Aristoteli jo vetëm që ia kushtoi punën e tij shkencës, por edhe studimit të virtyteve njerëzore, si edukimi, madje zhvilloi një sërë nocionesh se si të jesh i lumtur. Aristoteli është një nga mendimtarët më të njohur grekë të kohës së tij. Reflektimet e tij mbi jetën dhe botën vazhdojnë të krijojnë kuriozitet.
Në këtë drejtim, një nga temat që trajtoi ky filozof ishte lumturia dhe më konkretisht si të jesh i lumtur. Është një mënyrë jetese që propozon një mënyrë jetese që i lejon individët të ndihen të përmbushur. Por pa dëmtuar të tjerët apo veten.
Dhjetë këshillat e Aristotelit se si të jesh i lumtur
Në Greqinë e Lashtë, mësuesit dhe filozofët merreshin me formimin e karakterit të nxënësve të tyre. Kjo do të thotë, ata jo vetëm që mësuan për shkencën ose fenë, por edhe se si të bëhen qytetarë të mirë. Në këtë mënyrë, çdo mendimtar kishte mënyrën e tij të konceptimit të temave që lidhen me vullnetin, dashurinë, urrejtjen, lumturinë etj. Në mënyrë tipike, këta mësues ishin të ndarë mes dy ekstremeve kur bëhej fjalë për lumturinë. Disa thoshin se për të qenë i lumtur, duhet t’u jepet liri të gjitha kënaqësive të mundshme. Të tjerë thoshin se kjo gjendje arrihej duke jetuar vetëm me atë që ishte e nevojshme dhe duke harruar teprimet.
Ndryshe nga ky pozicion, Aristoteli kishte një vizion të ndryshëm se si të jesh i lumtur dhe të arrish “eudaimonia” ose plotësi. Në veprën e tij Etika Nicomachean, filozofi shpjegon se lumturia arrihet duke zhvilluar një sërë virtytesh. Me fjalë të tjera, plotësia vjen përmes qëndrimit. Sipas autorit, çelësi është ekuilibri, të dish të gjesh një pikë të mesme midis ekstremeve. Ju nuk mund të bini në hedonizëm apo kënaqësi të shfrenuar, por nuk duhet të ndrydhni as dëshirën. Më poshtë, do të flasim për dhjetë virtytet që Aristoteli rekomandoi që njerëzit duhet të kultivojnë për të qenë të lumtur.
1.Modestia
Për Aristotelin, modestia ishte ekuilibri midis të pasurit një ego të fryrë dhe urrejtjes për veten. Një person modest i njeh dobësitë e tij, por gjithashtu është në gjendje të shohë pikat e tyre të forta dhe të përfitojë prej tyre. Me fjalë të tjera, për të qenë të lumtur, është e rëndësishme të kesh vetëbesim të mirë. Wani dhe Dar (2017) publikuan një vepër mbi marrëdhënien midis vetëvlerësimit, optimizmit dhe lumturisë tek studentët e universitetit. Rezultatet zbulojnë një lidhje të fortë midis shkallës së vetëvlerësimit, lumturisë dhe optimizmit. Prandaj, mund të themi se zhvillimi i një perceptimi realist dhe të sjellshëm të qenies së tij është thelbësor për mirëqenien.
2.Ndershmëria
Një pjesë tjetër e rëndësishme se si të jesh i lumtur është autenticiteti. Një individ i plotë duhet të shprehet gjithmonë me të vërtetën, pa lënë mënjanë mirësinë kur shprehet. Përsëri, Aristoteli përcakton një pikë të mesme: as gënjeshtra, as agresion.
3.Shoqërueshmëria
Për qeniet njerëzore, shoqërimi është po aq i natyrshëm dhe i domosdoshëm sa ngrënia ose gjumi. Që nga momenti kur kemi lindur, ne kemi nevojë për një rreth solid të mbështetjes sociale rreth nesh. Në një studim, Tacca, Cuarez dhe Quispe (2020) vlerësuan marrëdhënien midis vetëvlerësimit, vetë-konceptit dhe aftësive sociale te nxënësit e shkollave të mesme peruane. Gjetjet tregojnë se ekziston një korrelacion pozitiv midis shkallës së shoqërueshmërisë dhe vetëvlerësimit. Si përmbledhje, aftësia për të krijuar lidhje sociale shoqërohet me mirëqenie më të madhe. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se të gjitha marrëdhëniet që ka dikush janë të dobishme. Ne e dimë se lidhjet mund të jenë gjithashtu të dëmshme. Në këtë rast, ekuilibri gjendet tek të dish se si të zgjedhësh me kë të vendosësh lidhje dhe t’i kultivosh ato me ndjeshmëri dhe mirësi.
