Qeniet njerëzore janë e vetmja specie e aftë për të bërë përpjekje për të kuptuar individët e tjerë. Të kuptuarit e të tjerëve është një detyrë që lehtëson proceset e socializimit. Si rezultat, përmirëson shanset e mbijetesës së individëve në kontekste të ndryshme, nëpërmjet ndihmës reciproke.
Si qenie sociale, të kuptuarit e njerëzve të tjerë hap mundësinë për të parë dhe kuptuar situatat nga këndvështrime të ndryshme. Në këtë kuptim, ai favorizon proceset e përfshira në krijimin e empatisë dhe sistemet e vlerave që kanë qeniet njerëzore. Megjithatë, edhe pse të kuptuarit e qenieve të tjera njerëzore është një aftësi e jashtëzakonshme, kjo nuk do të thotë se është një qëllim i thjeshtë.
Sjellja sociale tek qeniet njerëzore
Të kuptuarit e të tjerëve ndikohet nga disa faktorë. Humori, emocionet, lodhja dhe sëmundja, ndër të tjera. Ata të gjithë ndikojnë në mënyrën se si çdo individ është i gatshëm të bëjë favore ose të ofrojë ndihmë.
Kjo do të thotë që, nëse një person është në humor të mirë, atëherë ai do të jetë më i gatshëm të bëjë favore të njerëzve të tjerë ose të tregojë ndjeshmëri dhe mirëkuptim. Nga ana tjetër, nëse i njëjti person ndihet nervoz, atëherë ka më pak gjasa të dëshirojnë të kuptojnë njerëzit e tjerë. Ka raste kur dikush mund të njohë lehtësisht gjendjen emocionale të një personi nga shprehjet, pamjet dhe sjelljet e tyre. Megjithatë, në raste të tjera, trajtimi i këtyre shenjave joverbale është mjaft i vështirë. Kështu, e vetmja zgjidhje që mbetet është të pyesni individin se cili është problemi. Kjo strategji e dytë shpesh dështon, sepse ndonjëherë njerëzit duan të fshehin ndjenjat e tyre më intime, ose të mbulojnë ose të gënjejnë për gjendjen e tyre emocionale.
Roli i ndjeshmërisë kur bëhet fjalë për të kuptuar të tjerët
Empatia luan një rol thelbësor në të kuptuarit e njerëzve të tjerë. Njohja me përvojën e një personi tjetër për të njohur këndvështrimin e tyre dhe mënyrën se si i bën të ndihen, hap derën për të kuptuar.
Të kuptuarit e njerëzve të tjerë do të thotë që ju duhet të përjetoni emocionet e tyre dhe t’i krahasoni ato me tuajat. Do të thotë të mbani mend përvoja të ngjashme që ju është dashur të kaloni dhe të njihni dallimet midis këndvështrimit tuaj dhe atij të personit tjetër. Dëgjimi aktiv është gjithashtu kyç në këtë drejtim. Ju nuk duhet të reagoni menjëherë dhe kjo do t’ju ndihmojë të ndani dallimet tuaja individuale.
Pse është e rëndësishme të kuptosh të tjerët?
Ne e dimë se qeniet njerëzore kanë mbijetuar dhe evoluar falë aftësive të tyre sociale në jetën në grup. Socializimi shpesh ka lehtësuar mbijetesën nëpërmjet të mësuarit dhe përvetësimit të aftësive të mësuara nga të tjerët. Të kuptuarit e të tjerëve ka qenë një nga faktorët kyç në zhvillimin e këtyre aftësive bazë. Kjo na ndihmon të dimë kur është i nevojshëm ndërveprimi dhe zbatimi i mekanizmave për të mbrojtur jetën e dikujt dhe të njerëzve të tjerë gjithashtu. Për më tepër, kur njerëzit e tjerë në një grup ose ju injorojnë ose ju keqkuptojnë, kjo mund të çojë në pasoja të mëdha emocionale dhe psikologjike.
Gabimet kur përpiqeni të kuptoni njerëzit e tjerë
Prirjet ose synimet e njerëzve mund të ndryshojnë, pavarësisht nga sjelljet që mund të shfaqin ndaj të tjerëve. Kjo sjellje do të tregojë gjendjen e tyre shpirtërore ose emocionet që mund të jenë të përshtatshme sipas rrethanave. Për shembull, nëse jeni në një aeroport ku porta juaj e nisjes është një orë larg dhe ju duhet të vraponi nëpër turma njerëzish, a do të thotë kjo se jeni një person i paduruar dhe mosrespektues?
Zakonisht mund të merrni disa faktorë kyç, por, në të njëjtën kohë, të mos merrni parasysh çelësa të tjerë po aq të rëndësishëm. Prandaj, të kuptuarit e të tjerëve shpesh nuk është një qëllim i lehtë për t’u arritur. Nga ana tjetër, mendimi i njerëzve të tjerë në lidhje me rrethana të caktuara gjithashtu ndikon në të kuptuarit e situatave dhe disponimeve të caktuara të njerëzve të tjerë. Me fjalë të tjera, reagimi i të tjerëve mund të ndikojë në aftësinë për të kuptuar një individ.
Prandaj, të kuptuarit e të tjerëve është një nga detyrat thelbësore për mbijetesën e njeriut dhe të komunitetit. Megjithatë, nuk është një punë e lehtë për të kapërcyer veten tuaj dhe për ta vënë veten në vendin e dikujt tjetër nëse nuk jeni të aftë në identifikimin e emocioneve tuaja dhe faktorëve që i kushtëzojnë ato. Përveç kësaj, disa opinione dhe skenarë specifikë mund të zvogëlojnë objektivitetin kur e vendosni veten në vendin e dikujt tjetër. Kjo është kur empatia mund të nxjerrë në pah anën e saj të errët. Në mënyrë të pashmangshme, si individë të integruar në komunitete dhe grupe, gjykimet ndonjëherë janë praktikisht të pashmangshme.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
