Në botën moderne ku gjithçka matet me paraqitjen dhe jo thellësinë, nuk është çudi që edhe mendimi është kthyer në një performancë. “Intelektualët fallco” janë ata persona që më shumë sesa të mendojnë në mënyrë kritike, duan të tingëllojnë si njerëz të thellë. Janë mjeshtër të frazave të mëdha, por shpesh pa përmbajtje. Ja disa nga shprehjet që ata përdorin rëndom, dhe çfarë (nuk) fshihet pas tyre.
1.“Ky është një konstrukt shoqëror.”
Përdorur zakonisht për të shpjeguar çdo gjë — nga dashuria, gjinia, deri tek ora që zgjidh për të ngrënë mëngjes. Edhe pse është një term legjitim në sociologji, shpesh përdoret pa kuptuar kontekstin dhe pa i dhënë thellësi diskutimit. Thuaje këtë dhe të duket sikur sapo ke cituar Foucault, edhe pse s’e ke lexuar kurrë.
2.“Në fakt, kjo është një çështje shumë më komplekse.”
Një mënyrë elegante për të shmangur një përgjigje të drejtpërdrejtë ose për të shfaqur një lloj superioriteti intelektual. Në thelb, po thua: “Unë e di më mirë, por s’dua ta shpjegoj tani.” Një frazë perfekte për të bërë përshtypje pa thënë asgjë konkrete.
3.“Kam lexuar një artikull që thoshte…”
…por zakonisht as nuk kujtojnë ku e kanë lexuar, as nuk mbajnë mend autorin apo detajet. Qëllimi nuk është të sjellin një informacion të verifikuar, por të lënë të kuptohet se janë gjithmonë të përditësuar dhe të lexuar. Është shprehja e epokës së “skanimit të titujve”.
4.“Unë jam më shumë një mendimtar kritik.”
Duket si një kompliment që ia bën vetes. Një lloj badge që njerëzit ia japin vetes për të justifikuar skepticizmin e tyre të pavend apo për t’u ndjerë ndryshe. Të jesh vërtet një mendimtar kritik kërkon përulësi, dyshim të sinqertë dhe thellim, jo vetëm deklaratë.
5.“Në epokën postmoderne…”
Fraza që tingëllon e thellë, por përdoret shpesh për të mbuluar konfuzionin rreth asaj që në të vërtetë është postmodernizmi. Në shumicën e rasteve, përdoruesit e kësaj fraze nuk e dallojnë dot dallimin mes një narrative postmoderne dhe një meme në internet.
6.“Problemi është sistemik.”
Sigurisht, shumë probleme janë sistemike, por përdorimi i kësaj fraze nga intelektualët fallco vjen pa analizë dhe shpesh si mënyrë për të shmangur përgjegjësinë individuale apo zgjidhje konkrete. Është një mënyrë për të dëgjuar veten duke folur “si në një panel”.
7.“Narrativa dominuese…”
Një tjetër term që tingëllon bukur dhe filozofik. Përdoret për të kritikuar gjithçka që është mainstream, pa kuptuar se shpesh edhe vetë kjo kritikë është kthyer në modë. Një mënyrë për të thënë “unë nuk jam si të tjerët” — pa qenë në fakt ndryshe.
8.“Kjo është thjesht një perspektivë eurocentrike.”
Fraza që përdoret shpesh në diskutime për të dënuar mendësitë perëndimore — shpesh nga njerëz që kanë ndjekur çdo kurs perëndimor të mundshëm dhe citojnë Kant më shpesh sesa traditën filozofike lindore. Është një mënyrë për të tingëlluar global, kritik dhe përtej kufijve, pa qenë asnjë nga këto.
Mendja e vërtetë nuk bërtet
Intelekti i vërtetë rrallë ka nevojë të shfaqet me fraza të mëdha. Ai flet me qetësi, me kuriozitet, me gatishmëri për të pranuar se nuk i di të gjitha. Intelektuali i rremë e përdor fjalën për të ndërtuar një fasadë. Intelektuali i vërtetë e përdor për të ndërtuar mirëkuptim. E ndarja mes tyre, edhe pse e hollë, ndihet qartë, sapo të fillojnë të flasin.
Po ti, a e ke kapur ndonjëherë veten duke përdorur një frazë “të zgjuar” vetëm për t’u dukur më i mençur?
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
