatë një dite të vetme.
Kjo nuk do të thotë që nivelet e shëndetshme të vetëvlerësimit nuk janë të dëshirueshme. Por rruga që njerëzit bëjnë për të rritur vetëvlerësimin e tyre është një shpat i rrëshqitshëm. Ju mund të përfundoni në një punë rutinë të vetë-përmirësimit, gjithmonë duke kërkuar mënyra për t’u “përmirësuar”.
Duke qenë i përfshirë në vetë-zhvillim për më shumë se një dekadë, unë shoh se njerëzit shtyjnë veten të përmirësohen, duke mësuar aftësi të reja, duke lexuar të gjithë librat, duke ndjekur kurse. Pa e kuptuar, ata po ikin nga vetvetja. Ajo që mendojmë është ‘Unë nuk jam i denjë’. Këtu hyn dashuria për veten.
Çfarë është dashuria për veten?
Një dallim kryesor midis vetëvlerësimit dhe dashurisë për veten thekson pse përmirësimi i vetëvlerësimit nuk do të marrë domosdoshmërisht rezultatet më të mira. Vetëvlerësimi është një perceptim: ju e dëshmoni vetveten dhe e perceptoni atë si të mirë apo të keq, të denjë ose jo të denjë. Nga ana tjetër, dashuria për veten është një marrëdhënie. Ajo përcakton se si lidheni me veten tuaj. Ky është një ndryshim thelbësor.
Natyrisht, nëse lidheni me veten në një mënyrë të dashur, pikëpamja juaj për veten do të përmirësohet si një nënprodukt. Por ka një kurth tjetër të mundshëm (këto janë kudo!). Kur eksploroni se si të praktikoni dashurinë për veten. Si kaloni nga ndjenja e padenjë dhe potencialisht e papërshtatshme për të zhvilluar një marrëdhënie dashurie me veten? A nuk është e pamundur kjo?
Në një farë mase, po. Mos harroni imazhin e dikujt që mëson të gjitha këshillat e reja të vetë-përmirësimit, në mënyrë që të bëhet i dashur? Po sikur i njëjti person të pranonte veten, të përqafonte të gjitha të metat, dobësitë dhe cilësitë e tij? Epo, atëherë magjia ndodh. Pranimi i vetvetes është ura për dashurinë ndaj vetvetes.
Si të praktikojmë dashurinë për veten?
Imagjinoni sikur jeni në një dhomë me dikë që nuk ju pëlqen. Ky është një person me të cilin keni pasur një marrëdhënie të dobët për një periudhë të gjatë kohore. Nëse do të të kërkoja ta duash këtë person, a mendon se do të ishte efektive? Krahasojeni atë me një qasje tjetër. Po sikur të të thosha: “Do të doja që të bësh më të mirën për të ndjerë dhembshuri për këtë person. Me kalimin e kohës, do të doja që ju të përpiqeni të bëheni më pranues ndaj tij.
Kjo përmbledh rrugën e dashurisë për veten. Fillon me pranimin. Është miratuar përmes dhembshurisë dhe veprimeve të mirësisë. Dhe me kalimin e kohës, dashuria për veten fillon të ndërtohet ngadalë. Gjatë gjithë kohës, për shkak të kësaj marrëdhënieje ushqyese, vetëvlerësimi juaj arrin një nivel të shëndetshëm.
Si e bëni dikë të ndryshojë? Filloni duke i inkurajuar të pranojnë se kush janë, pikërisht në këtë moment, pikërisht këtu, tani.
Burimi / Panorama Online
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
