Praktikimi i empatisë dhe nxitja e vetëdhembshurisë janë disa strategji që kontribuojnë në mirëqenien tonë. Zbuloni më shumë metoda për të nxitur si kujdesin për veten ashtu edhe përgjegjësinë emocionale.
A prisni edhe ju derisa të jeni në mes të një stuhie emocionale për të aplikuar kujdes emocional? Mjerisht, shpesh kujtojmë rëndësinë e mbrojtjes së botës sonë emocionale kur jemi në prag të kolapsit. Në mënyrë të ngjashme, ne përpiqemi të ushqejmë marrëdhëniet tona kur ato varen nga një fije. Këto kujdesje përfshijnë të gjitha llojet e praktikave që lidhen me vëmendjen dhe ndihmën ndaj ndjenjave, qofshin ato të dikujt (kujdesi emocional për veten) apo të të tjerëve (përgjegjësia emocionale). Kjo përfshin shfaqjen e empatisë, kultivimin e dhembshurisë për veten, të mësuarit për të vendosur kufij dhe respektimin e kufijve të të tjerëve, ndër aspekte të tjera kyçe. Le të mësojmë më shumë rreth kësaj teme!
Nga çfarë përbëhet kujdesi emocional?
Kujdesi emocional luan një rol themelor në mbrojtjen, formësimin dhe të mësuarit rreth emocioneve tona, duke kontribuar kështu në një jetë më të plotë dhe më të shëndetshme. Këto gjeste mund të drejtohen si ndaj të tjerëve, ashtu edhe ndaj vetes. Duke ia ofruar ato vetes, ne praktikojmë kujdesin emocional për veten. Nga ana tjetër, kur ua ofrojmë ato të tjerëve, ne marrim përsipër përgjegjësi emocionale , duke kuptuar se veprimet tona kanë një ndikim emocional tek të tjerët.
Rëndësia e saj në shëndetin mendor dhe emocional
Në bazën e piramidës së Maslow-t janë nevojat më themelore, siç janë ushqimi dhe strehimi. Në fillim të jetës sonë, kujdestarët tanë janë ata që ofrojnë këtë kujdes. Në fakt, mbijetesa dhe mirëqenia jonë varen nga ajo që të tjerët bëjnë për ne. Por, ndërsa ngjitemi lart në këtë grafik, mund të shohim nevojat tona emocionale: dashurinë, përkatësinë dhe respektin. Dashuria dhe mbështetja që marrim na japin sigurinë që na nevojitet për të eksploruar dhe kuptuar emocionet tona dhe na ndihmon të zhvillojmë marrëdhënie të forta me të tjerët ndërsa rritemi. Me fjalë të tjera, kujdesi emocional na siguron një cilësi më të lartë jetese. Megjithatë, kur na mungon ky kujdes, shëndeti ynë mendor dhe emocional vuan . Ndihemi të vetmuar, të keqkuptuar dhe të nënvlerësuar. Kjo mund të çojë në probleme me vetëvlerësimin, ankth, depresion dhe një ndjenjë të përgjithshme pakënaqësie me jetën. Megjithatë, edhe nëse nuk kemi marrë kujdesin e duhur gjatë fëmijërisë sonë, është gjithmonë e mundur ta përmbysim situatën sapo të arrijmë moshën madhore. Aftësia për të shëruar dhe forcuar shëndetin tonë emocional mbetet brenda mundësive të të gjithëve.
Kujdesi për veten
Shëndeti mendor është një thesar që meriton vëmendjen tonë të vazhdueshme. Mendja dhe emocionet janë toka ku duhet të mbjellim farat e mirëqenies. Në këtë kuptim, psikologu i njohur dhe autori i librit Inteligjenca Emocionale, Daniel Goleman, na mëson rëndësinë e të kuptuarit dhe menaxhimit të emocioneve tona. Kjo përbën hapin e parë në kujdesin emocional për veten, i cili përfshin sigurimin e mbështetjes së nevojshme për veten për të ruajtur një ekuilibër të shëndetshëm mendor. Disa shembuj janë:
1.Vendosni kufij të shëndetshëm – Të mësosh të vendosësh kufij me vendosmëri është një nga praktikat e kujdesit emocional që duhet t’i japim përparësi. Të thuash “jo” kur është e nevojshme ndihmon në parandalimin e mbingarkesës emocionale. Pra, përpara se të përgjigjesh menjëherë dhe automatikisht “po” për të kënaqur të tjerët, ndalo një moment për të reflektuar mbi nevojat dhe dëshirat e tua.
