Ksenofobia nuk është vetëm agresion fizik ndaj dikujt për shkak të kombësisë së tij edhe pse kjo është një formë ekstreme e ksenofobisë që padyshim mund të shkaktojë shumë dëm për viktimën dhe shoqërinë në përgjithësi. Në realitet, është shumë më tepër se kaq.
Në thelb të ksenofobisë është përjashtimi social i një individi bazuar në vendin e origjinës, i cili zakonisht është i ndryshëm nga ai i agresorit. Përjashtimi mund të marrë formën e sjelljeve të drejtpërdrejta, duke përfshirë refuzimin për t’i dhënë me qira një apartament dikujt për shkak të kombësisë ose ngjyrës së lëkurës.
Por përfshin gjithashtu qëndrime dhe besime që çojnë në stereotipa dhe përgjithësime për njerëzit e tjerë, si për shembull të besosh se një kombësi e caktuar është dorështrënguar, ose njerëzit e një kombësie tjetër janë ngatërrestarë. E vërteta është se edhe kur nuk jeni të dhunshëm , ju mund të shprehni ksenofobinë përmes mendimeve dhe qëndrimeve tuaja të frikës dhe refuzimit.
Cilët faktorë rreziku çojnë në ksenofobinë?
Nëse jemi një shoqëri kaq e përparuar, pse ksenofobia është kaq e përhapur? Gjendja aktuale e pasigurisë në të cilën jemi vazhdimisht është një faktor që kontribuon. Për shembull, ka pasur sulme terroriste afër shtëpisë, të kryera nga njerëz nga vende të ndryshme. Kur ekziston një faktor i përbashkët që lidh këto sulme, ai shkakton ksenofobinë kundër asaj kombësie.
Këto ngjarje na kanë vënë në gatishmëri të vazhdueshme, të shqetësuar dhe të frikësuar, të përgatitur për luftë ose arratisje. Të qenit në një gjendje të vazhdueshme ankthi na bën të dëshirojmë të gjejmë dikë që të fajësojmë për mënyrën se si ndihemi . Dhe kë fajësojmë? Njerëz që janë të ndryshëm nga ne.
Pra, ne priremi të distancohemi nga ata njerëz, pavarësisht nëse kjo do të thotë t’i izolojmë ata apo të izolohemi. Mungesa e kontaktit të drejtpërdrejtë me kulturat e tjera e bën të pamundur që ne të sfidojmë dhe për këtë arsye të thyejmë idetë e pabaza se sa të rrezikshme mendojmë se janë . Prandaj, distanca është një tjetër faktor rreziku i rëndësishëm për zhvillimin e ksenofobisë.
Si mund ta parandalojmë ksenofobinë?
Hapi i parë drejt parandalimit të ksenofobisë është biseda me njerëz nga vende të tjera dhe zhytja në kultura të tjera. Kjo do të na ndihmojë të kemi empati me ta dhe të kuptojmë se ata nuk janë aq të ndryshëm nga ne dhe se (sigurisht) shumica prej tyre nuk janë terroristë të mundshëm që kërkojnë të shkatërrojnë jetën tonë. Gjithashtu do të na bëjë më të ndjeshëm ndaj historive të tyre dhe sfidave me të cilat përballen ata si komunitet.
Ne nuk ndalemi shpesh për të menduar se si është për dikë të largohet nga vendi i tij dhe të vërë në rrezik gjithë jetën e tij. Nëse do t’ia dilnin mirë në vendin e tyre, ndoshta nuk do të kishin nisur një rrugë kaq të vështirë, duke sakrifikuar të qenit në shtëpi me familjet e tyre për një aventurë që ndihet më e rrezikshme sesa emocionuese . Çfarëdo që të bëjnë, si ata, ashtu edhe të dashurit e tyre janë në rrezik, sepse qëndrimi aty ku janë shpesh do të thotë vdekje e sigurt.
Për të parandaluar ksenofobinë, institucionet qeveritare duhet të zbatojnë programe vërtet efektive asimilimi. Programe në të cilat qytetarët mesatarë mund të njohin vërtet njerëz që vijnë nga vende të tjera. Dhe profesionistët për të ndërmjetësuar çdo konflikt që mund të lindë.
Së fundi, është e rëndësishme të përhapen mesazhe të vërteta për njerëz të kombësive të ndryshme, pa një axhendë të fshehur politike që ngjall frikë dhe urrejtje.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
