Kur jeta është e ëmbël, falenderoni dhe festoni. Kur është e hidhur, falenderoni dhe rrituni. Ky është nëntitulli i librit “Bittersweet” nga Shauna Niequist. Faleminderit për të gjitha gjërat që na ndodhin, të mira dhe të këqija, është baza e kërkimit të plotësisë dhe lumturisë së vërtetë . Edhe situatat që na shkaktojnë dhimbje meritojnë një farë mase falënderimi, pasi ato janë baza e rritjes sonë intelektuale, emocionale dhe shpirtërore.
Dhimbja dhe përvojat e hidhura, në fakt, janë plehra të fuqishëm për ndërtimin e rritjes sonë më të thellë personale. Një vuajtje nga e cila mund të inicojmë ndryshime transcendentale për të krijuar një version më të mirë të vetes. Emri për këtë fenomen është “rritje post-traumatike”.
Çfarë është rritja post-traumatike?
Në mesin e viteve 1990, psikologët Richard G. Tedeschi dhe Lawrence G. Calhoun kryen disa kërkime mbi rritjen posttraumatike (akronimi në anglisht është PTGI dhe rrjedh nga Inventari i Rritjes Posttraumatike ). Studiuesit kanë zbuluar se 90% e njerëzve që përjetojnë një ngjarje traumatike (dhe dhimbjen që rezulton) janë të ekspozuar ndaj të paktën një prej faktorëve të rritjes post-traumatike. Tedeschi dhe Calhoun e përkufizuan rritjen posttraumatike si ndryshimin pozitiv psikologjik të përjetuar si rezultat i fatkeqësive dhe sfidave të tjera, me synimin për të arritur një nivel më të lartë funksionimi.
Ky grup rrethanash përfaqëson një sfidë të madhe për burimet adaptive të njerëzve, mënyrën e tyre për të parë botën dhe trajtimin e dhimbjes që vjen nga humbja. Ai gjithashtu kontribuon në krijimin e një procesi personal shumë domethënës ndryshimi.
Pesë shtyllat e PTGI janë:
Dëshira për të qenë i hapur ndaj mundësive të reja që nuk ishin të mundshme ose të pranishme më parë.
Ndjenja më e madhe e lidhjes me të tjerët, zakonisht reflektohet në rritjen e ndjeshmërisë për vuajtjet e të tjerëve.
Ndjenjë më e madhe e vetë-mjaftueshmërisë: Nëse ajo ngjarje e veçantë është kapërcyer, do të thotë se çdo gjë mund të kapërcehet.
Rritja e mirënjohjes për jetën në përgjithësi dhe vlerësimi për gjërat që më parë ishin marrë si të mirëqena.
Thellimi i lidhjeve shpirtërore, të cilat mund të përfshijnë gjithashtu një ndryshim në besim ose një ripërcaktim të tij.
Shkaqet e rritjes post-traumatike pas episodit të dhimbjes
Rritja post-traumatike lind gjatë përpjekjeve për t’u përshtatur me bërthamat shumë negative, të cilat mund të shkaktojnë ankth të fortë psikologjik. Këto janë realitete, si krizat e mëdha personale, të cilat tentojnë të gjenerojnë reagime të pakëndshme psikologjike.
Rritja post-traumatike nuk është pasojë e drejtpërdrejtë e traumës, por është një luftë që individi ka me realitetin e ri, të shënuar nga gjurmët e tronditjes. Disa nga këto janë vendimtare në përcaktimin e shkallës së rritjes post-traumatike. Ka disa faktorë që mund të jenë të dhëna për rritjen posttraumatike dhe që lidhen me rritjen adaptive pas ekspozimit ndaj traumës. Në këtë kuptim, është treguar se spiritualiteti është i lidhur fort me rritjen post-traumatike. Në fakt, shumë nga besimet më thelbësisht shpirtërore janë rezultat i ekspozimit ndaj traumës.
Mbështetja sociale është treguar të jetë një amortizues për sëmundjet mendore dhe reagimin ndaj stresit. Gjatë rritjes post-traumatike, jo vetëm që merret një nivel i lartë i mbështetjes sociale, por ka edhe prova neurobiologjike që modulon një përgjigje të mundshme patologjike ndaj tensionit. Është zbuluar gjithashtu se, gjatë rritjes post-traumatike, aftësia për të pranuar situata që nuk mund të ndryshohen është kritike për përshtatjen. Ekspertët kanë arritur në përfundimin se një marrëveshje me realitetin është një shenjë e rëndësishme e rritjes post-traumatike.
Nxirreni superheroin brenda nesh
Ne të gjithë dimë histori të njerëzve që janë bërë më të fortë dhe që i kanë dhënë një kuptim të thellë ekzistencës së tyre pas një tragjedie. Aq më tepër që mbi këtë fenomen janë qepur figurat e heronjve të mëdhenj, realë dhe të trilluar. Për shembull, nëse do të bënim një listë të superheronjve të trilluar, Superman, Batman ose Spiderman me siguri do të shfaqeshin në të. Batman dhe Spiderman, si dhe shumë heronj të tjerë që i përkasin botës së fantazisë, janë të përfshirë në një kryqëzatë kundër krimit pasi njerëzit më të afërt të tyre janë vrarë. Supermeni përfaqëson një lloj tjetër tragjedie, por ky personazh bëhet më interesant nëse flasim për historinë e aktorit që ishte ndër të parët që e luajti.
Christopher Reeve, aktori që luajti filmin e parë të Supermanit të lëshuar në kinema, mbeti katërplegjik për shkak të një aksidenti hipur mbi kalë, një tragjedi që e bëri atë të mendonte edhe për vetëvrasje . Një ironi e vërtetë e fatit. Megjithatë, ishte pikërisht në këtë moment që Reeve nxori në pah Supermenin e vërtetë tek ai, pasi, me të njëjtën vendosmëri si personazhi që luajti, ai u bë ndër njerëzit më aktivë në luftën dhe mbrojtjen e individëve me lëndime të trurit të palcës kurrizore.
Ky është vetëm një shembull se si një kufi serioz, një sëmundje e rëndë ose një humbje e thellë mund të shkaktojë një revolucion të brendshëm. Ky tërmet plot dhimbje është rrethana tragjike që më pas na bën të tërheqim fijet në mendjet tona. Kështu, me përvojën e re të jetës, ne mund t’i riorganizojmë mendimet dhe idetë tona në mënyrë shumë më efektive.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