2.Kultivoni mirënjohjen – Përqendrimi te pozitive është një strategji e fuqishme e kujdesit emocional për veten. Sipas një studimi të botuar në revistën Frontiers in Psychology, miratimi i një rutine të përditshme të shprehjes së mirënjohjes mund të jetë një dritë mirëqenieje. Për shembull, të gjesh disa minuta në ditë për të shkruar tre gjëra për të cilat jemi mirënjohës mund të na ndihmojë të përqendrohemi në atë që vlerësojmë vërtet dhe të ruajmë një qëndrim optimist edhe gjatë kohërave të trazuara dhe sfiduese.
3.Praktikoni vetëpranimin dhe vetëdhembshurinë – Është jetike ta pranojmë veten ashtu siç jemi, me pikat tona të forta dhe të dobëta. Autokritika e tepërt është shumë e dëmshme, prandaj duhet të mësojmë ta trajtojmë veten me mirësi, duke nxitur një dialog të brendshëm empatik dhe të dhembshur.
4.Merrni kohë për të pushuar – Ngutja dhe nxitimi i jetës së përditshme vazhdon të lërë gjurmë në jetën tonë, duke përfshirë stresin dhe lodhjen e përgjithshme. Për të mbrojtur veten, është thelbësore të lëmë mënjanë kohë për t’u çlodhur, për të medituar ose thjesht për të shijuar aktivitete që na sjellin qetësi dhe paqe. Në këtë drejtim, vetëdija bëhet një praktikë me vlerë të pallogaritshme. Përmes saj, ne mësojmë ta përjetojmë momentin e tanishëm plotësisht dhe pa gjykime, gjë që na jep një ndjenjë mirëqenieje që është e vështirë të shprehet me fjalë. Për t’u thelluar në këtë përvojë, ne rekomandojmë disa ushtrime për t’ju ndihmuar të filloni.
5.Gjeni gëzim dhe argëtim në jetën e përditshme – Të rrethohemi me miq argëtues ose të shikojmë shfaqje humori mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të zvogëluar stresin dhe për të përmirësuar humorin tonë, duke na ndihmuar të kujdesemi për botën tonë emocionale. E qeshura ka përfitime të shumta, përfshirë edhe për sistemin imunitar, siç raportohet nga një profesionist nga Universiteti Sahmyook në Korenë e Jugut. Në të njëjtën kohë, është e vlefshme t’i kushtojmë kohë hobive personale, qoftë thurja me shtiza, të luajturit në kitarë, fotografia apo çdo aktivitet tjetër që na bën të ndihemi mirë.
6.Praktikoni vetë-reflektimin – Nga ana tjetër, të krijosh një zakon për të ndarë kohë për të shqyrtuar dhe kuptuar emocionet e dikujt, për të identifikuar modelet e të menduarit dhe për të vlerësuar nevojat emocionale mund të jetë thelbësore për rritjen personale dhe ruajtjen e shëndetit mendor. Vetë-reflektimi siguron vetëdije më të madhe, e cila mund të çojë në vendimmarrje më të vetëdijshme dhe në zhvillimin e strategjive efektive për t’u përballur me sfidat emocionale. Psikoterapia mund të jetë e paçmuar në zhvillimin dhe përmirësimin e kësaj aftësie.
Kujdesi afektiv për të tjerët: përgjegjësia afektive
Përgjegjësia emocionale qëndron si një gur themeli i marrëdhënieve tona. Ky koncept i referohet aftësisë sonë për të marrë një rol aktiv dhe të përkushtuar në mirëqenien emocionale të atyre përreth nesh. Tani, do të shqyrtojmë disa shembuj konkretë të kujdesit për të tjerët.
