Doktore e Shkencave, Psikiatre, Dr. Fatbardha Xhani Myslimaj
Depresioni është një gjendje psiko-emocionale e zakonshme e shëndetit mendor, që prek njerëzit e të gjitha moshave, gjinive dhe prejardhjeve. Personat që vuajnë nga çrregullimi depresiv kanë ankesa të tilla si trishtimi, dëshpërimi, ankthi, pagjumësia, mendimet pesimiste, mungesa e shpresës, ndjesia e fajit, fatalitetit, katastrofës, si dhe mungesa e interesit për aktivitetet që dikur i pëlqenin. Nga studimet e bëra në Shqipëri vlerësohet se rreth 4% e popullsisë vuan nga depresioni. Njohja e simptomave të depresionit është hapi i parë në kërkimin e trajtimit dhe gjetjen e mënyrave për të përballuar këtë gjendje. Në praktikën e përditshme shumë njerëz ankohen për pagjumësi, melankoli, ankth, mungesë oreksi, pafuqi, vetëizolim, mungesë të kënaqësive të mëparshme, mungesë oreksi, mendime pesimiste, ndjenja vetëfajësimi, mungesë shprese, ide vetëdëmtuese të cilat mund të rrezikojnë jetën e personave. Të gjitha këto janë shenja dhe simptoma të çrregullimit depresiv.
Ka gjashtë fusha kryesore të trurit ose funksione komplekse cerebrale, të identifikueshme si funksione mendore:
•Mendimi ose njohja
•Perceptimi ose ndjesia
•Rregullimi emocional ose i ndjenjës
•Sinjalizimi ose të qenët receptiv dhe reagimi ndaj mjedisit
•Rregullimi fizik ose somatik
•Sjellja ose rregullimi shoqëror
Kur truri nuk funksionon siç duhet, një ose më shumë nga këto funksione do të dëmtohen, dhe kjo do të bëhet e qartë nëpërmjet shenjave dhe simptomave specifike. Në thelb të depresionit preket rregullimi emocional, por të gjitha funksionet e tjera zbulojnë vështirësi përmes simptomave. Është e rëndësishme të theksohet se mjekimi duhet gjithmonë të përshkruhet dhe të monitorohet nga një mjek psikiatër.
Për të rekomanduar terapinë medikamentoze efektive është e rëndësishme të theksohet se ka lloje të ndryshme të depresionit dhe trajtimi mund të ndryshojë. Disa lloje të zakonshme të depresionit përfshijnë Çrregullimin Depresiv Madhor, i cili shpesh shoqërohet me tipare psikotike, çrregullimin bipolar me episode Maniakale, Mikse e Depresive, si dhe forma te tjera si Ciklotimia, Distimia, dhe Forma e Paspecifikuar. Çdo lloj depresioni kërkon një qasje të ndryshme ndaj trajtimit.
Trajtimi i depresionit mund të përfshijë vetëm terapi, vetëm mjekim ose një kombinim i të dyjave Terapia, e njohur gjithashtu si terapi e bisedës, është një formë trajtimi që përfshin bisedën me një profesionist të trajnuar për mendimet, ndjenjat dhe sjelljet tuaja. Kjo mund të përfshijë terapi njohëse (CBT), e cila i ndihmon individët të ndryshojnë modelet negative të të menduarit dhe sjelljes, ose terapi psikodinamike, e cila fokusohet në të kuptuarit e mendjes së pandërgjegjshme dhe se si ajo ndikon në mendimet dhe sjelljet.
Mjekimi medikamentoz për trajtimin e depresionit ndihmon në balancimin e niveleve të disa mediatoreve në tru, të cilët ndikojnë në humor, si serotonina, dopamina etj. Ekzistojnë lloje të ndryshme të antidepresantëve, të tillë si frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës (SSRIs), antidepresantët triciklikë (TCA) dhe frenuesit e monoamine oksidazës (MAOIs) secila me mekanizmin e tyre unik të veprimit dhe efektet anësore. Është e rëndësishme që këto medikamente të rekomandohen nga një profesionist psikiatër për të përcaktuar mjekimin dhe dozën e duhur për çdo individ. Përveç terapisë dhe mjekimit, ka edhe një sërë strategjish përballuese që mund të jenë të dobishme për menaxhimin e depresionit.
Kjo përfshin:
Ushtrimi: Aktiviteti i rregullt fizik mund të ndihmojë në përmirësimin e disponimit dhe niveleve të energjisë.
Ngrënia e një diete të shëndetshme: Ngrënia e një diete të ekuilibruar mirë mund të ndihmojë në përmirësimin e humorit dhe shëndetin e përgjithshëm.
Gjumi i mjaftueshëm: Gjumi i mjaftueshëm mund të ndihmojë në përmirësimin e disponimit dhe niveleve të energjisë.
Lidhja me të tjerët: Biseda me miqtë dhe anëtarët e familjes, ose bashkimi me një grup mbështetës, mund të ndihmojë për të ofruar mbështetje dhe për të reduktuar ndjenjat e izolimit.
Mbajtja e një ditari: Shkrimi i mendimeve dhe ndjenjave mund të ndihmojë për të siguruar njohuri dhe perspektivë.
Depresioni është një gjendje e shërueshme dhe me mbështetjen e duhur është e mundur ta kapërceni atë dhe të rifitoni një ndjenjë mirëqenieje. Nëse ju ose dikush që njihni po përjeton simptoma të depresionit, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë sa më shpejt të jetë e mundur. Është e rëndësishme të theksohet se kërkimi i ndihmës për depresionin nuk është një shenjë dobësie. Duhet shumë forcë dhe guxim për të pranuar se keni nevojë për ndihmë dhe për të marrë hapa për t’u përmirësuar. Si përfundim, depresioni është një gjendje e zakonshme dhe është e rëndësishme të njihen simptomat, metodat e trajtimit dhe strategjitë e përballimit për ta kapërcyer atë. Me mbështetjen e duhur, është e mundur të rifitoni ndjenjën e mirëqenies dhe të përmirësoni cilësinë e jetës.
KLINIKA VERA VIRHOV
KONTAKT (04) 222 6 441 +355 68 60 64 320 I +355 68 20 31 903 [email protected]
Botuar tek Revista Psikologjia, Nr.188, muaji shkurt
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
