Trishtimi është po aq i nevojshëm sa gëzimi. Por prej disa dekadash, shoqëria perëndimore ka kërkuar nga ne një “lumturi” të rreme, e cila na bën të mos përjetojmë emocionet e nevojshme për rritjen tonë në mënyrë të shëndetshme. Duket se vlen vetëm të tregojmë anën e bukur të jetës sonë, sikur të ishte e ndaluar të ndjejmë dhe të shfaqim emocione që nuk e shoqërojnë këtë obsesion për të qenë të lumtur në çdo kohë.
Trishtimi është një emocion i domosdoshëm, por fakti që ai bëhet një ves ose një gjendje e përsëritur na tregon se duhet t’i kushtojmë më shumë vëmendje kur bëhet fjalë për përmirësimin e menaxhimit tonë emocional. Edhe kur të jesh i trishtuar është i natyrshëm, kur përballesh me humbjen e një personi të dashur, njohjen e një sëmundjeje ose humbjen e një pune, ai mund të bëhet një emocion jo i shëndetshëm kur arrin nivele shumë të larta intensiteti ose përjetësohet me kalimin e kohës.
Një lloj tjetër trishtimi, më i keqpërshtatshëm, është ai që lind nga mosdashja e vetvetes. Është rezultat i përçmimit të pavetëdijshëm të vetvetes dhe mos atribuimit të mungesës së dashurisë nga të tjerët. Jemi të trishtuar dhe pa dëshirë për asgjë, sepse subjektivisht besojmë se të tjerët nuk kuptojnë se çfarë po ndodh brenda nesh.
Jetës nuk i intereson çfarë do. Funksioni i tij është t’ju japë atë që ju nevojitet në çdo kohë.
Kur trishtimi pushon së qeni përshtatës?
Trishtimi konsiderohet si një nga emocionet bazë, që korrespondon me reagimet e lindura afektive, i pranishëm në të gjithë qeniet njerëzore dhe i nevojshëm për rregullimin e saktë emocional në situata negative. Prania në jetën tonë e emocioneve të tilla si trishtimi është normale dhe adaptive, pasi na ndihmon të përshtatemi me realitetin kur përjetojmë situata të ndarjes fizike ose psikologjike, humbjes ose dështimit, zhgënjimit, në mungesë të aktiviteteve të përforcuara dhe përballë përjetimi i dhimbjes kronike, ndër të tjera.
Kur ky emocion nuk është më i adaptueshëm dhe shoqërohet me simptoma të tjera, si vështirësi për të fjetur ose për të fjetur tepër, apati , humbje shprese, mendime negative për veten dhe jetën e dikujt, jeta e personit pëson ndërhyrje. Pra jemi përballë një problemi.
Prania e mendimeve dhe ndjenjave negative dhe të shtrembëruara për realitetin shkakton trishtim dhe dëshpërim. Njerëzit e trishtuar e perceptojnë veten si të padenjë, ata e lënë veten të tërhiqen nga këto emocione në mënyrë të tillë që të braktisin aktivitetet e tyre. Kështu, ata jo vetëm që e perceptojnë veten si me më pak vlerë, por braktisin aktivitetet në të cilat mund ta krahasojnë këtë vlerësim të vlerës me realitetin, në mënyrë që besimi të merret si i vlefshëm.
Pikërisht në këtë moment fillon rrethi vicioz, pasi ata lënë mënjanë aktivitetet e tyre rutinë dhe të këndshme për shkak të humorit të tyre negativ, pa e ditur se janë pikërisht këto aktivitete që mund t’i ndihmojnë ata të përmirësojnë gjendjen e tyre dhe të parandalojnë që humori i ulët të intensifikohet. Kështu, krijohet një dinamikë në të cilën pasiviteti “thirr” për pasivitet.
Kundër trishtimit, vetëvlerësimit
Trishtimi më keqpërshtatës nuk është shprehja se askush nuk na do, por ndikimi negativ i mosdashurisë së vetvetes. Origjina e këtij trishtimi nuk është urrejtja e të tjerëve, por më tepër vetëpërçmimi që shfaqet në mendimet që dikush tenton të përsiat në këto rrethana. Në disa raste, origjina e kësaj bote të munduar duhet kërkuar në mungesën e kujdesit, dashurisë dhe dashurisë në vitet e para të jetës sonë. Menaxhimi i dobët i emocioneve gjatë fëmijërisë është fara e mbjellë në kohën e saj që sot ka si fryt mënyrën e lidhjes me trishtimin që kemi përshkruar. Rëndësia e vetëvlerësimit qëndron në faktin se ai ka të bëjë me ne, mënyrën tonë të të qenit dhe ndjenjën tonë të vlerës personale. Prandaj, mund të ndikojë në mënyrën tonë të të qenurit, të vepruarit dhe të marrëdhënieve me të tjerët. Asgjë në mënyrën tonë të të menduarit, ndjenjës, vendosjes dhe veprimit nuk i shpëton ndikimit të vetëvlerësimit.
Të kesh vetëvlerësim të rregulluar ndihmon në kontrollimin e mendimeve dhe emocioneve negative për veten dhe të tjerët që ushqejnë trishtimin. Një vetëvlerësim i mirë personal largon ndjenjat e mungesës së shpresës, melankolisë dhe trishtimit që na çojnë në apati dhe braktisje të aktiviteteve të këndshme.
Siguria e vërtetë nuk lidhet me rrethanat tuaja të jashtme, të cilat rregullohen nga ligje universale që ju nuk mund t’i kontrolloni. Përkundrazi, është një gjendje e brendshme emocionale që ju lejon të jetoni me besim dhe guxim.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