1.Praktikoni empatinë dhe vlerësimin emocional
Empatia është një shtyllë themelore. Ajo përfshin dëgjimin aktiv të të tjerëve, duke i bërë ata të ndihen të vlerësuar, të kuptuar dhe të mbështetur. Për të kultivuar këtë aftësi, është e rëndësishme të ruani kontaktin me sy dhe të shmangni ndërprerjet kur bisedoni me dikë. Për më tepër, është thelbësore të pranohen emocionet e tyre pa i gjykuar, duke praktikuar kështu vlerësimin emocional . Mund ta shprehim këtë duke përdorur fraza si: “E kuptoj si ndihesh”, “Ka kuptim që ndihesh kështu” ose “Ajo që ndjen është e vlefshme”.
2.Të tregojmë dashuri, në mënyrën tonë
Një përqafim, një fjalë e mirë, një prekje ose gjeste të tjera dashurie mund të kenë një ndikim të rëndësishëm në mirëqenien emocionale të të tjerëve, ndërkohë që forcojnë lidhjet tona me ta. Çdo person ka gjuhën e vet të dashurisë , dhe kjo është në rregull, por shprehja e dashurisë ndaj atyre që na interesojnë është një mundësi që nuk duhet ta humbasim.
3.Respektoni kufijtë e vendosur
Për të ndërtuar besim dhe për të krijuar një sistem të mirë mbështetjeje, është thelbësore të respektohen kufijtë e njëri-tjetrit. Çdo individ ka hapësirën e vet personale dhe kujdesi do të thotë të mos bësh presion ose të mos pushtosh atë hapësirë. Për shembull, nëse një mik na thotë se nuk dëshiron të diskutojë për tema të caktuara delikate, duhet ta respektojmë vendimin e tij dhe të mos hyjmë në detaje që mund ta bëjnë të ndihet në siklet.
4.Shmangni paragjykimet dhe pyetni përpara se të merrni përsipër
Kur gjykojmë, ne kufizojmë lirinë e të tjerëve për t’u shprehur pa frikën e kritikës. Për të ruajtur këtë vetëdije, është thelbësore të jemi të vetëdijshëm për reagimet tona verbale dhe joverbale, duke shmangur bërjen e gjykimeve me vlerë rreth asaj që njerëzit përreth nesh ndajnë me ne. Në vend të kësaj, ne mund të tregojmë kuriozitet dhe një dëshirë të sinqertë për të kuptuar përvojën e personit tjetër. Në vend që të paragjykojmë, ne mund të dëgjojmë me mendje të hapur dhe të krijojmë një hapësirë për dialog autentik dhe empatik. Kjo praktikë forcon lidhjen emocionale dhe nxit komunikimin efektiv.
5.Ofroni mbështetje me fjalë dhe veprime
Duke ofruar ndihmë dhe mbështetje emocionale, ne i japim personit tjetër një ndjenjë besimi dhe përforcojmë idenë se ai/ajo nuk është vetëm me problemet ose emocionet e tij/saj. Mund të përdorim fraza si: “Le të shohim çfarë mund të bëjmë së bashku”, “Unë jam këtu për ty”, “Mbështetu tek unë” ose “Do ta kalojmë këtë së bashku”. Megjithatë, ne e dimë që fjalët i merr era. Në këtë kuptim, është thelbësore t’i shoqërojmë këto shprehje me veprime që pasqyrojnë angazhimin tonë.
Kujdes afektiv dhe mirëqenie gjithëpërfshirëse
Kujdesi afektiv është thelbësor për një cilësi më të mirë jetese dhe ndikimi i tij pozitiv shkon përtej sferës personale emocionale. Ai ndikon gjithashtu në mënyrën se si lidhemi dhe i kuptojmë lidhjet tona me të tjerët. Kujdesi për përvojën emocionale përfshin vëmendjen dhe mbrojtjen e ndjenjave tona dhe të të tjerëve. Edhe pse shpesh e anashkalojmë këtë aspekt në ndërveprimet dhe zakonet tona, rëndësia e tij qëndron në promovimin e shëndetit tonë mendor.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