4.Zbukurimi
Nga njëra anë, ka njerëz që lënë ndrojtjen t’i mbizotërojë dhe nuk bëjnë asgjë nga frika. Në ekstremin tjetër janë individët që nuk kanë konsideratë për të tjerët dhe veprojnë me paturpësi. Pastaj, në mes është dekori, ku personi ndjek qëllimet e tij pa shkelur askënd. Kjo aftësi zotërohet nga njerëz që kërkojnë respekt dhe, nga ana tjetër, ua japin atë të tjerëve.
5.Drejtësia
Një person që dëshiron të dijë se si të jetë i lumtur duhet të zhvillojë një ndjenjë të ekuilibruar drejtësie. Në të njëjtën linjë, ju nuk mund të humbni plotësisht interesin për të tjerët, por nuk mund të harroni as veten. Për shembull, nëse personi është i përfshirë në një krim me dikë tjetër, nuk është e drejtë të marrësh të gjithë fajin kur kishte një palë të tretë.
6.Vetëkontrolli
Emocionet janë një pjesë thelbësore e njerëzimit dhe të mësuarit për t’i përpunuar ato është një mënyrë për të arritur përmbushjen. Pra, nuk është pozitive të shtypësh ndonjë ndjenjë, megjithëse është po aq negative që ata të marrin kontrollin e personit. Për ta ilustruar këtë, imagjinoni se dikush ju lëndon në një nivel emocional. Në këtë situatë, është normale që ju të zemëroheni. Lëreni të shfaqet emocioni. Tani, gjëja e rëndësishme është se çfarë bëni me të. Në të njëjtin kuptim, Cheung et al. (2014) kreu një studim mbi vetëkontrollin dhe lumturinë. Si rezultat, ata zbuluan se nivelet e larta të vetëkontrollit shoqërohen me lumturi më të madhe. Autorët sugjerojnë se do të kishte një variabël modulues në mes: Fokusi në arritje.
7.Toleranca
Ekziston një rrugë e mesme midis të qenit tolerues dhe pa kompromis: Toleranca. Sipas Aristotelit, të kuptosh se si të falësh ndihmon. Megjithatë, kjo nuk do të thotë t’i lëmë të tjerët të na lëndojnë. Me pak fjalë, ju mund të toleroni gabimet e tjetrit pa harruar respektin për veten.
8.Bujaria
Nëse doni të mësoni se si të jeni të lumtur, përpiquni të gjeni ekuilibrin midis egoizmit dhe vetëmohimit. Për Aristotelin, ky virtyt ishte bujaria dhe konsistonte në ndihmën e të tjerëve duke marrë parasysh veten. Me fjalë të thjeshta, ka të bëjë me të qenit bamirës, por jo deri në atë pikë sa të japësh gjithçka pa marrë asgjë në këmbim.
9.Hiri
Një personalitet i lumtur kupton se si të argëtohet dhe di të përdorë një sens humori për të përballuar tragjedinë. Në të njëjtën kohë, ata e kuptojnë se ka rrethana në të cilat nuk ka vend për të qeshur dhe është e rëndësishme të veproni seriozisht. Në këtë mënyrë, hiri ka të bëjë me të qenit një burim i këndshëm shoqërie për të tjerët.
10.Forca
Lejimi i frikës të paralizojë ju mund të bëhet një pengesë për të ecur përpara në rrugën tuaj drejt tërësisë. Megjithatë, duke vepruar në mënyrë impulsive pa matur pasojat e veprimeve tuaja zakonisht nuk çon në pasoja të këndshme. Pas kësaj teme, dikush me burime të forta do të jetë në gjendje të marrë më shumë rreziqe, gjë që nuk do të thotë se ka situata të caktuara që mund t’i bëjnë ata të pambrojtur. Si përfundim, mësimet e Aristotelit se si të jesh i lumtur janë një kontribut i rëndësishëm në filozofinë njerëzore. Ky mendimtar ndryshoi perspektivën se lumturia ishte diçka që mund të ndiqej dhe jo një qëndrim. Po kështu, ai theksoi rëndësinë e ekuilibrit për të gjetur përmbushjen.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
